Mammoettanker: vervoer van duizelingwekkende hoeveelheden

Olie is nog steeds een heel belangrijke energiebron. Tweederde van de totale voorraad van ruwe olie bevindt zich in landen aan de Perzische Golf. Met name landen als de Verenigde Staten en China hebben grote hoeveelheden olie nodig. Olie moet dus over grote afstanden naar deze landen vervoerd worden. Dit gebeurt met (mammoet)tankschepen. Als gevolg van enkele ernstige milieurampen met dit soort schepen, kwamen er steeds weer aanpassingen aan de scheepsconstructie en meer regels voor de tankvaart.

Verschillende soorten tankers

• Olietankers. Deze tankers kunnen weer worden onderverdeeld in tankers die ruwe olie (onbewerkt product) vervoeren en productentankers, die al geraffineerde producten als benzine en dieselolie vervoeren.
• Gastankers. Deze schepen vervoeren producten als lpg en lng.
• Chemicaliëntankers.Tankers voor het vervoer van chemicaliën.

Een grotere mammoettanker voor rond Kaap de Goede Hoop

Gedurende de jaren zeventig van de vorige eeuw werden de schepen steeds groter. Dit werd veroorzaakt door de sluiting van het Suez kanaal in 1967. De tankers moesten toen rond Kaap de Goede Hoop in Zuid-Afrika varen. Dat hield in dat de tankers veel groter moesten worden, om de kosten van het vaartijdverlies te compenseren.

Tonnage voor schepen

Tonnage is een maat voor hoeveel massa een schip kan vervoeren. Behalve de lading zelf, heeft het schip ook zelf behoorlijk wat brandstof nodig om te kunnen varen. Daarnaast is er natuurlijk ook drinkwater nodig aan boord. Water om schoon te maken en de was te doen. Ook dit is onderdeel van de totale tonnage.

De norm voor het Panamakanaal: Panamax

Dit is een norm wat betreft de maximale afmetingen van een schip waarmee het nog gebruik kan maken van de sluizen die toegang geven tot het Panamakanaal. Dit komt overeen met een middelgrote tanker. Het Panamakanaal is heel belangrijk omdat anders helemaal rond de punt van Zuid-Amerika gevaren moet worden om de westkust van de Verenigde Staten te bereiken.

Suezmax

Schepen uit Suezmax-klasse zijn ontworpen om gebruik te kunnen maken van het Suez kanaal. Schepen met een diepgang tot 20 meter kunnen door dit kanaal varen. Ook moet men rekening houden met een maximale hoogte in verband met het passeren van een brug over het kanaal. Schepen met een laadvermogen tot 200.000 ton komen in aanmerking voor dit kanaal. Het Suez kanaal heeft geen sluizen en daarom kunnen er grotere schepen door dit kanaal.

Malaccamax

Om olie uit het Perzische Golf gebied naar China en Japan te transporteren moet de straat van Malakka gepasseerd worden. Passage van deze zeestraat is ook aan een maximum gebonden: de Malaccamax. Deze term houdt de maximale afmetingen in van een schip, dat gebruik wil maken van de 25 meter diepe Straat Malakka. Een schip dat niet aan deze norm voldoet, moet langere en alternatieve routes nemen.

Capesize olietanker voor het vervoer van duizelingwekkende hoeveelheden

Dit zijn de grote mammoettankers die rond de kaap de Goede Hoop bij Zuid-Afrika moeten varen. Mammoettankers zijn er ook nog in verschillende categorieën. De VLCC en de nog grotere ULCC.VLCC staat voor Very Large Crude Carrier en ULCC voor Ultra Large Crude Carrier. De overtreffende trap dus. Deze schepen zijn dusdanig groot dat ook varen naar China en Japan niet zonder extra omwegen kan. Ook zijn er bijna geen havens die dit soort schepen kunnen ontvangen. Veel ULCC’s zijn er dan ook niet. De afmetingen van een VLCC zijn tot 330 meter en die van een ULCC zelfs tot 415 meter.

Transportroutes

Er zijn eigenlijk 2 routes naar het westen: een kortere en een langere. Vanuit het Midden-Oosten, via de Perzische Golf, de Arabische zee, de Rode Zee en vervolgens door het Suez-kanaal naar Europa is de korte route. De lange route gaat via de Indische Oceaan, Kaap de Goede Hoop en vervolgens via de Atlantische Oceaan naar de Verenigde Staten en Europa. Dit wordt gedaan met de mammoettankers. Ondanks de langere vaarroute en dus de bijkomende extra kosten, zijn deze schepen toch rendabel omdat ze in één keer veel meer lading meenemen. De route naar het oosten gaat voornamelijk via straat Malakka.

Gevolgen van de expansie

Helaas heeft het vervoeren van zulke enorme hoeveelheden ook een keerzijde. Naarmate er meer en grotere hoeveelheden werden vervoerd, deden er zich ook grote milieurampen voor met mammoettankers. Mammoettankers zijn door hun enorme lengte en gewicht ook uitermate kwetsbaar. Hierdoor kan het gebeuren dat het middenschip door een hoge golf wordt opgetild terwijl voor- en achterschip boven een golfdal “hangen”. Het gevolg is dat de tanker door midden breekt, met alle gevolgen van dien.

Regels en technische aanpassingen

Ongelukken met tankers heeft na elke milieuramp geleid tot aanpassingen en strengere regels.

• Tankinhoud. De inhoud van de ladingtanks werd beperkt tot een maximum.
• Dubbelwandige tanks. Dit houdt in dat er tussen de ladingtanks en de scheepshuid ballasttanks zitten van enkele meters breed. Bij een aanvaring lekt de olie niet in de zee, maar in de ballasttanks.
• Ballast. Dient om de stabiliteit en manoeuvreerbaarheid van het schip te verbeteren en wordt vaak gedaan bij lege tankers. Deze tank mag niet als ladingtank voor olie gebruikt worden, maar alleen voor (schoon) water.Havens moeten zogenaamde ontvangstinstallaties hebben, waar het ballastwater van de schepen in gepompt kan worden.
• Logboek. Alle gegevens van de lading en het ballastwater moeten worden bijgehouden in een logboek, dat de autoriteiten kunnen controleren.
• Tanks spoelen. Werd eerst gedaan met zeewater. Hierdoor werd statische elektriciteit opgewekt en deden er zich ontploffingen voor omdat er zich in de lege tanks gasmengels bevinden. De tanks moeten gespoeld worden met ruwe olie van de lading zelf.