Fietsen in alle soorten en maten

Nederland heeft met 18 miljoen fietsen de hoogste fietsdichtheid ter wereld. De fietsverkoop neemt daarnaast almaar toe. Jaarlijks worden er in ons land bijna anderhalf miljoen fietsen gekocht en tweedehands fietsen zijn nog eens goed voor een half miljoen. De stadsfiets met een lage instap is nog altijd het meest populair maar het aandeel van de elektrische fiets en andere varianten groeit. Men waardeert een kwalitatief goede fiets steeds meer, maar waar let je op bij de aankoop van een fiets?

Stadsfiets

In Nederland wordt gemiddeld elke dag door ruim drie miljoen mensen een fiets gebruikt. De meest verkochte fiets in Nederland is de 'gewone' stadsfiets, geschikt voor woon-werkverkeer op korte afstanden, het doen van boodschappen, en het naar school brengen van een kind. Een stadsfiets is een hoog model fiets met vaak een gesloten kettingkast en jasbeschermers en ze zijn er in dames- en herenuitvoeringen. Het frame van een herenfiets heeft een extra buis, ook wel de 'stang' genoemd. Hierdoor is de fiets extra stevig en gaat langer mee. Wilt u de fiets delen met uw partner, dan is een unisex-model een idee. Deze hebben een gemiddelde frame-maat, geen stang in het midden en zelfs een extra lage instap. Let dan wel op een verstelbaar stuurframe om zonder veel moeite het stuur hoger of lager te kunnen zetten.
Waar moet u op letten bij de aanschaf van een fiets?

Remmen

De manier van remmen is belangrijk. Remmen zijn te verdelen in handremmen en terugtrapremmen. Een terugtraprem is goedkoper en werkt op het achterwiel door achteruit te trappen. Er is enig slipgevaar mogelijk als te laat wordt geremd omdat de dosering van dit type rem niet zo precies is. Dit komt vooral voor bij een onjuiste stand van het pedaal. Een terugtraprem is ook in heuvelachtig gebied niet zo geschikt. Bij langdurig remmen kan de rem namelijk zijn warmte onvoldoende kwijt, met als gevolg dat de terugtraprem dienst weigert. Dit type rem zie je daarom enkel nog op alledagfietsen en kinderfietsen.
Betere remmen zijn handremmen, onder te verdelen in trommelremmen, velgremmen, V-brakes, rollerbrakes en hydraulische remmen. Door gelijktijdig beide aan het stuur bevestigde handremmen in te knijpen stoppen ze zowel het voor- en achterwiel.

Voor details:

Velgremmen

Velgremmen zijn er in diverse uitvoeringen. Afhankelijk van hun constructie worden ze V-brakes, hydraulische velgremmen of cantilever remmen genoemd. In alle gevallen is de werking gelijk: Bij het remmen worden er remblokjes tegen de velgen geduwd. Velgremmen zijn simpel, licht en sterk. Op droog wegdek werken ze uitstekend, in de bergen is er wel een risico van oververhitting door het vele remmen.

Trommelremmen

Is het wegdek droog of nat, het maakt de trommelrem niets uit. Bij langdurig remmen wordt de werking wel wat minder. De rollerbrake is van het type trommelrem. Het is een zeer geavanceerd onderhoudsvriendelijk remmechanisme in een goed en gesloten systeem. Het werkt via rolletjes die de remsegmenten in de remmantel drukken, zodat de fiets remt. Voor racefietsen zijn trommelremmen ongeschikt, maar je ziet de aluminium uitvoering wel op bepaalde luxere stadsfietsen.

Schijfremmen

De schijfrem is in opkomst. Ze zitten vooral op mountainbikes en trekking-fietsen. Het zijn sterke remmen, onderhoudsvriendelijk en eenvoudig. De prestaties zijn prima te noemen, ook bij zwaardere belasting. De werking gaat als volgt: Op de voorvork zit de remklauw gemonteerd, op de naaf een schijf. Bij het aantrekken van de rem worden de remblokjes in de remklauw tegen de schijf aangedrukt. Prijsverschillen zitten 'm in het type schijfrem: Mechanische, semi-hydraulische en hydraulische.

