PIT manoeuvre: hoe de politie een vluchtauto kan stoppen

De zogeheten PIT manoeuvre is een techniek die gebruikt wordt door de politie om vluchtende voertuigen tot stoppen te dwingen, met minimale risico's voor de chauffeur in het betreffende voertuig, de politie en natuurlijk de overige weggebruikers. De PIT manoeuvre is niet in alle landen toegestaan. In Nederland wordt het wel af en toe gebruikt. Het spreekt voor zich dat de techniek niet in elke situatie van toepassing is, waarbij de politie een auto achtervolgt.

• De PIT manoeuvre: vluchtende voertuigen stoppen
• Pursuit Immobilization Technique
• Oorsprong in Duitsland
• Hoe gaat de PIT-manoeuvre in zijn werk?
• Werkwijze
• Doorgang afsnijden
• Wanneer wordt het toegepast?
• Bij welke snelheid?
• Afweging wel of niet gebruiken
• Subsidiariteitsbeginsel en proportionaliteitsbeginsel
• Verhaal: 'De laatste uitweg'

De PIT manoeuvre: vluchtende voertuigen stoppen

Pursuit Immobilization Technique

De zogeheten PIT manoeuvre is een techniek die gebruikt wordt door wetshandhavers om vluchtende voertuigen tot stoppen te dwingen, met minimale risico's voor de chauffeur, de politie en het publiek. PIT manoeuvre staat voor de Engelse benaming Pursuit Immobilization Technique. (Soms worden ook de volgende termen gebruikt: Precision Immobilization Technique, Pursuit Intervention Technique of Precision Intervention Tactic). Deze techniek wordt meestal toegepast om een politieachtervolging snel en effectief te beëindigen, wanneer het publiek door het gedrag van de bestuurder van de auto die achtervolgd wordt (ernstig) in gevaar wordt gebracht.

Oorsprong in Duitsland

De PIT manoeuvre is een techniek die volgens de Engelstalige Wikipedia waarschijnlijk zijn oorsprong vindt in Duitsland, waar het werd gebruikt door wetshandhavers. In de Verenigde Staten zou het voor de eerste keer in de jaren '70 zijn toegepast door de politie. De PIT manoeuvre wordt in de Verenigde Staten beschouwd als een standaardtechniek van de politie. De PIT manoeuvre is tijdens politieachtervolgingen niet toegestaan in het Verenigd Koninkrijk. Uit openbare bronnen (zoals krantenberichten) kun je opmaken dat de techniek af en toe door de politie in Nederland wordt toegepast.

Hoe gaat de PIT-manoeuvre in zijn werk?

Werkwijze

Tijdens de manoeuvre rijdt de achtervolgende politieauto (hierna: dienstauto) links naast het voertuig dat achtervolgd wordt (hierna: doelauto). De voorwielen van de dienstauto worden uitgelijnd met de achterwielen van het doelvoertuig. De dienstauto maakt voorzichtig contact met de doelauto, waarna de dienstauto scherp met zijn rechterzijde tegen de linkerachterzijde van de doelauto drukt, waardoor deze abrupt zijdelings draait en de persoon in de doelauto de macht over het stuur verliest en - vaak in tegenovergestelde richting - tot stilstand komt.

Doorgang afsnijden

Vervolgens is het van belang dat de doorgang van de doelauto afgesneden wordt, bijvoorbeeld door een andere politieauto die ook de achtervolging had ingezet, zodat de verdachte niet meer weg kan rijden. Een voortreffelijk voorbeeld van de PIT manoeuvre is hier te zien.

Wanneer wordt het toegepast?

Bij welke snelheid?

Het spreekt voor zich dat de techniek niet in elke situatie van toepassing is. Dat zou levensgevaarlijke wildwesttaferelen opleveren. Bij een te hoge snelheid bijvoorbeeld zal het niet toegepast worden. Uit welingelichte bron weet ik dat het in Nederland nog wordt uitgevoerd wordt tussen de zestig en zeventig kilometer per uur. Hogere snelheden zijn mij niet bekend.

