Luchtvaartpioniers: Vlucht over de Mount Everest

De zich ontwikkelende luchtvaart in het eerste deel van de twintigste eeuw vestigde record na record. De langste tijd in de lucht, de langste afstand, de langste solo, de langste tocht over zee, en ga zo maar door. Ook konden vliegtuigen steeds grotere hoogten bereiken. De hoogste berg op aarde is de Mount Everest. Wie zou daar als eerste overheen kunnen vliegen?

De jonge luchtvaart

Sinds de gebroeders Wright het eerste gemotoriseerde vliegtuig in 1903 de lucht in kregen, had de luchtvaart grote stappen gemaakt. Er waren betere motoren ontwikkeld, die de toestellen langer in de lucht konden houden, grotere afstanden kon doen afleggen. Er waren betere en veiliger technieken ontwikkeld, waardoor de vliegtuigen beter wendbaarder waren. Opstijgen en landen was steeds meer een routinehandeling geworden. De verbeterde techniek maakte het mogelijk dat de onverschrokken luchthelden de grenzen steeds verder konden verleggen en record na record vestigden.

Nieuwe uitdaging

In de jaren dertig van de twintigste eeuw was het afleggen van een grote afstand, al of niet in een solovlucht, al nauwelijks nieuws meer. Dat soort records lagen inmiddels in het verleden. De nieuwe uitdagingen lagen in het bereiken van onbegaanbare plaatsen. Een van die plaatsen was de hoogste berg op aarde: de Mount Everest.

De Mount Everest

Met een hoogte van ongeveer 8848 of 8850 meter (het is maar of je de hoogtemeting van Nepal of de VS aanhoudt...) is de in het Himalaya-gebergte gelegen Mount Everest de hoogste berg op aarde. Mensen waren in 1933 nog nooit in staat geweest de berg te beklimmen, het zou nog tot 1953 duren voor Edmund Hillary die prestatie neerzette. Boven een hoogte van 8000 meter is er nog slechts één derde van de zuurstof aanwezig die we op zeeniveau aantreffen. Aangezien klimmen inspanning en dus zuurstof kost, maakt dit het beklimmen van de berg zonder aanvullende hulp zoals een zuurstofapparaat erg moeilijk en bijna onmogelijk. Een vliegtuig zou nóg hoger moeten vliegen om de berg zelf niet te raken, dus ook de piloot komt zonder hulpmiddelen in zuurstofnood.

Lucht, lucht

Niet alleen de piloot heeft op de grote hoogte last met de lucht- en zuurstoftoevoer. Ook het vliegtuig heeft hiermee te maken. Bij het vliegen door het hooggebergte, zou het vliegtuig ook te maken krijgen met moeilijk te voorspellen luchtstromingen. Door de veel lagere luchtdruk zal het vliegtuig zich heel anders gedragen. Alleen met een echt krachtige motor zou het bereiken van een dergelijke hoogte mogelijk zijn.

Voorbereidingen

Voor een vlucht over de Mount Everest zou kunnen worden uitgevoerd, moesten allerlei voorbereidingen worden getroffen:

• Het vliegtuig
• De bemanning
• Politiek

Het vliegtuig

Gezien de grote hoogte en de omstandigheden op die hoogte, werd gekozen voor een vliegtuig

• met voldoende grote propellers, waarmee men grip had op de ijle lucht
• met sterke motoren
• met voldoende klimvermogen
• met een groot vleugeloppervlak, dus met voldoende draagvermogen
• met voldoende ruimte voor piloot, waarnemer en flink wat camera's.

Uiteindelijk viel de keuze op de Westland PV.3 en de Westland PV.6. De machines werden uitgerust met een open cockpit, zodat er ruimte bleef om naar alle kanten te fotograferen, maar wel met een windscherm van gehard glas.

