Blind of slechtziend: Zich veilig verplaatsen in de winter
De winterperiode brengt vele gezellige momenten met zich mee, zoals vakantie met familie en vrienden, knus bij de kachel zitten, spelen in de sneeuw en genieten van de frisse lucht. Voor blinden en slechtzienden kan de winter echter een uitdagende tijd zijn, vooral op het gebied van mobiliteit. Door de kortere dagen en de vaak slechte weersomstandigheden zoals mist, sneeuw en ijzel, kan het moeilijker worden om veilig buiten te komen. Dit geldt des te meer voor ouderen met een visuele beperking, die door verminderde wendbaarheid en een verhoogd risico op valpartijen extra kwetsbaar zijn. Gelukkig kunnen enkele aanpassingen en tips helpen om de veiligheid te verbeteren en de winterperiode aangenamer te maken.
Visuele beperking: Zich veilig verplaatsen in de winter – Tips en aanpassingen
Winterse uitdagingen voor blinden en slechtzienden
De winterperiode brengt veel plezier, maar voor blinden en slechtzienden kunnen de koude maanden gepaard gaan met specifieke uitdagingen. De verkorte dagen en de vaak veranderlijke weersomstandigheden maken het moeilijker om zich zelfstandig en veilig te verplaatsen. Dit is vooral het geval bij sneeuw, ijs, mist en kortere daglichturen. Deze factoren kunnen de oriëntatie bemoeilijken en het risico op valpartijen vergroten. De visuele beperking betekent dat traditionele oriëntatiemethoden zoals het kijken naar de omgeving of straatborden minder effectief zijn, waardoor er extra zorg en voorbereiding nodig is om veilig van A naar B te komen.
Risico’s voor ouderen met een visuele beperking
Ouderen met een visuele beperking vormen een extra kwetsbare groep in de wintermaanden. Verminderde mobiliteit, verminderde wendbaarheid en een verhoogd risico op valpartijen maken het extra moeilijk om zichzelf veilig te verplaatsen. Koude en gladde ondergronden kunnen voor ouderen met een visuele beperking gevaarlijk zijn, waardoor het belangrijk is om passende maatregelen te treffen. Een goed uitgewerkt plan en de juiste hulpmiddelen kunnen bijdragen aan een grotere zelfstandigheid en veiligheid.
Blind of slechtziend: Oriëntatie valt grotendeels weg
Witte stok
Zelfs de meest ervaren gebruiker van een
witte stok of een
blindengeleidehond kan moeite hebben met sneeuw en ijzel. Blinden en slechtzienden oriënteren zich meestal door visuele en/of tactiele oriëntatiepunten, en maken daarnaast gebruik van hun gehoor- en reukvermogen. Bij sneeuw en ijs vallen visuele en tactiele aanwijzingen grotendeels weg. Zo gebruikt een slechtziende persoon bijvoorbeeld kleur- of textuurveranderingen in de stoep of zoekt hij
geleidelijnen om zich te verplaatsen.
Blindengeleidehond
Ook voor een blindengeleidehond is navigeren in winterse omstandigheden een uitdaging. Hoewel een hond in de buurt van een bekend zebrapad vaak op dezelfde plek stopt, blijft het moeilijk voor de hond om precies te bepalen waar de oversteekplaats zich bevindt in sneeuw of ijs. Bovendien kan zware sneeuwval het reukvermogen van de hond beïnvloeden.
Hulp vragen
Het is volkomen acceptabel om hulp te vragen in gevaarlijke winteromstandigheden of bij gebrek aan licht. Ziende personen mogen gerust hulp aanbieden, maar het is belangrijk dat dit aanbod wordt gedaan zonder opdringerig te zijn. Hulp vragen kan voor sommige blinden en slechtzienden een grote stap zijn in het proces van het accepteren van hun visuele beperking. De veiligheid staat altijd voorop, en hulp van anderen kan een belangrijke rol spelen in het waarborgen van deze veiligheid.
Omgeving thuis aanpassen
Blinden en slechtzienden kunnen hun omgeving rond de woning veilig maken door sneeuw en ijs te verwijderen. Dit kan met behulp van familieleden, vrienden of buren. Trappen en paden rondom het huis kunnen worden ontdaan van sneeuw met
keuken]zout, kattenbakvulling of zand. Het is ook verstandig om bij het gebruik van trappen altijd de leuning goed vast te houden, zelfs bij het bewegen binnen het huis.
