Autorijles - Belang van het veelvuldig kijken in de auto

Wat is het belang van een goed en juist of gericht kijkgedrag binnen het verkeer in de auto of lesauto. Als autorij-instructeur voer je geregeld een "strijd" in de lesauto over de noodzaak van het kijken, spiegelen en het toe te passen kijkgedrag. Op een juist en frequent kijkgedrag wordt tijdens de rijlessen veelvuldig gewezen, om het kijken een geautomatiseerd proces te laten worden. Vaak krijg je achteraf de reactie: 'maar er is niets'. Realiseer je dan dat je wel goed en juist gekeken moet hebben, alvorens je zeker weet dat er niets is! Wat is het belang of de frequentie van goed kijken bij deelname aan het verkeer?

Belang van het kijken en het gebruik van de autospiegels

• Belang van het gericht kijken in de (les)auto
• De dode hoek en mogelijke conflicten
• Iedere 5 à 8 seconden kijken in de autospiegels - Bewust of onbewust
• Ver vooruit kijken in de richting waar je naartoe wilt
• Kennis van de verkeersregels
• Aandachtspunten bij autorijden en de autorijles

Belang van het gericht kijken in de (les)auto

Het gaat er bij het kijken in de auto of lesauto niet om een 'kunstje' aan te leren, maar wel om het goed en juist en gericht kijken een geautomatiseerd onderdeel van je rijgedrag te laten worden. Als je een gevaarlijke situatie of een mogelijk ongeluk of conflict tijdig ziet aankomen en/of kunt voorspellen, kun je bijna altijd nog iets doen om de gevolgen minder ernstig te laten zijn. Door uitwijken en/of tijdig remmen heb je de gevolgen -dankzij een actief kijkgedrag- deels in de hand. Voorkomen is tenslotte altijd beter dan genezen en het rijgedrag van een ander kun je niet beïnvloeden, je eigen rijgedrag en het goed anticiperen wel!

De dode hoek en mogelijke conflicten

Onderschat de dode hoek van je eigen voertuig niet; er verdwijnen complete andere voertuigen in de dode hoek schuin naast of achter de auto. Kijk op een autosnelweg maar eens in de binnenspiegel en buitenspiegel als je wordt ingehaald. Je zult zien dat je een compleet voertuig voor een moment kwijt bent zodra deze de binnenspiegel uitrijdt en vóórdat deze de buitenspiegel weer inrijdt. Bij motorrijders, die veelal een rijlijn midden/links van een rijstrook aanhouden is het misschien nog wel sterker het geval en kunnen conflicten of (bijna) aanrijdingen ontstaan.

Kijkgedrag bij rijstrookwisselingen

Hetzelfde geldt bij een rijstrookwisseling (is een belangrijke zijdelingse verplaatsing) op een rijbaan met meer dan drie rijstroken in dezelfde rijrichting (autosnelweg). Ga jij bijvoorbeeld van de meest rechter rijstrook naar links (de tweede rijstrook) en komt een andere bestuurder tegelijkertijd van de derde rijstrook naar rechts naar de tweede rijstrook, dan heb je een probleem als je het kijkgedrag hier niet op afstemt en hier geen rekening mee houdt. Beiden voer je in dit voorbeeld een zijdelingse verplaatsing uit, waarbij je elkaar vóór moet laten gaan. Goed en juist kijken vóór en (soms meerdere keren) tijdens de een zijdelingse verplaatsing vangt foutief rijgedrag veelal wel op en geeft je ook nog de mogelijkheid fouten van een ander op te vangen.

Afslaan binnen de bebouwde kom

Binnen de bebouwde kom ligt het gevaar vooral vóór het afslaan of bij verandering van de koers of rijlijn. Zorg dat je voordat je ook maar iets met het stuur doet (je koers verlegt) eerst naast de auto hebt gekeken of dit wel veilig kan. Voor het afslaan kijk je altijd over de schouder, naast de auto, alsof er bijvoorbeeld een naastgelegen fietspad is, of een kind op fiets of skeelers op het trottoir rijdt. Door nadrukkelijk en tijdig naast de auto te kijken, weet je wat het aankomende conflict bij een koersverandering of het afslaan kan zijn (fietser, kind) en heb je ook nog voldoende tijd om het gedrag van de bestuurders achter je in de gaten te houden en je eventuele rem- of stuurgedrag hier op aan te passen. Dit kun je doen omdat je tijdig een voorspelling hebt gemaakt van wat zou kunnen gaan gebeuren.