Versnellingen

Het voordeel van een fiets met versnellingen (meestal 3 tot 8 stuks bij een stadsfiets) is dat u sneller kunt fietsen waar u anders amper vooruit komt. Bij een opgaande helling of tegenwind kiest u de lichtste stand zodat het trappen lichter gaat. Wel maakt u hierbij meer trapbewegingen. Voor fietsvakanties en lange tochten zijn versnellingen praktischer dan voor alledag. Op racefietsen zijn ze zelfs een eis. Voor tochten door heuvels en bergen zijn veel versnellingen noodzakelijk, maar hoeveel dat er moeten zijn hangt ook af van de hoeveelheid bagage. Kiest u tussen een 3- tot 14-versnellingsnaaf of een 7- tot 30 versnellingsderailleur. De laatste is gemakkelijk af te stellen en te repareren, maar vraagt wel meer onderhoud. Wilt u echt bezuinigen op uw nieuwe fiets, neem dan een fiets zonder versnellingen.

Frame

Bij het frame en de velgen heeft u de keus tussen staal en aluminium. Een stalen frame is zwaarder, goedkoper, gemakkelijker te repareren en daarom duurzamer. Ook wordt het wel gezien als comfortabeler omdat er meer contact met de weg is. Kiest u de huidige standaard, namelijk een aluminiumframe dan heeft u minder kans op roest en fietst u lichter. Behalve de zwaarte is ook de stijfheid van de fiets van belang. Deze kunt u bepalen door even met ingeknepen remmen op de pedalen te staan. Een aluminiumframe is door zijn lage gewicht in het bijzonder geschikt voor wedstrijdrijders. Nieuwere soorten frames ogen hi-tech, zijn gemaakt van titanium of koolstof die wel duurder zijn in aanschaf maar de voordelen van aluminium en staal combineren.

Zadel

Een hard zadel rijdt in het algemeen het best. Een echt leren zadel vormt zich naar de zitbotten maar het duurt honderden kilometers eer dit zadel is ingereden. Een zogenaamd vrouwenzadel is meestal twee centimeter korter dan een mannenzadel en iets breder aan de achterkant. Een zadel kan altijd worden vervangen als deze niet naar uw zin is. En dat is het geval als u zadelpijn krijgt of ongemakkelijk zit. Een kunststof zadel wordt op lange ritten warm, een gel-zadel is prettig en voegt zich naar de lichaamsvorm, maar kan tot transpiratie leiden. Een smal zadel is voor lange tochten meestal te hard, een breed zadel kan het trappen weer hinderen. Vaak komt u uit op een model dat tussen een sportzadel en een toerzadel in zit. Toch bepaalt niet enkel het zadel hoe prettig u zit. Soms kan aanpassing van de stuurhoogte net het verschil maken. Ook kan er verbetering worden bereikt door de zadelpunt een klein beetje naar voren te laten wijzen in plaats van het zadel volledig horizontaal te houden.

Stuur

Bij het stuur is afwisseling voor de handen en de stand van het bovenlichaam plezierig. Een vlinderstuur staat iets naar voren, zodat u meer rechtop kunt zitten. Zo'n stuur is geschikt voor vrouwen, voor mensen met korte armen of bovenlichaam. Op een recht (mountain bike) stuur kunnen - tegen vermoeidheid - lange bar-ends worden gemonteerd. Met goede handvaten en de juiste zitpositie kunnen tintelende vingers, pijnlijke polsen of stramme schouders worden voorkomen. Een ander soort stuur is een racestuur, welke u op verschillende manieren kunt vasthouden. Met een recht stuur kunt u weliswaar minder, maar heeft u wel meer controle wat vooral op onregelmatig terrein comfortabel is.

Stuurpen en zadelpen

Wilt u zonder gereedschap het stuur kunnen verschuiven neem dan een fiets met een verstelbare stuurpen, ook geschikt voor kinderen in de groei. Een zadelpen kan zowel geveerd of ongeveerd zijn. Is deze geveerd dan vangt het schokken op zodat een niet zo vlak terrein niet zo akelig aanvoelt. Bij het verstellen van de zadel- en stuurpen moet er een voldoende groot deel in het frame blijven steken, meestal staat dit aangegeven door middel van een merkteken met de minimale insteekdiepte. Is dat niet zo, houd dan minimaal vijf centimeter aan.