Afweging wel of niet gebruiken

De PIT-manoeuvre is zeer strikt gereglementeerd en mag alleen worden uitgevoerd volgens specifieke protocollen en onder specifieke omstandigheden. Het is niet bedoeld om op een willekeurige manier te worden gebruikt, aangezien het de veiligheid van andere verkeersdeelnemers en het publiek in gevaar kan brengen. Om die reden worden politie-eenheden specifiek getraind in het uitvoeren van de PIT-manoeuvre en worden er regelmatig herscholingsprogramma's aangeboden om hun vaardigheden en technieken te verbeteren.

De politie zal bij de afweging om de techniek in te zetten, rekening houden met de locatie en met alle mogelijke effecten met betrekking tot de overige verkeersdeelnemers zoals automobilisten, (brom)fietsers en voetgangers. Maar ook het gebruik van geweld van de doelauto ten aanzien van andere verkeersdeelnemers, zal meewegen in de keuze om de verdachte op deze wijze aan te houden. Een voorbeeld van gewelddadig en roekeloos gedrag van de vluchtauto:

Tijdens een achtervolging reed verdachte roekeloos en zeer gevaarlijk en is hij met hoge snelheid op een politieauto ingereden, waarbij een aanrijding net is voorkomen door het handelen van de chauffeur van de politieauto. Ook sneed verdachte een fietser af, als gevolg waarvan de fietser ten val kwam. Het had weinig gescheeld of de fietser was door verdachte geschept.

Subsidiariteitsbeginsel en proportionaliteitsbeginsel

De wetshandhaver houdt rekening met het subsidiariteitsbeginsel en het proportionaliteitsbeginsel. Het subsidiariteitsbeginsel houdt in dat hij zijn doel moet bereiken op de wijze die het minst ingrijpend is voor de verdachte en het proportionaliteitsbeginsel betekent dat zijn handelswijze in verhouding moet staan met het doel dat hij wil bereiken.

Het aanwenden van de PIT-manoeuvre is vooral gevaarlijk wanneer de bumpers van beide voertuigen beduidend in hoogte verschillen of bij doelauto's met een hoog zwaartepunt, zoals bestelwagens of SUV's. Deze auto's kunnen relatief snel kantelen wanneer de PIT-manoeuvre wordt uitgevoerd, zoals hier te zien is.

Verhaal: 'De laatste uitweg'

Het was een stormachtige nacht. De regen striemde in woeste vlagen neer en veranderde straten in glimmende rivieren. De ruitenwissers van de politiewagen werkten in overdrive. Voor hen scheurde een zwarte sedan over de verlaten snelweg.

Agent Lewis, een oude rot in het vak, zat achter het stuur. Zijn handen klemden zich vast aan het stuur, ogen strak gericht op de vluchtende auto. Naast hem zat agent Ramirez, gespannen en alert. De adrenaline stroomde door hun lichamen, maar hun gezichten bleven onbewogen. Dit was hun werk en hier waren ze voor getraind.

De zwarte sedan was hun doelwit. De bestuurder, een crimineel die op de vlucht was, dacht dat hij kon ontsnappen in de stortregen. Hij drukte het gaspedaal in, ogen op de weg gericht, niet wetende dat zijn tijd op was...

De politiewagen kroop dichterbij. Lewis wist dat het moment was gekomen. "Nú," fluisterde hij. Hij stuurde de wagen iets naar links, de zwaailichten weerspiegelden in de regen. Lewis voerde de PIT-manoeuvre uit. Met precisie raakte hij de achterbumper van de sedan. De zwarte auto verloor direct de controle. Hij draaide, gleed als een tol over het natte asfalt, en kwam uiteindelijk tot stilstand in de berm. Lewis remde af. De politiewagen stopte, de zwaailichten schilderden de nacht in rood en blauw. De radio knetterde met geluiden van andere eenheden. Lewis en Ramirez stapten uit, hun wapens getrokken

De deur van de sedan ging open. De bestuurder, verslagen en verward, strompelde naar buiten. "Politie! Op de grond!" klonk het bevel. Hij gehoorzaamde. De handboeien klikten, zijn vlucht was voorbij.

De regen viel nog steeds met bakken uit de lucht, de nacht bleef donker. Maar in die korte stilte was er een moment van orde in de chaos.