Vliegtuigongelukken vliegen je om de oren

Op 1 juni 2009 stort een vliegtuig van Air France in de Atlantische Oceaan. Alle 228 inzittenden komen waarschijnlijk om. De oorzaak was waarschijnlijk het zware onweer, waardoor er kortsluiting ontstond. Naast dit grootschalige ongeluk van een bekende vliegtuigmaatschappij , zijn er deze zomer nog diverse nieuwsberichten van vliegtuigongelukken in Jemen, Iran, en New York. Vliegtuigongelukken lijken om de haverklap plaats te vinden. Kunnen mensen nog wel veilig in een vliegtuig stappen?

Statistieken met betrekking tot vliegtuigrampen

Bovenstaande tabel is samengesteld aan de hand van informatie van de database van PlaneCrashInfo.com. Het is een deel van een onderzoek van 1950 tot 2008, welke uit 1300 fatale vliegtuigongelukken bestond, wereldwijd. Het gaat om commerciële vluchten bestaande uit meer dan 10 personen waarbij voor het ongeluk een specifieke oorzaak bekend was.

Wat betreft het moment waarop het ongeluk gebeurt is er ook een verdeling te maken voor wanneer de grootste kans is op een ongeluk of fatale afloop. Uitgaande van een vliegreis van 1.5 uur is er in de laatste kolom van onderstaande tabel aangegeven hoeveel procent van de tijd een onderdeel van de vliegreis inneemt. In verhouding kan dan wel gesteld worden dat het stijgen en dalen de meeste risico's op een ongeluk met zich meebrengen. Aangeraden wordt dan ook om het aantal overstappen met een vliegreis tot een minimum te beperken. Dit vermindert de kans op een vliegtuigongeluk.


Uiteindelijk is de kans op een dodelijke afloop bij een vliegtuigongeluk 1 op 13.57 miljoen wanneer je vliegt met een vliegtuigmaatschappij uit de top 25. De kans op een vliegtuigongeluk wanneer je vliegt met een vliegtuigmaatschappij die behoort tot de 25 slechtste maatschappen, is 1 op 1.13 miljoen. Je kunt wel zeggen dat de kans op een vliegtuigongeluk zeer klein is. Wanneer je met een goed aangeschreven vliegmaatschappij vliegt, maakt dit de kans nog aanzienlijk kleiner. Zelfs wanneer er een ongeluk gebeurt, is de overlevingskans gedurende een georganiseerde vliegreis 53 procent.

Het menselijk brein en vliegtuigongelukken

Hoewel de kans op een ongeluk met een vliegtuig dus zeer klein is, lijken de vliegtuigongelukken je om de oren te vliegen. Er zijn in 2009 al zeven ongelukken geweest, maar als je na gaat hoeveel vluchten er al vertrekken van Schiphol, zijn die paar ongevallen helemaal niets. De oorzaak van deze "fout" in de menselijke hersenen, is het zogenoemde beschikbaarheidsheuristiek. Dit is een term uit de sociale psychologie, waarmee bedoeld wordt dat de waarschijnlijkheid van een gebeurtenis afhangt van hoe makkelijk we het voor de geest kunnen halen. Voorbeeld: vliegtuigongelukken zijn spectaculairder dan fietsongelukken, waardoor zij uitgebreid met beelden in het nieuws komen. Je kunt je levendig voor de geest halen hoe erg het is om dat mee te maken. Wij beschikken dus over meer informatie met betrekking tot vliegtuigongelukken dan met betrekking tot fietsongelukken. Toch is vliegen de veiligste manier van reizen en is fietsen stukken onveiliger.

Een andere invloedsfactor op het menselijk brein, is het ervaren van controle op een gebeurtenis. Mensen hebben de neiging risico's te onderschatten wanneer ze het gevoel hebben zelf controle te kunnen uitoefenen. Situaties waarover we geen controle hebben, worden in onze hersenen als zeer risicovol aangemerkt, terwijl de kans dat we daarin belanden, juist minimaal is. Dit is ook het geval bij een vliegtuigongeluk. Wij leggen ons leven in handen van een piloot en kunnen weinig controle uitoefenen op wat er gebeurt tijdens het vliegen.

Veiligheidstips voor tijdens het vliegen

1. Probeer zo min mogelijk over te stappen door non-stop vluchten te nemen. De meeste ongelukken gebeuren tijdens het stijgen en dalen.
2. Kies grote vliegtuigen. Deze vliegtuigen moeten voldoen aan strikte veiligheidseisen en mocht er toch iets gebeuren, is de kans op overleven in een groot vliegtuig groter.
3. Besteed aandacht aan de veiligheidsinstructies die worden gegeven aan het begin van de vlucht.
4. Doe geen zware dingen in de baggage-ruimte boven je hoofd. Deze kunnen eruit vallen bij turbulentie.
5. Hou je veiligheidsriem vast als je zit.
6. Volg instructies van het vliegtuigpersoneel direct op.
7. Neem geen gevaarlijke voorwerpen mee in het vliegtuig.
8. Laat het vliegtuigpersoneel hete drank aan je overhandigen. Zij hebben hier ervaring in.
9. Drink niet te veel alcohol. De alcohol heeft door de hoogte in het vliegtuig een sterker effect dan wanneer je gewoon op zeeniveau bent.
10. Wanneer er toch iets tijdens het vliegen gebeurt, volg dan direct en nauwkeurig de instructies van het vliegtuigpersoneel op.