Fietsbanden

De meeste fietsen kennen een standaard type band, maar gaat u op fietsvakantie dan kan het nodig zijn deze te vervangen door andere. De maat van een fietsband wordt bepaald door de diameter van de velg, maar daar passen banden met verschillende hoogte en breedte op. Bedenk dat een brede band prettiger is, niet snel wegzakt in zachte grond en meer bagage kan dragen. Wel trapt de fiets dan wat zwaarder. Smalle fietsbanden lopen lichter, maar niet geschikt voor veel bagage. Wilt u weinig kans op een lekke band, kies dan een band met een speciale elastische brekerlaag onder het loopvlak. Deze laag is zo sterk dat scherpe voorwerpen niet door de buitenband heen de binnenband kunnen lek prikken.

Fietsverlichting

In het donker is het verplicht om een wit of geel licht voor op de fiets te hebben en een rood licht achterop. Deze moeten goed zichtbaar zijn, er mag dus niets overheen hangen. Ook moeten ze recht naar voren en naar achteren schijnen, dus niet beweeglijk zijn. De sterkte en grootte van de lampen maakt niet uit. Knipperende lichtjes zijn officieel niet meer toegestaan, wel mag u extra lampjes vastmaken aan kleding of tassen.
Het best is te kiezen voor automatische verlichting omdat bij de goedkopere dynamo het trappen door de wrijving tegen de fietsband nogal zwaar is. Een naafdynamo is geïntegreerd in de wielas waarbij er minder trapweerstand is. Een fiets met een standlicht geeft ook verlichting als u stilstaat. Ten slotte moeten de trappers van de fiets zijn voorzien van vier gele reflectoren zodat de fietser makkelijk kan worden opgemerkt. Aan de zijkant van de banden bevinden zich eveneens zichtbare reflectoren die hetzelfde doel dienen.
Wanneer doet u de fietsverlichting precies aan? Deze moet uiteraard 's nachts aan, namelijk tussen zonsondergang en zonsopgang, alsmede overdag bij slecht zicht. Slecht zicht komt voor bij mist en neerslag, vooral als het schemert. Een hulpmiddel - ook voor kinderen - is de verlichting aan te doen als de lantarenpalen branden.

De juiste maat

Voor een goede fietshouding is de maat van het frame alsmede de afstand zadel tot stuur van groot belang. De laatste factor wordt nog al eens vergeten. Bij een proefrit merkt u of uw armen 'lang genoeg' zijn door niet alleen rechtuit te fietsen, maar vooral grote bochten te nemen. Een fiets met de juiste maat zorgt er verder voor dat u met beide voeten bij de grond kunt komen als u op het zadel zit en dat uw benen bij het fietsen licht gebogen zijn. Een specifieke manier om de maat te bepalen is door de binnenbeenlengte te berekenen. Hierbij staat u rechtop met de voeten ca. 20 cm uiteen. Het gaat om de lengte vanaf de grond tot kruishoogte. Deze waarde vermenigvuldigt u vervolgens met 0,65. Wellicht handiger is de navolgende tabel, uitgaand van uw lichaamslengte:

• 155 - 160 cm 48/49 cm
• 161 - 165 cm 50/51 cm
• 166 - 170 cm 53/54 cm
• 171 - 175 cm 56/57 cm
• 176 - 180 cm 58/59 cm
• 181 - 190 cm 61/62 cm
• 190 cm en langer 64/65 cm

Mountainbike of ATB

ATB staat voor 'all terrain bike' en de naam zegt het al. De mountainbike is geschikt voor ruig terrein en heeft een kleinere wielmaat, namelijk 26 inch. De keus is minstens zo groot als bij andere fietsmodellen. U komt terecht in een lagere prijsklasse als u toch slechts voornamelijk op de weg wilt rijden. Gaat u velden en bossen in dan is een duurdere de moeite waard. Frames van mountainbikes zijn praktisch allemaal uitgevoerd in aluminium. De pedalen zijn er in twee soorten: De normale trappedaal voor normaal schoeisel en de andere variant waar u speciale schoenen voor nodig heeft die aan de pedalen 'geklikt' worden, de zogenaamde klikpedalen. Bij valpartijen is dit type minder geslaagd. Let erop dat een mountainbike meer onderhoud vergt dan een gewone fiets omdat hij sneller besmeurd raakt.

