Slaperig op de snelweg – tips om wakker te blijven

Alert blijven achter het stuur. Ook al barst u van de slaap. Een hele klus. Zoals na een lange avonddienst met nog een uurtje rijden in het verschiet terwijl de vorige nacht toch al kort was. Slaperig op een monotone snelweg wreekt zich vaak op het verkeerde moment. Bovendien hebben veel medicijnen sufheid als bijwerking. De oorzaken van slapen achter het stuur zijn talrijk. Een verontrustend hoog percentage ernstige verkeersongevallen heeft direct of indirect te maken met vermoeidheid als gevolg van slaaptekort, leeftijd, conditie en tal van externe factoren, variërend van een saaie, praktisch verlaten weg tot chauffeursroutine, lange vakantieritten, medicijnen en… alcohol.

Inhoud

• Slaperig achter het stuur – de aandacht verslapt
• Risicogroepen
• Waarschuwingen te over – zoek een parkeerplaats
• Gevaarlijke symptomen
• Als de parkeerplaats nog ver weg is...
• Tips
• Voorkomen is beter dan verongelukken
• Adviezen

Slaperig achter het stuur – de aandacht verslapt

Jaarlijks gebeuren er ongeveer duizend ernstige verkeersongevallen die direct of indirect met vermoeidheid of slaperigheid te maken hebben. Veel kilometers maken in een 'warme' auto op een brede, rechte weg. De snelwegen zijn er berucht om. Rijden op de cruisecontrol en de daaropvolgende eentonigheid en onherroepelijke verslapping van de aandacht blijken ook schering en inslag op de Nederlandse wegen. Snelwegen zijn in dat opzicht gevaarlijker dan rijden in druk stadsverkeer, waar de sterk wisselende verkeerssituaties nopen tot continue alertheid, ondanks de eventuele slaperigheid.

Risicogroepen

Er is veel onderzoek naar gedaan, ook inzake de risicogroepen, die statistisch gezien het vaakst bij ongelukken betrokken zijn, zoals:

• Nachtrijders.
• Beroepschauffeurs (internationaal vrachtverkeer).
• Verkeersdeelnemers onder de 30 jaar.
• Vakantiechauffeurs met onhaalbare doelen (bv. binnen twee dagen van Utrecht naar Valencia).
• Werkers in ploegendienst.
• Slechtslapers.
• Mensen die een bepaald soort medicijnen slikken, waaronder pijnstillers, kalmeringsmiddelen (sedativa), geneesmiddelen tegen hartziekten, zware antibiotica, enzovoorts.
• Met alcohol op achter het stuur.

Waarschuwingen te over – zoek een parkeerplaats

Eigenlijk is er maar één advies aan degenen die achter het stuur – en veelal op de snelweg – een gevaarlijke vermoeidheid voelen opkomen waarvan ze al dan niet bewust weten dat ze vanaf dat moment zichzelf en anderen in levensgevaar brengen. Ze moeten hoe dan ook de zelfdiscipline opbrengen om zichzelf te dwingen alert te blijven tot de volgende parkeerplaats zich aandient. Zelfs een kwartiertje of een halfuur slapen doet wonderen.

Gevaarlijke symptomen

Er zijn tal van symptomen die erop wijzen dat het hoog tijd wordt om tijdelijk van de weg af te gaan. Waarschuwingen te over, zoals:

• Vaak geeuwen.
• Zich de laatste kilometers niet meer herinneren.
• Spiertrekkingen, knikkebollen.
• De auto zwabbert tussen de middenstreep en bermstreep, waardoor u vaak haastig moet bijsturen.
• Voortdurende 'driver alerts' van de hulpsystemen in uw auto.
• Uw concentratievermogen laat steeds langer te wensen over.
• Schrikken van iets wat langs de weg gebeurt of zodra u onder een viaduct doorrijdt (schaduw).
• Steeds vaker en snel moeten reageren op situaties die u in normale omstandigheden allang had zien aankomen en dus geen reden tot 'paniek' zouden zijn geweest.

Als de parkeerplaats nog ver weg is...

Richt uw aandacht op de volgende parkeerplaats die zich aandient, ongeacht of het langs de snelweg of provinciale weg is. Vermoeidheid ontstaat in de meeste gevallen geleidelijk en sluipend. Juist om die reden realiseert u zich vaak niet wanneer u in de gevarenzone terecht bent gekomen. Wie doodmoe achter het stuur zit, loopt vier maal meer risico om betrokken te raken bij een ernstig ongeluk.

Tips

Een advies om een gevaarlijke vermoeidheid te voorkomen of uit te stellen: houd het in de auto zo koel mogelijk (airco). Er zijn echter nog veel meer tips om wakker te blijven achter het stuur tot de volgende stopplaats:

• Minder in elk geval vaart (bv. op de snelweg).
• Richt de ventilatiespleten op het gezicht. Zorg voor een koude luchtstroom (airco).
• Zet de muziek hard. Monotone geluiden, zoals een zoemende motor op de cruisecontrol, maken gegarandeerd slaperig.
• Adem diep in, houd de adem even in (lippen stevig op elkaar) en adem langzaam weer uit.
• Activeer alle 'driver alerts'.
• Rook niet in de auto.
• Drink kleine slokjes water.

Voorkomen is beter dan verongelukken

Twee uur rijden, een kwartier rust. Voor velen is die tijdspanne echter te lang. Dat geldt onder andere voor veel ouderen. Pas de rijtijd dus aan, zodat u zich in uw geval het fitst blijft voelen... ook tijdens lange ritten, zoals de reis naar een vakantiebestemming.

Adviezen

Markeer de stopplaatsen eventueel in de routeplanning. Andere tips en adviezen zijn:

• Voldoende nachtrust is altijd belangrijk, maar zeker als u de volgende dag weer lang achter het stuur zit, zoals beroepschauffeurs en forenzen die ver van huis werken.
• Zorg voor een goede ventilatie in de auto.
• Wissel regelmatig van bestuurder als u niet alleen rijdt.
• Tijdens een lange autorit (vakantie) is het verkwikkend om op de stopplaats de schoenen uit te trekken. Het ontspant, koelt de voeten af en u wordt minder snel suf.
• Stop in het buitenland vaker. Onbekende wegen zijn vermoeiender en vergen meer van uw concentratievermogen.
• Eet en drink licht verteerbare producten. Mijd zware, vette maaltijden.
• Draag een zonnebril bij helder weer. Lichtschitteringen zijn vermoeiend voor de ogen, wat sufheid in de hand werkt.
• Let op met medicijnen, lees de bijsluiter door en houd er rekening mee dat geneesmiddelen uw rijgedrag in veel gevallen negatief beïnvloeden.
• Slaap eventueel een halfuurtje op een parkeerplaats. Het doet wonderen.

Lees verder

• Rijden in de mist – remweg bij vochtig en nat wegdek
• Altijd moe – werkdruk en carrière
• Een klapband is levensgevaarlijk
• Rijden op een overstroomde weg (wateroverlast)
• Onderweg met een bijna lege brandstoftank