Kan vliegangst medisch verklaard worden?

Vliegangst is geen fijn gevoel en je verliest erdoor veel kansen om de wereld rond te reizen en andere landen te ontdekken of mooie vakanties in exotische gebieden te beleven. De oorzaken van vliegangst kun je op psychisch vlak zoeken zoals psychoanalysten als Freud hebben gedaan, maar ook de medische wetenschappers zoeken naar verklaringen. We zetten er enkele op een rijtje.

Een nieuw perspectief voor de mensheid

De medische wereld doet zijn duit in het zakje door te zoeken naar de oorzaken van vliegangst. Men kwam in het begin van het onderzoek al tot de constatering dat de symptomen van het fenomeen niet typisch voor vliegangst waren, maar ook bij andere soorten angsten voorkwamen.

Als een mens iets totaal nieuws ervaart of probeert, dan ontstaat er spanning maar in vele gevallen ook een zeker angst. Toen de gebroeders Wright in 1903 voor het eerst een vlucht maakten met een zelf gebouwd gemotoriseerd vliegtuig, dat ze ‘The Flyer‘ hadden gedoopt, kreeg de mens opeens veel perspectieven, waardoor een hele nieuwe wereld binnen handbereik lag.
Dit soort onbekende en onverwachte situaties kunnen de oorzaak zijn van het angstgevoel, maar dat hoeft niet noodzakelijk het gevolg te zijn van het feit dat je hoog in de lucht vliegt of dat je minder bewegingsvrijheid hebt. Er spelen andere factoren.

Lichamelijke reacties

Dokters beweren dat er diverse factoren zijn die vliegangst veroorzaken of bevorderen. Immers, als je een aangename en rustige vlucht wil hebben, mag je niet gespannen zijn maar moet je je integendeel uitermate ontspannen. Wie daar niet in slaagt en bijvoorbeeld met stress in het vliegtuig zit omdat vliegen nu eenmaal iets onnatuurlijk is voor de mens, zich onrustig voelt omdat hij geen controle over dingen meer heeft en die heeft overgedragen aan de piloot, bang is om neer te storten of dat het vliegtuig door terroristen wordt gekaapt, bouwt de spanning in zijn lichaam op zodat hij echt bang wordt. Een schrikreactie op het vliegen moet dus worden vermeden om tijdens de vlucht een fijne beleving te hebben.

De lichaamsconditie

Je algemene lichamelijke conditie heeft een invloed op je welgevoelen. Heb je een slechte conditie doordat je bijvoorbeeld te weinig beweegt of te slecht eet, te veel koffie of alcohol drinkt of rookt, dan zet zich dat op je lichaam zodat je gespannen wordt. Cafeïne en nicotine beïnvloeden het zenuwstelsel en werken stress en spanning in de hand. Wie wél over een goede conditie beschikt, maar door de spanning van het reizen, bijvoorbeeld omdat het de eerste keer is, de dagen voor de vlucht zijn voedingspatroon wijzigt en slecht begint te slapen, verslechtert automatisch zijn lichaamsconditie en als hij incheckt is hij zo gespannen dat hij meer kans maakt op het ontwikkelen van een vliegangstgevoel.

Luchtziekte

Net zoals je autoziek kan zijn, omdat je een soort van allergie voor het autoreizen hebt ontwikkeld, zo kan je luchtziek worden. Typisch is dan de misselijkheid die opduikt als je in het vliegtuig stapt. Daarenboven bestaat de kans dat de persoon in kwestie zich schaamt voor zijn probleem en bang is te moeten braken en zo alle aandacht naar zich toetrekt, hetgeen nog meer psychische belasting met zich meebrengt. Ook andere ziektes als een verkoudheid of griep bevorderen geen gevoel van ontspanning.

Beweging

In een vliegtuig is je bewegingsruimte eerder beperkt. Een mens heeft evenwel beweging nodig om zich te ontspannen en om opkomende angst te onderdrukken. Vermits dit vrijwel onmogelijk is in het vliegtuig kan dit zorgen voor krampen in de spieren en een toenemend angstgevoel.

De mogelijke gevaren

Zo wijzen artsen op de gevaren die ons beloeren en kunnen voorkomen dat we met een ontspannen gevoel de vlucht aanvatten. Precies deze soort van spanning vergroot de kans op vliegangst en bij sommigen komt daar nog eens bij dat ze bang zijn voor hun eigen paniekreactie wat het vliegangstgevoel nog versterkt. In deze gevallen wordt vliegangst duidelijk veroorzaakt door een aantal factoren waarop we met een beetje goede greep kunnen krijgen om ze weg te werken.

Sommige mensen hun vliegangst is echter zo groot dat ze het geen tweede keer meer aandurven, andere trachten het te overwinnen maar blijven diezelfde spanning voelen en krijgen het moeilijk van zich afgeschud. Voor beide categorieën bestaan er evenwel therapieën.

Voor de psychoanalytische verklaring kun je hier klikken.