De bemanning

Op de grote hoogte zou de bemanning niet alleen te maken krijgen met ijle lucht, maar ook met extreme temperaturen. Het kan flink onder nul zijn. De bemanning, die weinig bewegingsruimte had, moest tegen de extreme koude goed worden beschermd. Er werden elektrisch verwarmde pakken geregeld, met laarzen van schapenvacht en zware handschoenen. Dan rubberen zuurstofmaskers, die neus, mond en kin bedekt hielden. Microfoons en elektrisch verwarmde vliegbrillen. Met speciale binnenhandschoenen werd de bediening van het vliegtuig nog net mogelijk gemaakt, maar het is duidelijk dat al de beschermende kleding de bemanning zou hinderen in de bediening van de camera's.

Politiek

Vliegen over de Mount Everest, dat betekende ook vliegen over het grondgebied van Nepal. Het zou tot december 1932 duren voor de regering van Nepal toestemming had gegeven om vluchten over haar grondgebied uit te voeren. Ongeveer 260 kilometer ten zuid-oosten van de Mount Everest lag een legervliegveld, waarvan de expeditie gebruik zou mogen maken.

De expeditie begint

Nu aan alle voorwaarden was voldaan kon met de expeditie, gefinancierd door Lady Houston, worden begonnen. De vliegtuigen werden overgebracht en alle benodigde materialen werden in gereedheid gebracht. De piloten, die de vlucht zouden uitvoeren, waren Majoor-vlieger de markies van Douglas en Clydesdale met waarnemer Kolonel L.V.A. Blacker in de Westland.PV.3 (Houston-Westland) en Kapitein-vlieger D.MacIntyre met waarnemer cameraman S.R.Bonnet in de Westland PV.6 (Westland-Wallace).

3 april 1933

De weersvooruitzichten leken gunstig en ook de plaatselijke astrologen vonden 3 april een veelbelovende dag. De bemanningen kropen, zwetend in de hitte van hun zware pakken, in hun toestellen en stegen op. Op bijna vier kilometer hoogte bleek een nevel te hangen, die het uitzicht veel minder scherp maakte. De vliegtuigen bleven doorstijgen, en gelukkig trok de nevel op toen een hoogte van 5800 meter werd behaald. De vliegtuigen bevonden zich in kraakheldere lucht met een schitterend uitzicht.

De Mount Everest

Nog waren de toestellen zo'n 128 kilometer van hun doel verwijderd en moest nog verder worden geklommen. Na een uur vliegen werd een hoogte bereikt van 9450 meter, een nieuw luchtvaartrecord. Om 10.05 uur kon waarnemer Kolonel Blacker de top van de Mount Everest onder zich zien passeren. Ook het toestel andere toestel vloog toen over de top. De camera's verwerkten de een na de andere plaat tot na een kwartier de zuurstofdruk begon af te nemen. Dat was het sein om weer te gaan dalen en om 11.25u landden de vliegtuigen.

Het beeldmateriaal

De gemaakte films bleken van goede kwaliteit, de foto's waren wat minder. Ongetwijfeld zal hierbij meespelen, dat de bemanning door de dikke pakken en brillen belemmerd waren in de bediening van de apparatuur. Besloten werd om nog een vlucht uit te voeren, en volgens de weerkundigen zou dat snel moeten gebeuren, het heldere weer zou niet lang aanhouden. De volgende dag werd daarom een nieuwe vlucht uitgevoerd, met overigens ongeveer dezelfde resultaten. Het zou tot 19 april duren voor een volgende vlucht beter materiaal zou opleveren. Dank zij alle beeldmateriaal waren de cartografen in staat goede kaarten te maken van het gebied, dat tot die tijd nauwelijks in kaart was gebracht.

Succes

Alles bij elkaar genomen was de expeditie een succes. Er werden nieuwe technieken bedacht en beproefd die het vliegen op grote hoogte mogelijk maakten. Daarnaast werd veel kennis vergaard op het gebied van cartografie, meteorologie en biologie.