Route plannen
Wanneer een slechtziende of blinde persoon alleen op pad wil gaan, is het cruciaal om van tevoren een gedetailleerd plan te maken. Dit moet ook in de wintermaanden worden gedaan, met bijzondere aandacht voor mogelijke verstoringen zoals uitgevallen treinen of bussen. Door verschillende routes en alternatieven te plannen en het weerbericht te raadplegen, kan men voorbereid zijn op onvoorziene omstandigheden. Als een trein uitvalt, kan men bijvoorbeeld kiezen voor een bus of tram. Vroegtijdige planning geeft de blinde of slechtziende persoon de mogelijkheid om afspraken indien nodig te annuleren of te verplaatsen.
Tijdens het lopen op straat
Wandelen op straat kan een uitdaging zijn voor blinden en slechtzienden tijdens sneeuw en ijzel, zelfs met een blindengeleidehond. Op grote wegen waar gestrooid is, kan het relatief veilig zijn, maar op kleinere wegen kan dit minder het geval zijn. Het kan nuttig zijn om een omweg te maken of openbaar vervoer te gebruiken indien mogelijk, of om hulp te vragen.
Zichtbaarheid bij het verplaatsen in de winter
In de winter is het snel donker, wat het essentieel maakt om zichtbaar te zijn. Het dragen van felgekleurde reflecterende kleding of fluojasjes, en het gebruiken van lichtgevende reflectiebanden, helpt andere weggebruikers om de visueel gehandicapte persoon beter te zien. Dit is belangrijk bij het oversteken van straten of wachten op het openbaar vervoer. Voor slechtzienden kan het gebruik van een zaklamp ook nuttig zijn om beter zichtbaar te zijn in het donker.
Veilig schoeisel
Veilig bewegen op ijs en sneeuw kan worden vergemakkelijkt door het dragen van speciale sneeuwschoenen of schoenen met gripspikes (metalen gripjes aan de onderkant). Deze zorgen voor een betere grip op de ondergrond en verminderen het risico op uitglijden.
Looptempo bij sneeuw en ijs
Het is belangrijk om het looptempo aan te passen aan de winterse omstandigheden. Door langzaam te lopen en kleinere stappen te maken, kunnen
valpartijen worden voorkomen. Het trage tempo helpt ook bij het opsporen van ijs of sneeuw met de witte stok en maakt het gemakkelijker om plotselinge hellingen of putten te herkennen.
Aanpassingen en hulpmiddelen rond de witte stok
Rollertip
De witte stok kan vast komen te zitten in sneeuw. De standaard metalen tip onderaan de stok kan worden vervangen door een rollertip (rolbal). Onderzoek uit begin 2016 heeft aangetoond dat veel blinden en slechtzienden de rollertip prefereren boven de standaard metalen tip. Hoewel de reistijd vergelijkbaar blijft, vermindert de rollertip de vermoeidheid en stress door de verminderde frequentie van tikken in vergelijking met de metalen tip.
Stokhandschoen
Het dragen van gewone handschoenen kan hinderlijk zijn bij het gebruik van een witte stok of blindengeleidehond, omdat het veel gevoel en informatie verliest. Een speciale stokhandschoen helpt om de signalen van de stok en/of de hond beter te voelen. Deze handschoenen zijn beschikbaar bij diverse hulpmiddelenleveranciers en blindenzorginstellingen.

Het gebruik van vaseline op de poten van een blindengeleidehond voorkomt dat zout de huid irriteert. /
Bron: Kiyok, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Poten van blindengeleidehond
Voor een uitstap is het nuttig om de poten van de hond in te smeren met een beetje vaseline. Dit helpt om irritatie door zout dat op de straten wordt gestrooid te voorkomen. Na de wandeling is het belangrijk om de poten van de hond goed te drogen om verdere irritatie te voorkomen.
Tijdens het reizen met het openbaar vervoer
Reizen met het openbaar vervoer kan spannend zijn voor blinden en slechtzienden, vooral omdat zij de informatie op borden niet kunnen lezen. Diverse
leeshulpmiddelen (zoals loepen) en
mobiliteitshulpmiddelen (zoals kompassen) kunnen hierbij helpen. Apps op smartphones, zoals de iPhone, kunnen real-time informatie bieden over locatie en dienstregelingen. Ondanks deze hulpmiddelen blijft live hulp van ziende personen waardevol voor een veilige en probleemloze reis.
Blinden en slechtzienden kunnen met de juiste voorbereiding en aanpassingen de winterperiode veiliger en comfortabeler doorbrengen. Het is belangrijk om aandacht te besteden aan oriëntatie, zichtbaarheid, veiligheid en de juiste hulpmiddelen om de winterse omstandigheden beter te kunnen hanteren.