Iedere 5 à 8 seconden kijken in de autospiegels - Bewust of onbewust

Tijdens de rijlessen wordt je over het algemeen geleerd iedere 5 à 8 seconden te kijken in:

• De binnenspiegel.
• Vóór de auto.
• Linker buitenspiegel.

Ook hier geldt dat dit kijkgedrag slechts een middel is om je op termijn geautomatiseerd te laten kijken. Je wordt gedwongen -bij deze manier van kijken- om je hoofd te bewegen. Naast het feit dat je kijkgedrag dan beter wordt waargenomen door de rij-instructeur en -in een later stadium- de examinator van het CBR, zie je uiteraard ook meer als je het hoofd draait en een actief en gericht kijkgedrag vertoont.

Bewust of onbewust kijken bij verkeersdeelname

Kijk je in het verkeer bewust of onbewust? Haal je maar eens voor de geest hoe je kijkt als je fietst of loopt, dan zul je merken dat je constant actief kijkt zonder dat je het jezelf bewust bent. Dit doe je het hele leven al en is een onbewust proces geworden. Het gaat er tijdens het kijken in de auto natuurlijk wel om dat je de voor jou belangrijke informatie waarneemt en ook daadwerkelijk opneemt en vervolgens iets met deze informatie doet. Als je jezelf constant bewust bent van de (verkeers)situatie rondom de auto en op enige afstand van de auto, ben je ook beter in staat voorspellingen te doen over wat gaat komen of zou kunnen gaan komen en hier tijdig op te reageren als dit nodig mocht zijn. Je bent als je voldoende vaak en gericht kijkt in staat veilig en direct te handelen op steeds wisselende verkeerssituaties. Bij het kijkgedrag gaat het niet om die duizenden keren dat je voor niets denkt te kijken, maar om die ene (fatale) keer dat je niet of onvoldoende gekeken hebt!

Ver vooruit kijken in de richting waar je naartoe wilt

Kijk altijd -maar vooral bij een nieuwe rijrichting of na het overrijden van een kruispunt- zo ver mogelijk vooruit, zonder je blik te fixeren. Met het ver vooruit kijken wordt in dit verband ook het kijken in de breedte bedoeld. Als je speelt met je blikveld tussen de horizon (zo ver als mogelijk) en de auto, ben je voortdurend in staat aankomende veranderingen waar te nemen en een voorspelling te maken van situaties die zouden kunnen ontstaan. Omdat je tijdig al een eventuele aankomende situatie hebt kunnen voorspellen krijg je veel meer rust in je rijden en ben je beter in staat eventuele fouten van een ander op te vangen.

Kennis van de verkeersregels

Uiteraard is ook kennis en begrip van verkeersregels en verkeerstekens een vereiste. Door -ver vooruit kijkend- tijdig verkeersborden, rijstrookindelingen en dergelijke te signaleren, kun je hier reeds in een vroeg stadium op inspelen en de juiste handelswijze kiezen. Toon je gedurende het rijden altijd actief en nieuwsgierig, ga op zoek naar informatie die voor jou als bestuurder belangrijk is, maar geef jezelf uiteindelijk ook de momenten, ontspannen de omgeving in je op te nemen.

---

Aandachtspunten bij autorijden en de autorijles

Als (beginnend) bestuurder kom je vele situaties, regels en tekens in het verkeer tegen die je aandacht vragen. In veel van deze situaties handel je mogelijk automatisch, zonder dat je het jezelf bewust bent. In andere situaties bestaat er mogelijk twijfel over de wijze van benaderen en handelen. Bij interesse zijn in de special Autorijexamen - Autorijles - Rijbewijs B een aantal artikelen samengevoegd over onderwerpen die bij deelname aan het verkeer van belang zijn, zoals: voorrang verlenen op kruispunten, rijden van autosnelwegen, rijden van rotonde's, voertuigcontrole en meer. Fris je geheugen op, of test je parate kennis!

Lees verder

• Autorijles - De vijf taakprocessen
• Hoe kies je een goede rijschool voor je rijbewijs
• Autorijles - Instappen, Sturen, Koppeling, Schakelen, Remmen
• Autorijles - Kruispunt herkennen en voorrang verlenen
• Autorijles - Voertuigcontrole voor het praktijkexamen