Racefiets

De racefiets is met de huidige fitness trends erg populair. Racefietsen zijn geschikt om lange afstanden op hoge snelheid te volbrengen. De versnellingsmogelijkheden zijn legio en natuurlijk is de fiets een lichtgewicht. Zadels op racefietsen heb je in een schuim-, gel- of leervariant. Gel gaat langer mee dan schuim en voelt beter. De banden van de racefiets zijn zeer dun, hard opgepompt, met een klein beetje profiel. Een helm wordt aangeraden omdat er door deze banden minder grip op de weg is wat bij slecht weer gevaar kan opleveren. De pedalen zijn er net als bij mountainbikes in twee typen.

Hybride fiets

Een hybride fiets is een fiets die de eigenschappen van meerdere typen fietsen combineert. Denk aan de techniek van een mountainbike maar in de uitvoering van een sportieve stadsfiets. Hierdoor is de hybride fiets geschikt voor meerdere doeleinden. Er zijn typen voor alledag, met een dichte kettingkast en maximaal 7 versnellingen. Deze heet ook wel de city-hybride. Daarnaast heb je de tour-hybride die meer versnellingen heeft, lichter is, en comfortabeler zit. De fiets is geschikt voor lange afstanden en kan worden bepakt en bezakt. De cross-hybride fiets is een kruising tussen een mountainbike en een racefiets. Het is een snelle fiets met een robuuste uitstraling die uitgebreid kan worden met allerlei gadgets in de fietswereld.

Kinderfiets

Kinderen in Nederland leren al jong fietsen, en dat begint al met de loopfietsjes en de driewieler, om gevolgd te worden door een fietsje met zijwieltjes. Kinderfietsen zijn uiteraard kleiner uitgevoerd, hebben een terugtraprem en geen of drie versnellingen. Voor een wat ouder kind is er de jeugdfiets die tussen de 3 en 21 versnellingen heeft en meestal ook (twee!) handremmen. Een extra terugtraprem is geen overbodige luxe. Voor de veiligheid van het kind moet u zorgen dat de fiets beschikt over een duidelijk hoorbare bel, goedwerkende verlichting voor en achter evenals zijreflectoren aan de wielen, een goed vastzittend stuur, een afgeschermde fietsketting en een stroef oppervlak van met reflectoren uitgevoerde trappers.

Maat kinderfiets

De maat van een kinderfiets wordt uitgedrukt in de vorm van de bijbehorende wielmaat (in inches). Tieners fietsen meestal al op volwassen fietsen met wielen van 28 inch. Zet de nieuwe fiets in de laagste stand en bekijk of uw kind met de voeten de grond kan raken. De benen moeten bijna gestrekt zijn. Hieronder de gemiddelde bandenmaten voor een kinderfiets:

• 3-4 jaar 16"
• 4-6 jaar 20"
• 6-8 jaar 22"
• 8-12 jaar 24"
• 10-14 jaar 26"

Moederfiets

Voor vrouwen met kinderen tot 6-7 jaar zijn er moederfietsen in de handel. Het verschil met een gewone fiets is dat de fiets een wat groter frame heeft en over een of meerdere kinderzitjes kan beschikken. De fiets is ook geschikt voor fietstassen, zelfs al zit er een kind in een achterzitje. Moederfietsen hebben een lage instap en een breed stuur. Vaak zijn ze uitgevoerd met degelijke handremmen en een aantal versnellingen.