Praktische tips voor het leven met / omgaan met zich veilig verplaatsen in de winter voor blinden of slechtzienden
Gebruik een stevige wandelstok met reflecterende elementen
In de winter kan het lastiger zijn om veilig te navigeren door sneeuw of ijs. Het is belangrijk om een stevige wandelstok te gebruiken die goed zichtbare reflecterende elementen bevat. Deze elementen helpen niet alleen om andere mensen je aanwezigheid te laten merken, maar ook om obstakels sneller te detecteren. Zorg ervoor dat je wandelstok geschikt is voor winterse omstandigheden, met een rubberen punt die grip biedt op gladde oppervlakken. Als je een
blindengeleidehond hebt, kunnen de reflecterende accessoires die op de riem of het tuigje van de hond zitten ook helpen.
Draag goed zichtbare kleding en accessoires
In de winter, wanneer het vaak donker is, is het essentieel om goed zichtbare kleding en accessoires te dragen. Kies voor kleding in felle kleuren of kleding met reflecterende strips. Dit verhoogt je zichtbaarheid voor anderen, vooral als je buiten bent bij weinig licht. Het kan ook handig zijn om een hoed of handschoenen met reflecterende details te dragen. Zorg ervoor dat je kleding comfortabel en warm is, maar ook voldoende bewegingsvrijheid biedt, zodat je je goed kunt verplaatsen.
IJs en sneeuw kunnen onverwachte gevaren vormen, dus het is belangrijk om extra voorzichtig te zijn. Wanneer je een pad betreedt waarvan je niet zeker weet of het veilig is, gebruik dan eerst je wandelstok om te voelen of er ijs of sneeuw ligt. Als je merkt dat de ondergrond glad is, probeer dan de route te vermijden of vraag hulp van anderen. Als je een
blindengeleidehond hebt, is het ook belangrijk om te zorgen voor een hondenjas met reflecterende elementen, zodat zowel jij als je hond veilig kunnen blijven.
Maak gebruik van speciale winterhulpdiensten
Veel gemeenten bieden winterhulp aan voor mensen met een visuele beperking. Dit kan variëren van sneeuwruimen op trottoirs rond je huis tot assistentie bij het verplaatsen in drukke, winterse omstandigheden. Informeer bij je gemeente of er speciale hulp beschikbaar is en hoe je deze kunt aanvragen. Dit kan een groot verschil maken in je vermogen om veilig te blijven bewegen in de winter. Denk hierbij ook aan het aanvragen van hulp bij het doen van boodschappen in de winter of het verkrijgen van een begeleider tijdens het buiten zijn.
Maak gebruik van navigatie-apps voor slechtzienden
Er zijn verschillende apps die je kunnen helpen navigeren in winterse omstandigheden. Apps zoals Aira, Be My Eyes, of Seeing AI bieden spraakgestuurde begeleiding, wat kan helpen bij het veilig bewegen op onbekend terrein. Deze apps kunnen je bijvoorbeeld helpen bij het identificeren van obstakels in je omgeving en bieden gedetailleerde informatie over de route die je moet volgen. Zorg ervoor dat je altijd een opgeladen telefoon bij je hebt, zodat je toegang hebt tot deze apps wanneer je ze nodig hebt.
Pas je snelheid aan bij winterse omstandigheden
In de winter is het belangrijk om je snelheid aan te passen aan de omstandigheden. Als het glad is, neem dan kleinere stappen en wees extra voorzichtig. Probeer zoveel mogelijk obstakels te vermijden en laat je voldoende tijd om je te verplaatsen. Het kan ook helpen om je route van tevoren te plannen, zodat je niet voor onverwachte situaties komt te staan. Als je een begeleider hebt, kan deze je ook helpen bij het inschatten van veilige routes en je begeleiden in geval van moeilijkere winteromstandigheden.
Zorg voor voldoende verlichting tijdens het buiten zijn
In de winter is het sneller donker, dus zorg ervoor dat je altijd goed verlicht bent wanneer je buiten bent. Draag bijvoorbeeld een hoofdlamp of een zaklamp die je kunt richten op de grond voor betere zichtbaarheid. Het gebruik van verlichting maakt je niet alleen zichtbaarder voor anderen, maar helpt je ook om obstakels beter te zien, zoals sneeuw- of ijsophopingen. Als je een
blindengeleidehond hebt, kun je ervoor kiezen om een reflecterende lamp of verlichting op het tuigje van de hond te bevestigen, zodat zowel jij als je hond goed zichtbaar zijn.
Vraag om een begeleider in moeilijke omstandigheden
Als de winterse omstandigheden extreem moeilijk zijn, bijvoorbeeld bij hevige sneeuwval of ijsvorming, kan het nodig zijn om een begeleider te vragen. Dit kan een vriend, familielid, of een speciaal daarvoor opgeleide vrijwilliger zijn. In sommige gevallen kun je ook hulp van de gemeente of een zorgorganisatie vragen voor begeleiding op je routes. Het hebben van iemand die de weg kan wijzen en eventuele gevaren kan aanwijzen, kan je helpen om veilig door de winterse omstandigheden te navigeren.
