Kriegslok Serie 52 – oorlogslocomotief van de nazi's

In 1942 was de oorlogsmachine van de nazi’s flink op stoom. De totale oorlog kondigde zich aan, de mobilisatie was in volle gang. Om de vervoerscapaciteit te vergroten, werd de Kriegslok Serie 52 gebouwd. Een indrukwekkende en voortreffelijke stoomlocomotief, de gedoodverfde ‘loc van de overwinning’ die het Duizendjarig Rijk moest inluiden en die uiteindelijk alle transportproblemen inzake de bevoorrading van de verschillende fronten kon oplossen, met name die van het oostfront. Maar het liep anders.

Inhoud

• Oorlogslocomotieven voor het oostfront
• Eenvoudige en efficiënte loc
• Technische specificaties van de Kriegslok Serie 52
• Sovjet-Unie
• Kriegslok Serie 52 – overwinningssymbool van de nazi's

Oorlogslocomotieven voor het oostfront

Toen de oorlog tegen Rusland op gang kwam, werd alles in het werk gesteld om het leger ruim baan te geven. Er werd op veel fronten gevochten. Het in stand houden van het oostfront, de gevechtshandelingen in Oost- en Centraal Europa van juni 1941 tot mei 1945, vergde enorm veel legercapaciteit. De totale oorlog was geen loze kreet meer.

Oorlogsmaterieel
In die fase van de Tweede Wereldoorlog was er inmiddels een groot gebrek aan grondstoffen en arbeidskrachten. De vraag naar transportmiddelen nam alleen maar toe. Talloze infanterie- en artillerie-eenheden moesten naar de verschillende fronten worden vervoerd, met name naar het oostfront. Om maar te zwijgen van de duizenden tonnen wapens en ander oorlogsmaterieel, naast het veiligstellen van de aanvoerlijnen die cruciaal waren voor de frontlinies en de achterliggende veroverde gebieden.

Krachtpatser

Het leeuwendeel van het materieel werd per spoor vervoerd. Er werden toen nieuwe locomotieven ontworpen die aan de destijds moderne oorlogsinspanningen konden voldoen. Het devies was een snelle en kwalitatief uitstekende productie met minder grondstoffen en minder arbeidskrachten. Dat lukte. De Kriegslok Serie 52 was een krachtpatser die 1200 ton en later nog meer gewicht kon trekken, wat bijzonder veel was in die tijd. Op vlak terrein ontwikkelde deze loc maximaal geladen een snelheid van pakweg 70 km/u.

Eenvoudige en efficiënte loc

De Kriegslok Serie 52 werd het meest geproduceerd en vooral gebruikt voor transport van en naar het oostfront. In feite was deze locomotief een drastisch vereenvoudigde versie van de ‘Reichsbahn Klasse 50' uit 1938 tot 1942. Het moest een alleskunner worden. Datgene wat als niet noodzakelijk werd beschouwd, werd weggelaten, van treeplanken tot apparatuur in de cabine.

H-profiel

In totaal rolden er ongeveer 6500 locs van dit type uit de fabrieken. Hij zag er noest uit en stond in het teken van eenvoud en efficiëntie. De drijfstangen waren bijvoorbeeld gemaakt van twee T-profielen die over de hele lengte aan elkaar gelast waren, waardoor er een H-profiel ontstond. En zo zijn er nog talloze voorbeelden.

Technische specificaties van de Kriegslok Serie 52

Deze oorlogslocomotieven waren zo eenvoudig dat alle onderdelen door niet gespecialiseerde bedrijven gemaakt konden worden. Niettemin was de Krieglok Serie 52 een voortreffelijke locomotief, die dankzij allerlei aanpassingen het treinpersoneel bovendien beter beschermde in de koude winters aan het oostfront.

• Lengte: 22,47 m.
• Gewicht: 48,1 t.
• Snelheid: 70 km/u.
• Cilinderdiameter: 600 mm.
• Zuigerslaglengte: 660 mm.
• Diameter drijfwielen: 1400 mm.
• Keteldruk:16 bar.
• Oppervlakte van het vuurkistrooster: 3,9 m².

Sovjet-Unie

Na de Tweede Wereldoorlog kwamen veel locomotieven van dit type in Russische handen. Veel Europese landen namen de Serie 52 in gebruik, de Sovjet-Unie voorop, gevolgd door Polen en Oost-Duitsland. In de jaren negentig van de vorige eeuw reden ze zelfs nog steeds in Polen. In West-Europa maakte deze populaire loc al snel plaats voor moderne locomotieven.

Kriegslok Serie 52 – overwinningssymbool van de nazi's

Nazi-hoofdingenieur Wagner, de ontwerper van deze locomotief, had als opdracht een loc te ontwikkelen die duurzaam was en eenvoudig te onderhouden. Ongeveer tien series werden aangemerkt als ‘Kriegslokomotiven’, de drie belangrijkste waren de series 52, 50 en 42. Ze hadden een lage aslast van pakweg 15 ton en konden 40 procent meer vracht aan dan de vorige Pruisische versies.

Glorieus begin

De Serie 52 werd in 1942 officieel aan de pers getoond, zo trots waren de nazi’s op deze loc. Als overwinningssymbool was de Serie 52 echter geen lang leven beschoren, ondanks het glorieuze begin. Twee jaar later was immers alles voorbij.

Lees verder

• Go West! De locomotief 4-4-0 'American' uit het Wilde Westen
• De Märklin 'Krokodil' voor O-spoor: een verzamelaarsobject
• Stoomlocomotief Big-Boy '4012' van Union Pacific
• Pruisische stoomlocomotief 'P8' – Europese oorlogsbuit
• Stoomlocomotief 'P36' 4-8-4 en de Transsiberië Express