Luchtvaartpioniers of aviateurs van eerste luchtvaartshows

Een vliegshow is een show waarbij piloten hun vliegvaardigheden tonen en waarbij de mogelijkheden van de vliegtuigen worden uitgebuit. Een dergelijke show wordt ook wel airshow, luchtshow, luchtvaartshow of luchtvaartvertoning genoemd. Hoewel vliegshows aan allerlei veiligheidseisen moeten voldoen was dat ooit wel anders. In de begintijd van de luchtvaart was vliegen tijdens een luchtshow best gevaarlijk. Er bestonden nog geen regels zoals die later zijn vastgelegd in de Regeling luchtvaartvertoningen welke onder meer eisen aan locatie en organisatie betreffen. Toch waren er vliegeniers te vinden die shows verzorgden en was er voldoende publiek die de mogelijke gevaren trotseerden.

Stoere en prestatiegerichte luchtvaartpioniers

De eerste piloten waren tamelijk onervaren waardoor elke vlucht een soort lesvlucht was. Stuurfouten waren nauwelijks te herstellen. De kans op een motorstoring was ook groot omdat de motoren nog niet doorontwikkeld waren. Een aviateur, zoals een piloot destijds werd genoemd, was op zijn minst een avonturier te noemen en sommigen waren eigenlijk waaghalzen. De meesten waren stoere en prestatiegerichte jongemannen.

Vliegdemonstratie door aviateurs als superkermisattractie

Vliegdemonstraties werden vanaf 1910 zeer populair. Een show was iets geheel nieuws en werd als een superkermisattractie beschouwd. Oudere vliegeniers gingen overigens zorgvuldiger te werk dan de jonge waaghalzen. Zij controleerden het vliegtuig vaak voordat ze het luchtruim kozen. Bij harde wind vlogen zij niet terwijl jongeren dat nog wel eens waagden bij eenmaal georganiseerde vliegdemonstratie.

Piloten van luchtvaartshows eerste helft twintigste eeuw

In de eenentwintigste eeuw bestaat een vliegshow meestal uit twee elementen, namelijk een static show waarbij aan het publiek gelegenheid wordt gegeven de vliegtuigen van dichtbij te bekijken en een eigenlijke vliegshow in de lucht. Tijdens het luchtgedeelte worden diverse demonstraties gegeven met vliegtuigen in allerlei soorten en maten. De piloten zijn daarbij uiterst bekwaam in het besturen van een vliegtuig, maar in het verre verleden hebben zich minder bekwame vliegeniers verdienstelijk gemaakt. Zo waagden in de eerste periode van de luchtvaart een groot aantal aviateurs het om mee te werken aan de populaire luchtvaartshows. Een aantal van de bekendste pioniers en vliegers uit die tijd zijn:

George Cayley (1773-1857)

Britse luchtvaartpionier die wel de vader van de Britse luchtvaart wordt genoemd. Hij pleitte in plaats van met de vleugels te klapwieken voor aerodynamisch vliegen. Cayley bouwde een stabiel zweefvliegtuig dat onbemand van een heuvel kon worden gelanceerd.

Clément Ader (1841-1926)

Franse vliegtuigbouwer die vooral bekend is door zijn pionierswerk in de luchtvaarttechniek. Hij bouwde een mechanische reuzenvleermuis met stoommotor en legde op 9 oktober 1890 enkele centimeters van de grond een afstand van vijftig meter af.

Otto Lilienthal (1848-1896)

Duitse uitvinder en ontwerper van zweefvliegtuigen die wordt beschouwd als één van de grote pioniers.

Wilbur Wright (1867-1912)

Amerikaanse pionier in de geschiedenis van de luchtvaart. Zijn eerste experimenten deed hij met zweeftoestellen. In 1901-1902 ontwierp hij een eerste windtunnel om modellen van zweeftoestellen uit te testen.

Orville Wright (1871-1948)

Deze pionier werkte samen met zijn broer Wilbur Wright.

Louis Blériot (1872-1936)

Franse luchtvaartpionier. Hij vloog op 25 juli 1909 als eerste over het Kanaal.

Alberto Santos-Dumont (1873-1932)

Braziliaanse luchtvaartpionier die een groot deel van zijn leven in Frankrijk woonde. Hij was de eerste die in Europa een vlucht uitvoerde met een zwaarder toestel.

Pierre de Caters (1875-1944)

Belgische luchtvaartpionier die op 2 december 1908 het eerste Belgische vliegbrevet haalde.

Louis Charles Breguet (1880-1955)

Franse vliegtuigbouwer en een van de eerste Franse luchtvaartpioniers.

Hein van der Burg (1882-1955)

Eerste Nederlander die een vliegtuig naar eigen ontwerp bouwde en daar mee vloog.

Clément van Maasdijk (1885-1910)

Nederlandse vliegenier en luchtvaartpionier en kwam als eerste Nederlander om bij een vliegtuigongeluk.

Johan Hilgers (1886-1945)

Nederlandse luchtvaartpionier en de eerste Nederlander die boven Nederlands grondgebied vloog.

Roland Garros (1888-1918)

Franse vliegtuigpionier en oorlogsheld. Hij stak op 23 september 1913 met succes non-stop de Middellandse Zee over in een eenmotorig vliegtuig.

Henri Wijnmalen (1889-1964)

Nederlandse luchtvaartpionier en vliegenier die in 1910 het wereldhoogterecord vestigde met een hoogte van 2780 meter.

Albert Plesman (1889-1953)

Nederlandse luchtvaartpionier en medeoprichter van de KLM.

Anthony Fokker (1890-1939)

Nederlandse luchtvaartpionier en vliegtuigbouwer. Naar hem werd het vliegtuigbedrijf Fokker genoemd.

Gustavo Salinas (1893-1964)

Mexicaanse militair en piloot en de eerste piloot in de geschiedenis die een luchtbombardement uitvoerde boven het Amerikaanse continent.

Amelia Earhart (1897-1937)

Een beroemde Amerikaanse vliegenier.

Charles Kingsford Smith (1897-1935)

Een bekende Australische luchtvaartpionier die in 1928 als eerste een vlucht van de Verenigde Staten naar Australië volbracht.

Nevil Shute (1899-1960)

Engelse romanschrijver en vliegtuigbouwer. Hij was in de oorlog nauw betrokken bij het ontwikkelen van diverse bewapeningssystemen voor de luchtmacht.

Antoine de Saint-Exupéry (1900-1944)

Franse piloot en schrijver die in 1944 om het leven kwam bij een militaire actie boven de Middellandse Zee.

Charles Lindbergh (1902-1974)

Amerikaanse luchtvaartpionier, schrijver en uitvinder.

Amy Johnson (1903-1941)

Eerste vrouwelijke piloot die in haar eentje van Engeland naar Australië vloog. Tijdens de Tweede Wereldoorlog vloog ze nieuwe vliegtuigen van de fabriek naar vliegbases maar op 5 januari 1941 raakte ze uit de richting en stortte neer in de monding van de Theems.

Jan Olieslagers (1909- 1942)

Belgische motorrenner, wielrenner en luchtvaartpionier. Hij was ook wel bekend als "den Antwerpschen Duivel".

Lees verder

• De eerste vliegeniers met successen en ongelukken