Misvattingen rond blind of slechtziend: Zich veilig verplaatsen in de winter
In de winter kunnen de uitdagingen voor mensen die
blind of slechtziend zijn, aanzienlijk toenemen. Sneeuw, ijzel en kou kunnen de veiligheid van het verplaatsen in de buitenlucht moeilijker maken. Er zijn echter veel misvattingen over hoe mensen met een visuele beperking zich veilig kunnen verplaatsen in de winter. Veel van deze misverstanden kunnen eenvoudig worden weerlegd door te kijken naar de verschillende hulpmiddelen en strategieën die er zijn om de winter veilig door te komen.
Blinden kunnen niet buiten komen in de winter
Een veelvoorkomende misvatting is dat mensen die
blind of slechtziend zijn, niet in staat zijn om buiten te komen tijdens de wintermaanden. Dit is echter niet waar. Hoewel de winterse omstandigheden een grotere uitdaging kunnen vormen, zijn er hulpmiddelen en technieken die mensen met een visuele beperking in staat stellen om veilig naar buiten te gaan, zoals het gebruik van een
blindengeleidehond of navigatieapps die zich aanpassen aan de winterse omstandigheden.
Sneeuw en ijs maken het onmogelijk om veilig te lopen
Er wordt vaak gedacht dat sneeuw en ijs het onmogelijk maken voor mensen met een visuele beperking om veilig te lopen. Dit is echter niet noodzakelijkerwijs het geval. Veel mensen die
blind of slechtziend zijn, gebruiken speciale stokken die hen helpen om obstakels zoals ijs en sneeuw te detecteren. Er zijn ook gemeenschappen die zorg dragen voor veilige paden door zout of zand te strooien, zodat het makkelijker wordt om zich veilig te verplaatsen.
Blinden moeten altijd wachten op hulp om naar buiten te gaan
Het idee dat mensen met een visuele beperking altijd op hulp moeten wachten om naar buiten te gaan in de winter is een misvatting. Veel mensen die
blind of slechtziend zijn, hebben geleerd om technieken te gebruiken die hen in staat stellen om zelfstandig naar buiten te gaan, zelfs in winterse omstandigheden. Ze kunnen bijvoorbeeld een
blindengeleidehond gebruiken of apps die hen begeleiden bij het navigeren door bevroren straten.
Mensen die blind of slechtziend zijn, kunnen niet veilig de straat over steken in de winter
Veel mensen denken dat blinden in de winter niet veilig de straat kunnen oversteken. Dit is echter niet waar. Veel blinden hebben technieken geleerd om veilig over te steken, zoals het gebruik van speciale signalen op oversteekplaatsen of het vertrouwen op hun
blindengeleidehond. Ook kunnen ze apps gebruiken die hen in real-time helpen om te navigeren door drukke straten of over bevroren trottoirs.
Winterkleding maakt het moeilijker voor blinden om zich te verplaatsen
Er is de misvatting dat winterkleding het voor mensen met een visuele beperking moeilijker maakt om zich te verplaatsen. Terwijl dikke jassen en handschoenen inderdaad de mobiliteit kunnen beïnvloeden, kunnen mensen met een visuele beperking leren om zich hier goed op voor te bereiden. Er zijn specifieke technieken en kleding die speciaal zijn ontworpen om de mobiliteit te verbeteren, zelfs in de winter.
Blinden kunnen niet zelfstandig naar hun bestemming in de winter navigeren
Sommigen geloven dat blinden in de winter geen zelfstandige navigatie kunnen uitvoeren. Echter, door gebruik te maken van moderne technologie, zoals navigatieapps of gesproken aanwijzingen, kunnen mensen die
blind of slechtziend zijn, zichzelf helpen om zich te verplaatsen. Deze technologieën kunnen belangrijke informatie verschaffen over hun omgeving, waardoor het gemakkelijker wordt om obstakels te vermijden en de juiste routes te volgen.
Blinden kunnen niet gebruik maken van het openbaar vervoer in de winter
Een andere misvatting is dat mensen die
blind of slechtziend zijn, niet gebruik kunnen maken van het openbaar vervoer in de winter. Dit is vaak niet het geval, aangezien veel openbaarvervoerssystemen toegankelijk zijn voor mensen met een visuele beperking, zelfs in de winter. Het gebruik van technologie, zoals apps die informatie geven over vertrektijden en routes, helpt bij het veilig gebruik van het openbaar vervoer tijdens winterse omstandigheden.
Lees verder