Robotschepen zonder bemanning zijn in aantocht!

De ontwikkeling van vaartuigen zonder bemanning is anno 2016 volop in ontwikkeling. Onbemande schepen hebben veel financiële voordelen, maar zijn ook goed voor het milieu en de veiligheid. De technologie is er al, of wordt ontwikkeld. In eerste instantie zal het gaan om onbemande schepen die vanaf de wal worden bestuurd. De eerste échte robotschepen die zichzelf besturen, worden verwacht tussen 2030 en 2035. Tot die tijd zijn er nog genoeg uitdagingen aan te gaan.

• Hoe werkt onbemand varen?
• Minder ongelukken door computerbesturing
• Zuiniger en goed voor het milieu
• Robotschepen zorgen voor een kostenbesparing
• Een mogelijke oplossing voor het personeelstekort
• Verhoging van de efficiency
• Dataverkeer
• Internationale wet en regelgeving
• Opleiding
• Herontwerp scheepsmodel
• Vraagstukken voor de techneut en zeeman
• Veiligheid: wie stapt er aan boord van een onbemand passagiersschip?
• Het robotschip zonder bemanning is in aantocht

Hoe werkt onbemand varen?

Er is een verschil tussen onbemande schepen en zogenaamde “robotschepen” of autonome vaartuigen. Autonome vaartuigen sturen elkaar en faciliteiten aan de wal, informatie over hun bewegingen als koers, vaart, dichtste naderingspunt en verwachte aankomsttijd. Met die gegevens kunnen schepen onderling bepalen op welk punt ze elkaar ontmoeten en dan vooraf bijsturen, zodat er geen aanvaring plaatsvindt. In een haven weet men wanneer een schip aankomt en kunnen al maatregelen genomen worden om te laden of te lossen. In feite plannen de schepen onderling en met havens, sluizen en bruggen. Dit is waar men uiteindelijk naar toe wil. Een tussenstap zal zijn het varen met onbemande schepen. Die worden bestuurd vanaf de wal.

Minder ongelukken door computerbesturing

De meeste ongelukken op zee of op een schip zijn het gevolg van menselijke fouten. Een schip dat wordt bestuurd door een computer wordt nooit moe en wordt niet afgeleid door allerlei randzaken en gebeurtenissen. Ook twijfelt een computer niet om een beslissing te nemen. Hierdoor is de kans op ongelukken veel kleiner.

Zuiniger en goed voor het milieu

Dankzij de meest moderne technologie kan een autonoom varend schip een efficiëntere koers en snelheid varen. Ook de energieconsumptie kan drastisch verminderen door het ontbreken van een bemanning. Minder brandstofverbruik zorgt op zijn beurt weer voor meer reserves aan fossiele brandstoffen en minder uitstoot van CO2, wat weer goed is voor het milieu. Doordat de schepen veiliger zijn en er minder kans op ongelukken is, zal er ook sprake zijn van minder milieuverontreiniging.

Robotschepen zorgen voor een kostenbesparing

Minder of zelfs geen personeel betekent vanzelfsprekend veel minder kosten. Het betekent ook dat er geen faciliteiten als slaapruimte, sanitaire ruimten, keukens en recreatieruimten aan boord nodig zijn. Deze vrijgekomen ruimte kan worden benut voor lading, waardoor de capaciteit toeneemt. Ook is er een stuk tijdwinst, en dus ook weer kostenbesparing, te boeken. De onderlinge communicatie zorgt voor een betere afstemming en minder vertraging bij het laden en lossen van de schepen. De computer kan door de ontvangen informatie steeds de meest efficiënte snelheid uitrekenen, wat ook weer een besparing betekent.

Een mogelijke oplossing voor het personeelstekort

De hoeveelheid vracht die over zee vervoerd wordt, stijgt wereldwijd enorm. Daar is nu onvoldoende personeel voor. Minder of geen personeel op een vaartuig betekent overigens niet dat er helemaal niemand meer nodig is. Er zal immers controle en begeleiding moeten zijn. Alleen kan dit nu op centrale locaties geregeld worden. Dus banen zullen verdwijnen op de schepen, maar komen aan de wal terug in centrales waar het scheepvaartverkeer wordt begeleid.

