Airbag: veiligheidsdoel, werking en ongewenste effecten

De laatste tientallen jaren zijn er steeds meer voorzieningen getroffen die het autorijden veiliger maken. Veel van de apparatuur die daarvoor ontwikkeld is heeft met een computer te maken. Zo ook de airbags die in 1971 voor het eerst in testauto’s werden aangebracht. Vanaf die tijd hebben airbags al menig leven gered bij ernstige aanrijdingen of is er sprake van minder letsel. Maar er zijn ook situaties waarin een airbag minder heil oplevert. In de meeste gevallen is dat echter door gedrag dat beter vermeden had kunnen worden. Airbags zijn gebaseerd op normaal gedrag van de chauffeur en de passagiers.

Automotive Inflatable Restraint

Een airbag is een opblaasbaar kussen dat in een auto is gemonteerd ter bescherming bij ongevallen. Andere benamingen voor de airbag zijn veiligheidskussen, luchtkussen, of plofkussen. De letterlijke vertaling van airbag zou luchtzak zijn. De eerste drie letters van de naam slaan echter niet op lucht maar zijn een afkorting van Automotive Inflatable Restraint.

Eerste airbags in testauto’s en Oldsmobile Toronado

De eerste airbags uit 1971 zijn door Ford U.S.A. gemaakt voor een aantal testauto’s maar het duurde nog tot 1973 voordat de Oldsmobile Toronado op de markt kwam die was uitgerust met een airbag.

Werking van airbag

Een airbag wordt bij een schok automatisch opgeblazen en biedt daardoor bescherming aan de inzittenden van een auto. Het materiaal waar de airbag van is gemaakt is meestal nylon. Het overlijdensrisico bij een ongeluk wordt door een airbag met ongeveer twaalf procent teruggebracht.

Systeem

Het systeem van een airbag kent een viertal onderdelen te weten het regelapparaat, een computer, sensoren en actuators. Tijdens een rit worden door het regelapparaat voortdurend metingen verricht waarbij de meetwaarden bepalen of het om een stoeprandje gaat of om een echte botsing. Pas bij de overschrijding van een zekere waarde wordt de airbag geactiveerd.

Welke airbags

Ook kan bij sommige systemen in het regelapparaat worden bepaald welke airbags geactiveerd moeten worden en met welke kracht.

Opblazen

Het opblazen van de airbag bij een ongeluk moet uiteraard zeer snel gebeuren om bescherming te kunnen bieden. In de luchtzak bevindt zich een explosieve stof die ontstoken wordt door een klein en zeer snel werkend gloei-element. Door de veroorzaakte ontploffing klapt de airbag met een snelheid van 300 kilometer per seconde uit. De zak vult zich na ontplooiing met stikstof of argon.

Vergelijkbaarheid

De klap, waarna een airbag zich ontplooit, is vergelijkbaar met een frontale botsing tegen een muur met een snelheid van twintig kilometer per uur.

Airbags geen vervanging van autogordels

Het is een misverstand om te denken dat met een airbag het dragen van gordels niet meer nodig is. De airbag is slechts een aanvulling op de beveiliging met gordels. Airbags komen niet alleen voor in het dashboard maar er zijn ook auto’s uitgerust met zij-airbags.

Onderzoek Britse trauma-arts Mark Chong

Airbags kunnen ook ongewenste effecten hebben. Zo is uit een onderzoek gebleken dat bij een aanrijding eenentwintig procent van de verwondingen wordt veroorzaakt door het uitklappen van de bag. Dat onderzoek stond onder leiding van Mark Chong, een Britse trauma-arts. De verwondingen bestaan dan dikwijls uit botbreuken. Ook kunnen er sleutelbeenfracturen optreden en kunnen schouders uit de kom raken. Door de snelheid waarmee de airbag langs lichaamsdelen glijdt kunnen brandwonden ontstaan.

Andere mogelijk ongewenste effecten

Naast deze verwondingen, die gebleken zijn uit het onderzoek van dokter Chong, kunnen nog andere ongewenste effecten optreden zoals:

• Babystoeltje: Een babystoeltje kan bij het openen van een airbag kantelen waardoor de baby kan stikken. Het is daarom beter een babystoeltje niet te plaatsen waar zich een airbag bevindt.
• Brildragers: Brildragers lopen ook een verhoogd risico omdat het explosieve opblazen van de airbag oogbeschadigingen kan veroorzaken.
• Gehoor: Door de knal bij het openen van de airbag kan het gehoor worden beschadigd.
• Kleinere mensen: Deze lopen het risico op onvoldoende bescherming omdat een airbag is gebaseerd op de gemiddelde lengte van de chauffeur en de eventuele passagiers.
• Oudere mensen: Als oudere mensen dichter op het stuur zitten bestaat er eveneens een hoger risico, namelijk op armbreuken.

Veiligheidsdoel en normaal gedrag

Een airbag is er uiteraard op berekend dat passagiers normaal in de auto zitten. Als dat niet het geval is kunnen er beroerde situaties ontstaan. Een voorbeeld is als de passagier naast de chauffeur onderuitgezakt zit en een of twee voeten op het dashboard laat rusten. Weliswaar een vreemde houding maar die komt toch voor. Als dan de airbag zich met alle kracht opent kunnen de voeten in een rare houding terecht komen. Een ander voorbeeld is dat een hond die op de passagiersstoel zit onfortuinlijk tussen de airbag en het dak terecht kan komen. Ook een baby of kind op schoot op de passagiersstoel kan fataal aflopen.