Blind of slechtziend: Zich veilig verplaatsen in de winter

De winterperiode brengt vele gezellige momenten met zich mee, zoals vakantie met familie en vrienden, knus bij de kachel zitten, spelen in de sneeuw en genieten van de frisse lucht. Voor blinden en slechtzienden kan de winter echter een uitdagende tijd zijn, vooral op het gebied van mobiliteit. Door de kortere dagen en de vaak slechte weersomstandigheden zoals mist, sneeuw en ijzel, kan het moeilijker worden om veilig buiten te komen. Dit geldt des te meer voor ouderen met een visuele beperking, die door verminderde wendbaarheid en een verhoogd risico op valpartijen extra kwetsbaar zijn. Gelukkig kunnen enkele aanpassingen en tips helpen om de veiligheid te verbeteren en de winterperiode aangenamer te maken.

• Blind of slechtziend: Oriëntatie valt grotendeels weg
• Witte stok
• Blindengeleidehond
• Hulp vragen
• Omgeving thuis aanpassen
• Route plannen
• Tijdens het lopen op straat
• Zichtbaarheid bij het verplaatsen in de winter
• Veilig schoeisel
• Looptempo bij sneeuw en ijs
• Aanpassingen en hulpmiddelen rond de witte stok
• Rollertip
• Stokhandschoen
• Poten van Blindengeleidehond
• Tijdens het reizen met het openbaar vervoer

Blind of slechtziend: Oriëntatie valt grotendeels weg

Witte stok

Zelfs de meest ervaren gebruiker van een witte stok of een blindengeleidehond kan moeite hebben met sneeuw en ijzel. Blinden en slechtzienden oriënteren zich meestal door visuele en/of tactiele oriëntatiepunten, en maken daarnaast gebruik van hun gehoor- en reukvermogen. Bij sneeuw en ijs vallen visuele en tactiele aanwijzingen grotendeels weg. Zo gebruikt een slechtziende persoon bijvoorbeeld kleur- of textuurveranderingen in de stoep of zoekt hij geleidelijnen om zich te verplaatsen.

Blindengeleidehond

Ook voor een blindengeleidehond is navigeren in winterse omstandigheden een uitdaging. Hoewel een hond in de buurt van een bekend zebrapad vaak op dezelfde plek stopt, blijft het moeilijk voor de hond om precies te bepalen waar de oversteekplaats zich bevindt in sneeuw of ijs. Bovendien kan zware sneeuwval het reukvermogen van de hond beïnvloeden.

Hulp vragen

Het is volkomen acceptabel om hulp te vragen in gevaarlijke winteromstandigheden of bij gebrek aan licht. Ziende personen mogen gerust hulp aanbieden, maar het is belangrijk dat dit aanbod wordt gedaan zonder opdringerig te zijn. Hulp vragen kan voor sommige blinden en slechtzienden een grote stap zijn in het proces van het accepteren van hun visuele beperking. De veiligheid staat altijd voorop, en hulp van anderen kan een belangrijke rol spelen in het waarborgen van deze veiligheid.

Omgeving thuis aanpassen

Blinden en slechtzienden kunnen hun omgeving rond de woning veilig maken door sneeuw en ijs te verwijderen. Dit kan met behulp van familieleden, vrienden of buren. Trappen en paden rondom het huis kunnen worden ontdaan van sneeuw met keuken]zout, kattenbakvulling of zand. Het is ook verstandig om bij het gebruik van trappen altijd de leuning goed vast te houden, zelfs bij het bewegen binnen het huis.

Route plannen

Wanneer een slechtziende of blinde persoon alleen op pad wil gaan, is het cruciaal om van tevoren een gedetailleerd plan te maken. Dit moet ook in de wintermaanden worden gedaan, met bijzondere aandacht voor mogelijke verstoringen zoals uitgevallen treinen of bussen. Door verschillende routes en alternatieven te plannen en het weerbericht te raadplegen, kan men voorbereid zijn op onvoorziene omstandigheden. Als een trein uitvalt, kan men bijvoorbeeld kiezen voor een bus of tram. Vroegtijdige planning geeft de blinde of slechtziende persoon de mogelijkheid om afspraken indien nodig te annuleren of te verplaatsen.