Omafiets

Omafietsen zijn de traditionele, simpele fietsen met het 'ouderwetse' uiterlijk. De bovenste buis is een stuk lager geplaatst zodat opstappen makkelijk is. De omafiets heeft geen versnellingen, een gesloten kettingkast en stevige bagagedragers met snelbinders. De fiets kan tegen een stootje en is dus ook geschikt voor schoolgaande tieners en studenten. Het handige van de omafiets is dat je niet afhankelijk bent van wielrekken en drukke plekken om de fiets neer te zetten. Dit komt omdat er een aparte standaard aan het achterwiel is bevestigd waardoor je de fiets overal kunt plaatsen.

Elektrische fiets

Elektrische fietsen zijn de laatste innovatie binnen de fietswereld en onder te verdelen in twee typen: Elektrische fietsen waarbij meetrappen nodig is, en elektrische fietsen waarbij meetrappen niet hoeft. Op de fiets zit een elektromotor die in het frame is gemonteerd. De begrensde topsnelheid van de elektrische fiets is 25 km per uur met een motor van max. 250 watt. Bij dit type fiets heeft u geen helm of rijbewijs nodig. De fiets is een oplossing voor mensen met een lichamelijke beperking, bij tegenwind en bij het opgaan van hellingen. De elektrische fiets is zeer populair onder 50+ plussers. Hieronder de twee soorten uitgelegd:

Pedaal-elektrische fiets (Pedelec)

Deze elektrische fiets biedt aanvullende kracht, eigenlijk zoals stuurbekrachtiging in de autowereld. De fietser trapt en een sensor bepaalt hoeveel extra kracht moet worden gegeven. De fiets werkt als een fiets maar voelt als een brommer of snorfiets.

E-bike

Bij de E-bike fietst u zonder te trappen, zoals een snorfiets op stroom. De motorsnelheid wordt geregeld door een gashendel of een knop. U kunt desgewenst ook nog de pedalen gebruiken daar deze onafhankelijk werken van de elektrische motor. Ondersteunend fietsen is hierbij ook mogelijk.

Vouwfiets

Een vouwfiets is een handige fiets die gemakkelijk is te vervoeren. Hij kan bijvoorbeeld mee in de trein (gratis), auto, of op een boot. Om die reden is de vouwfiets geschikt voor vakanties, maar ook voor mensen die weinig stallingsruimte hebben of gewoon een extra fiets willen bezitten. Wil een vouwfiets een stadsfiets evenaren, dan kost hij wel veel geld. Een eenvoudige vouwfiets heeft een knikmechanisme waarbij de fiets eenvoudig in tweeën wordt geklapt, maar een duurder exemplaar heeft een ingenieuzere techniek. Een nieuw soort vouwfiets is de A-bike, die zeer licht is en een telescopisch kliksysteem heeft waar u slechts tien seconden mee bezig bent.

Tandem

Een tandem is een fiets voor twee of meer mensen. De berijders zitten hierbij achter elkaar en drijven samen de ketting aan. De pedalen zijn meestal gekoppeld met een tweede ketting maar onafhankelijke aandrijving bestaat ook. Het grote voordeel van een tandem is dat de rolweerstand en luchtweerstand nagenoeg hetzelfde is als bij een gewone fiets, terwijl de aandrijfkracht bijna verdubbeld is. Dit maakt lange afstanden lichter. Een tandem is zeer geschikt voor diegenen die visueel gehandicapt zijn of om een andere reden niet zelfstandig kan fietsen. Als het verschil in conditie tussen beide berijders erg verschilt, is een tandem ook een optie omdat je hiermee altijd bij elkaar blijft.

Tweedehandsfiets

Voor wie weinig geld wil of kan uitgeven is een tweedehandsfiets een idee, maar wel risicovol. Ze zijn verkrijgbaar via particulieren of gewoon in de fietsenwinkel. De laatste heeft de fiets meestal opgeknapt en als er iets mee is kun je nog eens terugkeren. De toestand van het frame is van belang. Krassen en roest zijn niet bezwaarlijk maar verbuigingen zijn dat wel. Let op de werking van de remmen, controleer of de wielen goed doordraaien en bekijk de toestand van de tandwielen en de ketting. Sterke vervuiling is een slecht teken. Let ook op speling in de fiets: Beweeg de wielen zijdelings, til het voorwiel op en schudt, en probeer de trappers zijdelings te bewegen. Alles moet muurvast zitten. Bij een proefrit mag de fiets niet zwabberen. Test de versnellingen, trek snel op en rem stevig. Neem bochten en fiets even zonder handen om te controleren dat de wielen echt recht staan. Voor de geluiden rijd u over klinkers en hoort u vanzelf of er iets niet klopt.

