Go West! De locomotief 4-4-0 'American' uit het Wilde Westen

De trein heeft een grote bijdrage geleverd aan de ontsluiting van het Amerikaanse Wilde Westen. De stoomlocomotief 4-4-0 ‘American’ wordt met recht een van de boegbeelden van die verovering genoemd en is in talloze speelfilms en documentaires te zien, waaronder de western 'Once Upon a Time in the West', van Sergio Leone. Tijdens de kolonisatie van het Amerikaanse westen, waarbij de indianen het onderspit moesten delven, nam de trein het uiteindelijk over van de traditionele huifkar. De locomotief 4-4-0, een achtwieler, bleef tot in de jaren veertig van de vorige eeuw uitstekend dienst doen, bijna honderd jaar na de ontwerpfase.

Inhoud

• De ontsluiting van het Wilde Westen
• Voorloper van de 4-4-0 ‘American’
• De 4-4-0 ‘American’ – een werkpaard met allure
• Technische specificaties van de 4-4-0 ‘American’ Nr. 909
• Vergane glorie

De ontsluiting van het Wilde Westen

De trein heeft een grote rol gespeeld in de ‘verovering’ van het westelijk deel van Noord-Amerika. Na de Onafhankelijkheidsoorlog stuurde president Jefferson in 1804 een expeditie westwaarts om de nieuwe gebieden tot aan de westkust in kaart te brengen. Niet lang daarna vertrokken de eerste pioniers naar het westen, een grens die steeds verder westwaarts opschoof. Dat was de tijd van de pelsjagers. Wetenschappers volgden. Net als de kolonisten die in het ‘Wilde Westen’ een nieuw bestaan zochten. De Oregon Trail is daarvan een goed voorbeeld. Deze kolonistenroute was ongeveer 3500 kilometer lang en liep van Missouri tot aan de grens tussen de staten Washington en Oregon.

Transcontinentale spoorweg
Voor de pioniers werd deze trail steeds minder belangrijk toen in 1869 de transcontinentale spoorweg was voltooid. Als transportmiddel voor de grote afstanden werd de trein steeds belangrijker in vergelijking met de traditionele huifkar die in veel speelfilms en documentaires is vereeuwigd. Het duurde echter een hele tijd voordat de trein sociaal en maatschappelijk geaccepteerd was. De angst voor dit nieuwe vervoermiddel was groot. Een van de legendarische locomotieven die de kolonisten naar verre oorden brachten, was de 4-4-0 'American'.

Voorloper van de 4-4-0 ‘American’

Deze locomotief, de John Bull, werd in Engeland gekocht en in 1831 als bouwpakket naar Amerika verscheept en in elkaar gezet. De initiator was Robert Stevens. Hij werd gezien als de stichter van de Amerikaanse spoorwegen. Al in 1821 vroeg hij toestemming voor de aanleg van een spoorlijn in New Jersey. Dit initiatief werd de grond in geboord. De trein werd destijds immers beschouwd als iets gevaarlijks, als een luchtkasteel.

Buffelvanger

De John Bull werd anders in elkaar gezet dan de leverancier had voorzien. Er werd ook een ‘buffelvanger’ aan gemonteerd, een spoorruimer om takken en stenen al rijdend van het spoor te vegen. In 1831 werd de John Bull ingezet op de 45 kilometer lange spoorlijn van Camden naar Bordentown. Deze locomotief zou de voorloper van de 4-4-0 ‘American’ worden.

De 4-4-0 ‘American’ – een werkpaard met allure

Deze locomotief werd in 1855 ontworpen door Rogers uit New Jersey. In die periode was er veel vraag naar snelle locs met veel trekkracht. Bovendien moesten ze relatief licht zijn omdat het Amerikaanse spoor het anders niet aan kon. Passagiers vervoeren over lange afstanden, dat was het devies.

Snelheid

De snelheid van een 4-4-0 uit die periode was 60 km/uur, maar hij kon in principe veel snellerr. Tal van fabrikanten gingen over tot de bouw ervan. Tussen 1855 en 1880 werden meer dan 25.000 4-4-0 ‘Americans’ besteld. Later werden ze vervangen door tienwielers.

Technische specificaties van de 4-4-0 ‘American’ Nr. 909

Deze locomotief werd oorspronkelijk ingezet op het traject New York – Central Hudson River Railroad

• Totale gewicht: 92,5 t.
• Totale lengte: 17,63 m.
• Gewicht per as: 19 t.
• Tractie: 7,38 t.
• Cilinders: 2 van 483 x 610 mm.
• Diameter drijfwielen: 2,184 m.
• Keteldruk: 12,6 bar.
• Oppervlak vuurkistrooster: 2,85 m².
• Inhoud steenkooltender: 7 t.
• Inhoud watertender: 13,5 t.

Vergane glorie

In de daaropvolgende periode werd de ‘American’ verbeterd en aangepast. De oude 4-4-0 staat echter symbool voor de Amerikaanse bloeiperiode in de tweede helft van de 19de eeuw. De loc, in al zijn variaties, is in talloze films te zien, waaronder The General van Buster Keaton en Once Upon a Time in the West van Sergio Leone. Door de jaren heen zijn tienduizenden van die locomotieven gebouwd. Verschillende ervan zijn uitstekend behouden gebleven en nog steeds in bedrijf. Veel exemplaren zijn in musea te bewonderen.

Lees verder

• Kriegslok Serie 52 – oorlogslocomotief van de nazi's
• De Märklin 'Krokodil' voor O-spoor: een verzamelaarsobject
• Stoomlocomotief Big-Boy '4012' van Union Pacific
• Pruisische stoomlocomotief 'P8' – Europese oorlogsbuit
• Stoomlocomotief 'P36' 4-8-4 en de Transsiberië Express