Luchtvaartpioniers: De gebroeders Wright

Als je op een willekeurig moment naar de onbewolkte lucht kijkt, is het heel waarschijnlijk dat je ergens een vliegtuig of diens condenssporen ziet. Ruim honderd jaar geleden was het ondenkbaar dat mensen zich in de lucht zouden kunnen verheffen. Toch waren op het eind van de negentiende eeuw luchtvaartpioniers actief. Het is door hun inspanningen, hun teleurstellingen en successen dat vliegtuigen tegenwoordig mogelijk zijn. In dit artikel: Wilbur en Orville Wright.

Geschiedenis van de luchtvaart: Wilbur en Orville Wright

De fietsende broers Wright

In Dayton, in de Amerikaanse staat Ohio, openden twee broers in 1892 een fietsenzaak. De twee broers, Wilbur en Orville Wright, hadden een goed inzicht in techniek en brachten een eigen model fiets op de markt. Voordat je denkt dat de verkeerde titel boven dit artikel staat, de broers gebruikten hun winst uit de fietsenzaak voor experimenten op luchtvaartgebied.

Dank aan Otto Lilienthal

Ze waren enthousiast geworden voor het idee dat mensen met behulp van een machine zouden kunnen vliegen na gelezen te hebben over een andere luchtvaartpionier: Otto Lilienthal. Na allerlei gegevens van Lilienthal te hebben bestudeerd maakten ze hun eerste ontwerp. Ze begrepen dat het geen zin zou hebben een toestel te maken dat de vliegbewegingen van vogels zou nadoen. Geen klapwiekende vleugels, dus. Tabellen van Lilienthal werden bestudeerd en de broers gingen experimenteren met verschillende vleugels om een vliegtuig in de lucht beter te kunnen bestuderen. Ze bouwden zelfs een eenvoudige windtunnel om na te gaan welke vleugelvorm het beste zou voldoen. Ze ontdekten daarbij dat heel wat dingen, die mensen over vliegen geschreven hadden, verkeerd waren. In 1902 bouwden we, met de nieuwe kennis, een zweeftoestel van bijna 10 meter breed, dat veel beter te besturen bleek dan vroegere toestellen, van wie dan ook. In 1903 vroegen de broers octrooi aan voor hun ontwerpen en uitvindingen.

Een vliegtuig met een motor: de Flyer

Het volgende probleem was, dat een zweefvliegtuig weliswaar mooi was, maar niet altijd praktisch. Er moest een motor worden ontwikkeld. Motoren in andere voertuigen, zoals auto's, voldeden niet. Probleem was, dat in de vliegtoestellen zo min mogelijk gewicht mee mocht, anders zou het toestel niet eens van de grond komen. Er moest dus een totaal nieuwe motor worden bedacht. De gebroeders Wright hadden de oplossing letterlijk in huis. Hun assistent in de fietsenzaak, tevens mecanicien, Charles Taylor, maakte een 12 pk motor die in het zweefvliegtuig ingebouwd werd. De nodige propellers werden door de broers bedacht. In 1903 werd het vliegtuig gebouwd: De Flyer. Berichten, dat een andere vliegtuigpionier een poging zou doen om met den door een motor aangedreven vliegtuig te vliegen, joegen de broers op. Na alle moeite die ze hadden gedaan wilden ze zelf graag de eersten zijn in de wereld, die dat zouden presteren. Ze vertrokken naar Kitty Hawk, een groot breed strand aan de kust. Dit terrein was ideaal voor hun vliegpogingen en was ook voor eerdere experimenten van Orville en Wilbur gebruikt. Op 14 december 1903 werden de eerste pogingen gedaan, maar die mislukten.

Succes!

Enkele dagen later lukte het wel. Op 17 december 1903 maakte Orville Wright de eerste korte vlucht in een door een motor aangedreven vliegtoestel. Het was overigens een héle korte vlucht, die twaalf seconden duurde. In die tijd werd een afstand van 37 meter afgelegd. Maar het begin was gemaakt. Later die dag volgden meer vluchten. Orville en Wilbur vlogen later op de dag ook langere stukken. De langste vlucht duurde bijna één minuut en ging over een afstand van 800 meter. Denk niet dat men in de Flyer vloog zoals een piloot tegenwoordig: er waren geen stoelen. Om de Flyer te besturen lag je op de onderste vleugel (er zaten er twee boven elkaar), gewoon in de open lucht. Je stuurde met de handen en met de heupen.

En dan verder!

Je zou verwachten dat alle bijzonderheden van het nieuwe toestel wereldnieuws zouden worden. De vlucht zelf zorgde uiteraard overal ter wereld voor vette krantenkoppen. Maar de eerste jaren hielden de Wrights de gegevens zoveel mogelijk geheim, om stiekem nabouwen te voorkomen. Toch zagen ze heel goed dat er flink wat geld verdiend kon worden aan hun uitvinding. Vanaf 1908 gebeurde dat ook. Er kwamen fabrieken en de vliegtuigen van de gebroeders Wright werden zelfs naar verschillende landen verkocht.

Op het strand van Kitty Hawk staat tegenwoordig een monument dat herinnert aan de historische vlucht van de Flyer.