Vliegen met vliegtuigen: het effect op je lichaam

Je stapt in het vliegtuig om verschillende redenen. Het kan zijn vanwege de veiligheid, het comfort of juist vanwege de snelheid van deze manier van reizen. Hoe dan ook, een lange of korte vlucht brengt je in een omgeving die anders is dan de grond waar je normaal op staat. Onder andere de luchtdruk en de vochtigheid van de lucht is anders. Bij lange vluchten is ook een gebrek aan beweging nadelig op onze gezondheid.

Vliegen: effect omgeving

Op ruim tien kilometer hoogte is de omgeving heel anders dan op de grond waar we ons normaal over bewegen. Daarboven vriest het tientallen graden, bevat de lucht weinig zuurstof en is de luchtdruk erg laag. Niet bepaald een leuke plaats om te zijn. Daarom wordt de omgeving en het effect op de vaste grond zo goed mogelijk nagebootst in het vliegtuig.

Luchtdruk en drukcabine in vliegtuig

Ten eerste de luchtdruk. De luchtdruk in de drukcabine (ruimte van de cockpit en waar de passagiers zitten) wordt kunstmatig hoog gehouden. Niet zo hoog als op zeeniveau, aangezien het vliegtuig dan een ingewikkelde cabine-constructie moet hebben die het niet rendabel zou maken.

Hoge druk vliegen
De druk in de vliegtuig cabine wordt vergeleken met de reële luchtdruk, die wordt uitgedrukt in de cabinehoogte. In de wet staat dat de cabinehoogte maximaal 8000 voet mag zijn, dus zo'n 2450 meter. De druk in de cabine is dus - om een voorbeeld te geven - even groot als de plaats waar je met wintersport naar toe gaat. Daarom krijg je ook last van je oren (drukkend of zelfs pijnlijk gevoel) tijdens het vliegen: bij de stijging neemt de druk af tot de cabinehoogte van 2450 meter en bij de daling daalt de druk weer tot op zeeniveau.

Pijn in de oren

In sommige gevallen kan je middenoor de drukverschillen die tijdens de reis optreden niet bijhouden. Dit kan een vervelend of zelfs pijnlijk gevoel geven. Probeer dit op te lossen door te gapen of te slikken. De druk egaliseert dan in het middenoor.

Werkt dit niet, dan is er de Valsalva-beweging:

• Sluit je mond.
• Knijp de neusgaten dicht.
• Probeer door geforceerd uit te blazen druk op te bouwen.
• De oren beginnen dan te 'klaren'.

Bij een verkoudheid kun je een neusspray gebruiken, doe dit het liefst ongeveer tien minuten voor het vliegtuig begint te dalen. Dit is meestal zo'n 30 tot 40 minuten voor de geplande aankomsttijd.

Droge lucht in vliegtuigen

De lucht in de cabine wordt nog voor de motoren afgetapt en door een airconditioning systeem geleid. Daarna wordt de lucht op temperatuur gebracht. Doordat de lucht op grote hoogte minder water bevat, krijg je ook een droge lucht in de cabine. Houd dit dus in de gaten en drink daarom voldoende tijdens de vlucht. Gebruik geen alcohol of koolzuurhoudende dranken (dit laatste in verband met kans op pijnklachten).

Laat je huid ook niet uitdrogen: gebruik een crème.

Voorkom immobiliteit: beweeg tijdens de vlucht

Het is belangrijk om bij lange vluchten regelmatig de 'benen te strekken'. Lichaamsbeweging helpt om de bloedsomloop te stimuleren. In je stoel kun je je benen en voeten bewegen, maar een toiletbezoek is natuurlijk nog beter. Het is vooral belangrijk om deze onderste extremiteiten te bewegen, omdat er een relatief kleine kans is op diep veneuze trombose.

Zeker het overwegen waard is het gebruik van steunkousen (tot aan de knie) tijdens de vlucht. Hierbij heb je veel minder veneuze insufficiëntie en daarbij word je minder moe.

Tips voor uw gezondheid tijdens de vlucht

Wat kunt u doen om uw vliegreis zo aangenaam mogelijk te maken? Hieronder enkele tips:

• Turbulentie. Maak tijdens de vlucht de veiligheidsgordel niet los. Dit zou tot vervelende situaties kunnen leiden, indien er turbulentie optreedt.
• Vochtverlies. De droge lucht in de drukcabine zorgt voor meer vochtverlies. Drink daarom voldoende vocht, het liefst nog voor u de lucht ingaat.
• Drankjes. Drink geen dranken die alcohol of koolzuurhoudend zijn.
• Zwangerschap. Indien u zwanger bent: tijdens de eerste en laatste maand van de zwangerschap kunt u beter het vliegtuig vermijden.
• Oorpijn. Het regelmatig helder maken van u oren, het zogenaamde 'klaren', voorkomt oorpijn.
• Beweging. Probeer tijdens de vlucht toch uw benen te strekken en beenspieren aan te spannen, door middel van een bezoek aan het toilet of alleen in de stoel. Dit bevordert de bloedsomloop, die gewoonlijk door een lange zit negatief wordt beïnvloed.

Levensverwachting piloten

Cijfers tonen aan dat piloten geen lagere levensverwachting hebben dan het gemiddelde van de bevolking, terwijl zij toch voor hun beroep veel in de lucht zitten. Vliegen brengt dus geen ongezonde effecten met zich mee en is daarnaast een van de zeer veiligste manieren van reizen.