Bevoorradingsschepen: de alleskunners van de offshore

De aanduiding offshore heeft betrekking op de activiteiten die plaatsvinden op schepen en olie- en gasplatforms, met de bedoeling om olie en gas te winnen. Behalve dat er al veel verschillende soorten platforms zijn, maken ook diverse soorten ondersteuningsschepen deel uit van deze activiteiten. Zo zijn er bevoorradingsschepen, pijpenleggers, ankerbehandelingsschepen, kraanschepen, maar ook reddingsschepen. Elk van hen bedoeld voor een specifieke taak, maar samen allemaal nodig om het platform operationeel te houden. De echte alleskunner is echter het bevoorradingsschip.

Verschillende soorten platforms

Er zijn behoorlijk wat verschillende soorten platforms. Werken in diep water, of aan de kust in ondiep water, betekent ook dat een platform met andere omstandigheden te maken heeft. Er worden andere eisen gesteld aan het ontwerp en de uitvoering er van. Daarom wordt er een onderscheid gemaakt in platforms afhankelijk van de locatie.

• Vaste platforms. Dit zijn stalen en betonnen constructies die meestal in waterdiepten tussen de 300 en 600 meter geplaatst worden.
• Drijvende platforms. Deze platforms worden vaak gebruikt in diep water van 600 meter tot soms zelf enkele kilometers. Deze platforms worden op hun plek gehouden door speciale ankers met hele lange draden er aan. De ankers zijn eigenlijk lange holle palen, die door hun eigen gewicht al een eind de zeebodem inzakken. Met behulp van waterdruk worden ze dan nog verder de bodem in geperst.

Installeren van een platform om te boren naar olie

Voordat er daadwerkelijk olie of gas gewonnen kan worden, moeten er eerst diverse stadia doorlopen worden. De olie- en gasplatforms zijn enorme constructies. Ze worden daarom vaak aan land als modules gemaakt en op zee in elkaar gezet. Het in elkaar zetten van platforms gebeurt zoveel mogelijk op een scheepswerf aan de wal. Als een platform of een module klaar is, moet dit naar de plaats van bestemming gebracht worden. Hiervoor gebruikt men sleepboten. Dit kunnen ook de bevoorradingsschepen zijn. Aangekomen op de juiste locatie, worden ze daar geïnstalleerd. Dit werk wordt vaak door hele grote kraanschepen uitgevoerd.

Gereedmaken voor werkelijke productie

Voordat er werkelijk productie plaatsvindt van olie- en gaswinning, vinden er eerst proefboringen plaats. Als dit succesvol is wordt het uiteindelijke productieplatform geplaatst. Als een boorplatform is geïnstalleerd, moeten er nog pijpleidingen komen om de gewonnen olie en het gas af te voeren naar het land, of naar een voorraadlocatie op zee.

Bevoorradingsschepen worden ingezet als alleskunners voor platforms

Als een platform eenmaal in productie is, zijn er ondersteunende schepen nodig die er voor zorgen dat al het werk op het eiland continu en onder alle omstandigheden door kan gaan. Er bestaan een aantal verschillende offshore schepen. Ze zijn ontworpen voor een specifieke taak, maar er zit één echte alleskunner tussen. Het bevoorradingsschip.

Pijpenlegger

Dit schip komt al in beeld als het definitieve platform gereed wordt gemaakt. Het dient om de pijpleidingen aan te leggen, zodat de gewonnen olie of het gewonnen gas kan worden afgevoerd. Een veel gebruikte methode is om de leidingen in segmenten aan elkaar te lassen en ze daarna, terwijl het schip langzaam vaart, af te laten zinken op de bodem.

Bevoorradingsschip

De onbetwiste duizendpoot van alle ondersteunende vaartuigen. De dienstverlener bij uitstek. Het schip ziet er op het eerste gezicht uit als een grote sleepboot met een groot, open achterdek. Ze hebben veel uiteenlopende taken:

• Slepen. De schepen kunnen worden ingezet om een platform, of een gedeelte er van te verslepen.
• Bevoorraden. Dit is eigenlijk de hoofdtaak van het schip. Alles wat er op een booreiland nodig of juist overbodig is, wordt door dit type schip aan- en afgevoerd. Variërend van grote, zware materialen tot eten en drinken, maar ook de benodigdheden voor de bemanning van een platform. Als een bevoorradingsschip terug gaat naar de haven, neemt het schip bijvoorbeeld afval en kapotte onderdelen mee. Vaak heeft zo’n schip ook opslagtanks aan boord voor verschillende doeleinden.
• Ankerbehandeling. Een platform moet op dezelfde positie blijven liggen en dit gebeurt door middel van ankers. Dit uitbrengen van de ankers doet het bevoorradingsschip. Het is hiervoor uitgerust met een grote rol op het achterschip waarover het anker en de draad of ketting, naar binnen kan worden getrokken of uitgevierd.
• Inspectie en assistentie. Ook voor het onderhoud aan de apparatuur van het platform, inspectiewerkzaamheden, het uitvoeren van metingen of assistentie verlenen aan duikers, wordt het bevoorradingsschip ingezet.

Opslagschepen

Dit is een schip dat gebruikt wordt om gewonnen olie tijdelijk op te slaan. Soms worden hier omgebouwde tankers voor gebruikt. Die worden dan aangepast met positioneringsapparatuur om in de juiste positie te kunnen blijven liggen. Dit wordt gedaan ver uit de kust en in zeer diep water waar de kosten van het aanleggen van leidingen zeer hoog zouden worden. Met zogenaamde “shuttle-tankers” wordt de olie vanuit het opslagschip dan afgevoerd naar het land.

Kraanschepen in de offshore

Bij productieplatforms moeten er regelmatig zware lasten aan en van boord worden gehesen. Dit kan niet met de bevoorradingsschepen en daarom wordt er dan gebruik gemaakt van kraanschepen. Met name tijdens de installatie, maar ook bij de ontmanteling van platforms worden deze schepen ingezet.

Speciale pijpenleggers

Naast de schepen die pijpleidingen leggen voordat een platform in gebruik is genomen, zijn er nog speciale pijpenleggers: de valpijpschepen. Deze schepen storten stenen op een zeer nauwkeurige manier op de onderwaterleidingen en constructies. Dit wordt gedaan om de apparatuur op de zeebodem te beschermen.

Reddingsschepen in de offshore

Omdat olie- en gaswinning op zee plaatsvindt in gebieden met de slechts denkbare weersomstandigheden, is het noodzakelijk om een reddingsschip in de buurt te hebben. Soms dienen de bevoorradingsschepen hiervoor. In enkele gevallen omgebouwde en zeewaardige vissersschepen die overbodig geworden zijn voor de visserij, maar vaak ook speciaal hiervoor gebouwde schepen. Deze schepen zijn voorzien van alle nodige apparatuur om onder alle omstandigheden mensen te kunnen redden, helpen een brand te blussen, of om de bemanning van een platform te evacueren.