Luchtvaartpioniers: een vliegend huwelijk

Er zijn heel wat bijzondere luchthelden geweest. Sommigen, omdat ze een uitzonderlijke prestatie neerzetten, zoals een gewaagde solovlucht. Anderen speelden het klaar om als éérste een bijzonder soort vlucht uit te voeren. Weer anderen waren markante persoonlijkheden. Sommigen van deze luchthelden combineerden veel van deze bijzondere eigenschappen of prestaties. Soms vonden luichtvaartpioniers elkaar in een relatie. Bijvoorbeeld James Mollisson en zijn echtgenote Amy Johnson.

Luchtvaartpioniers en overal records

Het is logisch, dat in een tijdperk dat de luchtvaart enorme sprongen voorwaarts maakte, het ene record na het andere record sneuvelde. Velen waren de eersten die een bepaald waagstuk volbrachten, waarop nieuwe pioniers kwamen die datzelfde huzarenstukje uithaalden, maar dan veel sneller. Ook in de jaren dertig van de negentiende eeuw waren er nog records te halen, die het tot grote krantenkoppen konden brengen.

Amy Johnson

Amy Johnson was op 1 juli 1903 geboren in Hull en was geïnteresseerd geraakt in het vliegen. Zo sterk zelfs, dat ze in 1929 besloot te leren vliegen, een vliegtuig te kopen én een solovlucht naar Australië te maken. Voor sommigen nogal veel ineens, maar Amy speelde het klaar.

Recordvrouw

Ze voltooide haar vlucht naar Australië in iets meer dan 19 dagen en was daarmee de eerste vrouw die deze afstand solo aflegde. Haar volgende uitdaging was om via Moskou naar Tokio te vliegen. Haar vliegtuig had geen afgesloten cabine, wat inhield dat je als piloot goeddeels in de open lucht zat. Een tocht in een dergelijk toestel boven Siberië met temperaturen flink onder nul en dat dagen achter elkaar werd haar sterk afgeraden en ze brak de tocht af. Wel de tocht, niet het idee. Er was natuurlijk maar één oplossing: zorg dat je een vliegtuig hebt waarvan de cabine wél gesloten is. Ze kocht dus een Haviland Puss Moth eendekker mét cabine. De tocht naar Tokio werd in negen dagen volbracht. In 1931 maakte Jim kennis met Amy Johnson. Na acht uur vroeg hij haar ten huwelijk en in 1932 trouwden ze.

James Mollison

James Allan Mollison (Jim) werd geboren op 19 april 1905 in Glasgow, Schotland. In de tijd dat Jim opgroeide werd het ene na het andere luchtrecord gebroken, wat Jims belangstelling in de luchtvaart enorm stimuleerde. Hij nam dienst bij de RAF, de Royal Air Force waar hij al op tweeëntwintigjarige leeftijd vlieginstructuur was. Niet lang overigens, hij stapte al snel over op de burgerluchtvaart en ging in Australië bij de South Australian Aero Club in Adelaide opnieuw als vlieginstructuur aan het werk. Ook dat duurde niet lang en Jim ging aan het werk als piloot. Misschien had hij wel de naam van levensgenieter, maar bleek toch een zeer bekwaam piloot te zijn.

Records

Ook In 1931 zette Jim een nieuw snelheidsrecord op het traject van Australië naar Engeland, in slechts acht dagen en 19 uur. In maart 1932 wist hij ook op het traject van Engeland naar Zuid-Afrika een nieuwe scherpste tijd te zetten, slechts vier dagen en 17 uur. In die tijd waren dat ongehoord snelle tijden.

Een vliegend huwelijk vol records

Jim en Amy trouwden op 29 juli 1932. Wat doen twee gedreven recordpiloten na hun huwelijk? Thuis op de bank theedrinken? Dus niet: er werden meteen plannen bedacht om gezamenlijk nieuwe records te vestigen. Vooral de langeafstandrecords lagen er op te wachten op verbeterd te worden. Dat konden records van anderen zijn, maar ook van elkaar...

Transatlantisch

Samen troffen Jim en Amy de voorbereidingen voor een recordpoging van Jim. Hij zou de Atlantische oceaan overvliegen, van oost naar west, in een licht vliegtuig. Charles Lindbergh en Ameila Earhart, die beiden ook de oceaan waren overgevlogen, hadden dit van west naar oost gedaan. De tocht begon op 18 augustus 1932 en eindigde de dag erop. Hij wist met deze tocht maar liefst drie records te vestigen:

• de eerste Atlantische overtocht van oost naar west
• de eerste Atlantische overtocht in een licht vliegtuig
• de eerste non-stop vlucht van Europa naar Canada

Je ziet hoe belangrijk het vestigen van records was, het is wat vergelijkbaar met het hedendaagse najagen van records voor het Guiness World Record-boek.