Ligfiets

Ligfietsen zie je in het straatbeeld nauwelijks, dit omdat ze in het stadsverkeer minder goed opvallen en geen goed overzicht bieden. Voor recreatief gebruik is de ligfiets juist wel geschikt. De fiets heeft een geringe hoogte en een klein frontaal oppervlak. Hierdoor is de luchtweerstand aanzienlijk minder dan bij een gewone zitfiets. Lekker achterover liggen geeft op deze manier toch nog hoge snelheden. Een ligfiets is relatief wel duurder dan een gewone fiets, dit komt vooral omdat ze vaak nog ambachtelijk gemaakt worden. Een pluspunt daarbij is wel dat u zelf kunt bepalen hoe u de fiets wilt laten uitrusten en afwerken. Diverse voorzieningen om bijv. bagage mee te nemen zijn mogelijk. En uiteraard ook allerlei soorten en maten.

OV-fiets

Voor wie helemaal geen fiets wil kopen is er de blauwgele OV-fiets, een flexibele huurfiets (met terugtraprem) voor het laatste stukje van uw reis naar uw bestemming. De OV-fiets is te huur op ruim 160 locaties, vooral bij NS-stations, maar ook metro- en busstations, P+R terreinen, bedrijventerreinen en in stadscentra. De fiets wordt gehuurd zonder formulier, borg of legitimatie, wel dient u lid te worden via de website van ov-fiets. De fiets kost 2,85 euro per keer en betaling geschiedt per automatische incasso achteraf. Ook is er een abonnement mogelijk.

Tips om fietsendiefstal te voorkomen

Jaarlijks worden er in Nederland meer dan 750.000 fietsen gestolen. Is uw fiets gestolen, doet u dan in elk geval meteen aangifte bij het politiebureau. Fietsendieven stelen vaak meerdere fietsen en handelen erin. Krijgt u een fiets aangeboden tegen een veel te lage prijs, zie dan af van de koop. Tegenwoordig bestaat het landelijke fietsdiefstalregister dat ook via internet is te raadplegen. Daar kunt u controleren of een fiets als gestolen geregistreerd staat (let wel: enkel aangiftes vanaf januari 2008). Wilt u een tweedehands fiets kopen, kijkt u dan eerst in het register. Kunt u het niet controleren sluit dan alleen een overeenkomst af bij een erkende fietsenhandelaar.

• Maak zo veel mogelijk gebruik van een (bewaakte) stalling, fietskluizen en/of fietsklemmen.
• Zet de fiets altijd op slot, het liefst een ART-slot (ART is een afkorting van ANWB, RAI en TBBS welke samenwerken met politie en verzekeraars), neem daarnaast een extra beugelslot of ketting om de fiets aan een hek of paal te koppelen.
• Zet de fiets thuis altijd in een afgesloten schuur of garage.
• Laat uw postcode met huisnummer in het frame graveren, bij verhuizing een X achter de oude code laten zetten en de nieuwe graveren (dit omdat eventueel onleesbaar gemaakte gegevens verdacht zijn).
• Noteer de kenmerken van de fiets zoals merk, type en framenummer en bewaar deze gegevens bij uw aankoopnota en garantiebewijs; een foto van de fiets voegt er nog een beeld aan toe.
• Gebruik een fietsregistratiekaart, af te halen bij het politiebureau.
• Is uw fiets gestolen, let dan eens op de fietsenkijkdagen die de politie soms organiseert.
• Laat uw fiets in de avond en nacht niet achter op een onverlichte plaats.

"The bicycle is a curious vehicle. Its passenger is its engine." ~ John Howard