Tijdens het lopen op straat

Wandelen op straat kan een uitdaging zijn voor blinden en slechtzienden tijdens sneeuw en ijzel, zelfs met een blindengeleidehond. Op grote wegen waar gestrooid is, kan het relatief veilig zijn, maar op kleinere wegen kan dit minder het geval zijn. Het kan nuttig zijn om een omweg te maken of openbaar vervoer te gebruiken indien mogelijk, of om hulp te vragen.

Zichtbaarheid bij het verplaatsen in de winter

In de winter is het snel donker, wat het essentieel maakt om zichtbaar te zijn. Het dragen van felgekleurde reflecterende kleding of fluojasjes, en het gebruiken van lichtgevende reflectiebanden, helpt andere weggebruikers om de visueel gehandicapte persoon beter te zien. Dit is belangrijk bij het oversteken van straten of wachten op het openbaar vervoer. Voor slechtzienden kan het gebruik van een zaklamp ook nuttig zijn om beter zichtbaar te zijn in het donker.

Veilig schoeisel

Veilig bewegen op ijs en sneeuw kan worden vergemakkelijkt door het dragen van speciale sneeuwschoenen of schoenen met gripspikes (metalen gripjes aan de onderkant). Deze zorgen voor een betere grip op de ondergrond en verminderen het risico op uitglijden.

Looptempo bij sneeuw en ijs

Het is belangrijk om het looptempo aan te passen aan de winterse omstandigheden. Door langzaam te lopen en kleinere stappen te maken, kunnen valpartijen worden voorkomen. Het trage tempo helpt ook bij het opsporen van ijs of sneeuw met de witte stok en maakt het gemakkelijker om plotselinge hellingen of putten te herkennen.

Aanpassingen en hulpmiddelen rond de witte stok

Rollertip

De witte stok kan vast komen te zitten in sneeuw. De standaard metalen tip onderaan de stok kan worden vervangen door een rollertip (rolbal). Onderzoek uit begin 2016 heeft aangetoond dat veel blinden en slechtzienden de rollertip prefereren boven de standaard metalen tip. Hoewel de reistijd vergelijkbaar blijft, vermindert de rollertip de vermoeidheid en stress door de verminderde frequentie van tikken in vergelijking met de metalen tip.

Stokhandschoen

Het dragen van gewone handschoenen kan hinderlijk zijn bij het gebruik van een witte stok of blindengeleidehond, omdat het veel gevoel en informatie verliest. Een speciale stokhandschoen helpt om de signalen van de stok en/of de hond beter te voelen. Deze handschoenen zijn beschikbaar bij diverse hulpmiddelenleveranciers en blindenzorginstellingen.

Poten van Blindengeleidehond

Voor een uitstap is het nuttig om de poten van de hond in te smeren met een beetje vaseline. Dit helpt om irritatie door zout dat op de straten wordt gestrooid te voorkomen. Na de wandeling is het belangrijk om de poten van de hond goed te drogen om verdere irritatie te voorkomen.

Tijdens het reizen met het openbaar vervoer

Reizen met het openbaar vervoer kan spannend zijn voor blinden en slechtzienden, vooral omdat zij de informatie op borden niet kunnen lezen. Diverse leeshulpmiddelen (zoals loepen) en mobiliteitshulpmiddelen (zoals kompassen) kunnen hierbij helpen. Apps op smartphones, zoals de iPhone, kunnen real-time informatie bieden over locatie en dienstregelingen. Ondanks deze hulpmiddelen blijft live hulp van ziende personen waardevol voor een veilige en probleemloze reis.

Lees verder

• Blind of slechtziend: Hulpmiddelen bij de mobiliteit
• Witte stok: Herkenningsstok, taststok, steunstok