Om de beurt

De volgende recordvlucht was voor Amy. Zij had haar zinnen gezet op een record van haar echtgenoot Jim, de snelste overtocht vlucht van Engeland naar Kaapstad. Op 15 november 1932 vertrok Amy. Zij wist het record met wel tien uur te verbeteren. Niet alleen een snelheidsrecord, maar zij was daarnaast ook de eerste vrouw die deze solotocht maakte. Hierna was Jim weer aan de beurt, die een solotocht wilde maken over het zuidelijk deel van de Atlantische Oceaan. Dat lukte, waardoor hij de eerste piloot was die én de noordelijke én de zuidelijke route over de Atlantische Oceaan aflegde.

Ook samen

Na het volbrengen van een aantal succesvolle solotochten van de beide echtelieden, besloot het echtpaar Mollison om het wereldrecord voor een non-stop lange-afstandvlucht te gaan verbeteren. Dat wilden ze doen, door van Engeland naar New York te vliegen en dan meteen in één ruk naar Bagdad. Daar was wel een nieuw vliegtuig voor nodig, dat bovendien werd aangepast om extra brandstoftanks te kunnen vervoeren. Dat ging bij de start mis, het onderstel bleek te licht voor alle aanpassingen en begaf het nog voor het toestel was opgestegen. Na een zes weken durende reparatie kon de tocht beginnen. Het was geen succes. Het toestel raakte door zijn brandstof, moest een noodlanding maken en raakte beschadigd. Uiteindelijk moesten Jim en Amy hun plan opgeven.

Melbourne Race

De Australische miljonair Sir MacPherson Robertson schreef een wedstrijd uit. Wie het snelst van Engeland naar Melbourne, Australië zou vliegen, kon een prijs in de wacht slepen van 10.000 pond. De wedstrijd, ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan van Melbourne, zou op zaterdag 20 oktober 1934 van start gaan. Het zou de langste vliegwedstrijd ooit worden. Jim en Amy zagen hier wat in, en bestelden een heel nieuw toestel bij De Havilland, een Comet. Van dit toestel waren bij de aanvang van de race slechts drie exemplaren gereed, die ook alle drie meededen. Vanwege een technisch mankement, waarschijnlijk veroorzaakt doordat Jim teveel uit het toestel wilde persen, moesten ze opgeven. Het zou de laatste gezamenlijke vlieg-wedstrijd zijn oor hen beiden.

Huwelijksproblemen

Het huwelijk van Jim en Amy maakte een noodlanding en dat resulteerde in een veelbesproken scheiding in een tijdperk dat scheidingen nog niet zo algemeen aanvaard waren. Nu ze beiden geen banden meer hadden, gingen ze weer voor zichzelf op zoek naar nieuwe uitdagingen en records.

Amy

Na haar huwelijk bleef Amy Johnson, ze had haar meisjesnaam weer aangenomen, op records jagen, onder andere op het snelheidsrecord van Engeland naar Kaapstad – en terug. In 1940 nam ze dienst bij de Air Transport Auxiliary, een luchtveerdienst met vrouwelijke piloten die RAF-vliegtuigen van het ene naar het andere vliegveld overbrachten. In 1941 ging dat in slecht weer en dichte mist fout. Er was totaal geen zicht en Amy kon haar toestel niet aan de grond zetten en moest met een parachute het vliegtuig verlaten. Ze kwam in zee terecht. Commandant Fletcher van het marinevaartuig Hazlemere zag haar in het water neerkomen en probeerde zijn schip in haar buurt te krijgen. Lijnen werden uitgeworpen, maar Amy kreeg ze niet te pakken. De dappere Fletcher sprong overboord om te helpen, maar tevergeefs. Amy kon niet meer gered worden en ook Fletcher overleefde zijn dappere reddingspoging niet.

James

Ook Jim ging door met recordpogingen. In 1936 vloog hij van New York naar Londen in een tijd van 18 uur en 18 minuten, wat weer een nieuw snelheidsrecord was. Ook tijdens de Tweede Wereldoorlog maakte Jim Mollison nog een flink aantal transatlantische vluchten, uiteraard zonder record-oogmerk. Jim overleed op 30 oktober 1959 in Londen.