Het loodswezen: dienstverlening op zee

Een loods is een specialist die heel erg goed bekend is met een (gedeelte van) een vaarwater. De loods heeft een adviserende rol voor de kapitein van het schip, die ondanks de aanwezigheid van een loods aan boord, eindverantwoordelijk blijft voor het schip. Loodsen zijn er voor zee, rivieren en havens. Ze worden vanaf een loodsboot op een schip afgezet, dat een loods nodig heeft om verder te kunnen varen. Ze varen mee tot de eindbestemming of worden tussendoor opgepikt door een loodsboot. Beloodsen gebeurt nog steeds met een jol, loodstender maar ook met nieuwe moderne swath schepen.

• Loods verplicht op bepaald vaarwater
• Het loodswezen verzorgt een stuk dienstverlening op zee per regio
• Tarieven
• De loodsboot op zee: wachtstation en loodsen afzetten aan boord van een schip
• Specialist vanuit de haven
• Nieuw type loodsboot als specialist: Swath
• Waarom een swath-type als loodsboot?

Loods verplicht op bepaald vaarwater

Zeegebieden, maar zeker zeearmen als bijvoorbeeld de Westerschelde hebben veel ondiepe plekken en er is sprake van sterke stromingen. Moeilijke gebieden dus om zonder enige ervaring te varen, ook al omdat de zandbanken en stromingen zich continu verplaatsen. Schepen zijn verplicht een loods aan boord te nemen als ze in dergelijke gebieden komen. Voor kleinere schepen zonder gevaarlijke lading en schepen die zeer frequent in een bepaald gebied varen, wordt een uitzondering gemaakt. Loodsen zijn bijzonder goed getraind en hebben naast veel vaarervaring ook een grondige kennis van een bepaald gebied.

Het loodswezen verzorgt een stuk dienstverlening op zee per regio

Een loods is in dienst bij het Nederlandse loodswezen. Het loodswezen zorgt voor een stuk dienstverlening op zee. De loodsen in Nederland verrichten hun werkzaamheden in diverse regio’s.

• Regio Noord. Dit gebied omvat de Eems, de haven van Delfzijl en de Eemshaven in Noordoost Groningen, tot en met het gebied Harlingen.
• Amsterdam-IJmond. Deze regio begint 40 kilometer uit de kust en loopt door langs het Noordzeekanaal om te eindigen bij het IJ / Amsterdam-Rijnkanaal.
• Rotterdam-Rijnmond. De belangrijkste regio in Nederland. Omvat een stuk zeegebied van de aanloop naar de Nieuwe Waterweg (Eurogeul), de Nieuwe Waterweg zelf, de havens van Rotterdam, tot en met Moerdijk met bijbehorende vaarwateren.
• Scheldemond. Hier opereren de loodsen in het zeegebied voor Vlissingen, de havens van Vlissingen, Terneuzen, Gent en Antwerpen. In dit gebied werken zowel Vlaamse als Nederlandse loodsen op de schepen. De meerderheid van de loodsen is Vlaams. Schepen met als bestemming een Nederlandse haven, krijgen een Nederlandse loods aan boord. De schepen voor Gent en Antwerpen nemen de Vlamingen voor hun rekening.

Tarieven

Een schip met een bemanning die voor het eerst bij een gebied komt waar men nog nooit geweest is, of dat men niet goed kent, is wettelijk verplicht een loods aan boord te nemen. Voor deze loodsdiensten moet men betalen. Men rekent een bedrag voor het brengen en later weer afhalen van de loods aan boord. Belangrijke punten voor het bepalen van het tarief zijn verder waar de loods aan boord komt en wat de eindbestemming van het schip is. Maar ook de actuele diepgang van het schip speelt een belangrijke rol.

De loodsboot op zee: wachtstation en loodsen afzetten aan boord van een schip

Er zijn verschillende soorten loodsboten. Buiten op zee liggen loodsboten op station. Eigenlijk is dit een wachtstation op zee. De loodsen eten hier, kunnen er slapen, de reis voorbereiden en recreëren. De loods wordt dan vanaf dit schip met een kleinere boot naar het schip gebracht dat een loods nodig heeft. Vaak gebeurt dit met een jol. De jol vaart langszij het te beloodsen schip en klimt via een ladder aan boord.

Specialist vanuit de haven

Ook wordt er beloodst vanuit havens met behulp van loods tenders. Dit zijn snelle motorboten. Dit wordt gedaan als het te beloodsen schip zich niet te ver uit de kust bevindt. Grote diepstekende schepen als een mammoettanker of containerschip naderen de kust via verkeersscheidingsstelsels en diepwaterroutes en nemen ver van te voren een loods aan boord. Tegenwoordig wordt een loods ook wel met een helikopter aan boord gezet. Als een schip weer naar zee vertrekt gebeurt het afhalen van de loods op dezelfde manieren.

Nieuw type loodsboot als specialist: Swath

De swath is een schip dat twee rompen heeft. Een catamaran heeft ook twee rompen. Het verschil met een Swath is dat de rompen van het schip zich (bijna) helemaal onder het wateroppervlak bevinden. Hierdoor heeft het schip weinig last van zeegang en hoge golven. Het ligt veel stabieler in het water en kan, zelfs bij hoge golven, een veel hogere snelheid halen.

Waarom een swath-type als loodsboot?

Loodsboten moeten ook onder moeilijkere weersomstandigheden hun werk kunnen blijven doen. Ook moeten de loodsen vanaf dit schip overstappen in de kleinere jollen om aan boord van schepen te kunnen worden gebracht. Doordat de loodsboot stabieler ligt, is het overstappen in de jol minder gevaarlijk. De loodsen en de bemanning van de loodsboot zelf, brengen meerdere dagen door aan boord van het schip en dan is een stabiel schip een prettiger werk- en leefomgeving.