Verhoging van de efficiency

Onbemande schepen reageren sneller en meer gecontroleerd dan mensen doen. Hierdoor kan de onderlinge afstand tussen de schepen kleiner zijn. Dit betekent bijvoorbeeld minder wachten bij sluizen. Als schepen en faciliteiten in havens meer op elkaar afgestemd zijn, kan er efficiënter geladen en gelost worden.

Dataverkeer

Als robotschepen hun intrede maken zullen er enorme hoeveelheden data tussen schepen onderling en de vaste wal worden verzonden. Er moet dan een mobiel netwerk zijn dat dit aan kan. Dat is er anno 2016 nog niet en alle ogen zijn daarom gericht op het toekomstige 5G.

Internationale wet en regelgeving

Internationaal transport gaat over de grenzen heen. Hiervoor zullen afspraken moeten worden gemaakt en overal moeten dezelfde spelregels gelden. Over hoe om te gaan met big data en juridische aangelegenheden bij incidenten.

Opleiding

Onbemand vervoer vereist intelligente verkeersmanagementsystemen. Mensen die gaan werken met deze verkeersbegeleidingssystemen zullen hiervoor moeten worden opgeleid. Wie zorgt er voor de opleiding? Ook moeten er bijvoorbeeld simulators komen, waarin mensen kunnen oefenen en bijgeschoold worden.

Herontwerp scheepsmodel

Een grote uitdaging zal worden om de huidige generatie schepen anders te ontwerpen. Nu wordt er altijd rekening gehouden met een bemanning aan boord en wordt daar de nodige ruimte voor ingecalculeerd. Toch zal er altijd rekening gehouden moeten worden met het feit dat er in geval van nood door mensen ingegrepen zal moeten kunnen worden. Alleen vereist dit geen accommodatie. De robotschepen kunnen er dus heel anders uit komen te zien. Bijvoorbeeld veel gestroomlijnder doordat brug en accommodatie kunnen worden weggelaten. Ook dit zorgt overigens weer voor een stukje kostenbesparing!

Vraagstukken voor de techneut en zeeman

Er is een scala aan vragen te bedenken op technisch en zeemanschapsgebied, waarop nog antwoorden moeten worden gevonden en oplossingen bedacht. Enkele voorbeelden zijn:

• hoe dicht kunnen schepen op elkaar varen?
• wie bestuurt het schip als de automatische piloot niet meer werkt?
• hoe wordt er ingegrepen bij een black out aan boord van het schip?
• als een technische storing niet vanaf de wal is op te lossen, gaat er dan een team naar het schip om het op te lossen?
• wanneer wordt vaart geminderd of van koers veranderd bij slechte weersomstandigheden en als het schip daardoor schade dreigt op te lopen?

Veiligheid: wie stapt er aan boord van een onbemand passagiersschip?

Technisch is het zeker mogelijk om een onbemand en autonoom varend schip te ontwikkelen. Voor vrachtschepen zal dit dan ook zeker gebeuren. Rest de vraag: wie durft er aan boord te stappen van een veerboot of passagiersschip dat zonder bemanning vaart? Dat is toch wel degelijk een ander verhaal en dan met name met het oog op de veiligheid. Immers als men het schip moet verlaten in een storm of bij brand dan is communicatie en leidinggeven bij een evacuatie van essentieel belang! En daarvoor zijn mensen nodig met kennis van het schip en omstandigheden bij gevaren.

Het robotschip zonder bemanning is in aantocht

Net als bij alle nieuwe ontwikkelingen gaat het introduceren van robotschepen niet van de ene op de andere dag. Ook hier zal het stapsgewijs gaan. Dus steeds meer delen van het proces automatiseren door techniek toe te passen die controleert en anticipeert. Een grote tussenstap zou kunnen zijn om schepen onbemand te laten varen. Ze worden dan nog wel bestuurd vanaf de wal. Uiteindelijk wordt deze besturing dan weer vervangen door het autonoom varen.