Treinongeluk: de zwaarste ongevallen in België en Nederland

Treinongeluk: de zwaarste ongevallen in België en Nederland Een treinongeluk komt zelden voor. De trein is een van de veiligste transportmiddelen ter wereld. Dagelijks nemen over de hele wereld miljoenen mensen een trein. Volgens de statistieken heb je met de wagen maar liefst veertig keer meer kans op een ongeval. Toch loopt het af en toe goed fout. Wereldwijd waren er enkele gruwelijke ongevallen met honderden slachtoffers. Ook in België en Nederland waren er treinrampen met gewonden en zelfs doden. De oorzaken zijn uiteenlopend maar vaak ligt een menselijke fout als het negeren van een rood sein of overdreven snelheid aan de basis van de tragedie. Wat zijn de zwaarste ongevallen met treinen uit de geschiedenis? En hoe verhoog je je kansen op het overleven van een treinongeluk?

Oorzaken van een treinongeluk

Wat veroorzaakt de ramp?

Een treinramp kan diverse oorzaken hebben. Denk daarbij niet alleen aan ontsporing. Soms belandt een auto of vrachtwagen op het spoor, botsen twee treinen of stort een brug in. Gebeurt een ongeval nabij een station met honderden wachtenden op het perron ligt de dodentol vaak nog fors hoger. Meestal ligt een menselijke fout zoals overdreven snelheid of negeren van een rood sein aan de basis van een treinramp.

Terrorisme

Ook terrorisme vormt een steeds grotere bedreiging. Zo probeerde een extremist in augustus 2015 een bloedbad aan te richten op de Thalys, de hogesnelheidstrein tussen Brussel-Zuid en Parijs. Nabij het Franse plaatsje Oignies opende de man het vuur. Gelukkig waren twee getrainde Amerikaanse militairen aan boord. Ze slaagden erin de terrorist te overmeesteren en in bedwang te houden. Bij het eerstvolgende station kon men hem inrekenen.

Treinrampen in België

Kontich

Het treinongeluk bij Kontich op 21 mei 1908 was met veertig doden en driehonderdtwintig gewonden het dodelijkste ongeval uit de Belgische geschiedenis. Door een verkeerde wissel reed een trein in op een stilstaande reizigerstrein.

Pécrot

Bij het treinongeluk in Pécrot op 27 maart 2001 (inleidingsfoto) vielen acht doden en twaalf zwaargewonden. Een treinbestuurder negeerde een rood sein en belandde zo via een foutief ingestelde wissel op een verkeerd spoor. Men probeerde tevergeefs de machinist te bereiken, maar de lijn Leuven-Waver-Ottignies had destijds geen radiokanaal. Bovendien verliep de communicatie tussen de seingevers stroef: de Nederlandstalige en Franstalige medewerkers hadden elkaar niet begrepen. De trein reed zo kilometers op een verkeerd spoor en botste frontaal op een trein uit de andere richting.

Buizingen

De ramp in Buizingen nabij Halle vond plaats op 15 februari 2010. Om 8u28 ’s morgens botsten twee passagierstreinen op elkaar. De stoptrein van Leuven naar ’s Gravenbrakel ramde de trein van Quévrain naar Luik in de flank. Er vielen maar liefst achttien doden en vijfenvijftig gewonden. Buizingen was een van de zwaarste ongevallen ooit op het Belgische spoornet.

Een overzicht van andere dodelijke treinongelukken in België doorheen de jaren:

DatumWaarOorzaakDoden
17 april 1929HalleExprestrein Parijs-Brussel rijdt goederentrein aan11
19 juni 1929Viane-Moerbeke300 meter buiten station Viane-Moerbeke botsen twee treinen frontaal9
2 december 1954WilseleTrein met Duitse voetbalsupporters ontspoort op wissel20
4 oktober 1967FexhleDrie treinen botsen11
27 juni 1976NeufvillesSneltrein Brussel-Parijs ontspoort11
26 maart 1979KapellenVrachtwagen botst op internationale trein Amsterdam-Brussel1
13 juli 1982AalterSneltrein rijdt achterop stoptrein5
11 april 1996RoeselareReizigerstrein ontspoort vlak voor aankomst in Roeselare3
21 januari 2000ArlonTrein ontspoort1
25 januari 2008Halle-EdingenTussen Halle en Edingen ontspoort een trein na een aanrijding met een auto op een spoorwegovergang in Rebecq1
16 januari 2013NijlenAuto rijdt vanuit een parallelweg een gesloten overweg op en wordt geraakt door een aanstormende reizigerstrein2
18 februari 2017LeuvenKort na het buitenrijden van het station van Leuven ontspoort de trein naar De Panne. Er vallen 1 dode en 28 gewonden.1

Treinongelukken in Nederland

De dodelijkste ongevallen met de meeste slachtoffers in Nederland vonden plaats in 1918 bij Weesp, in 1962 bij Harmelen en bij Schiedam in 1976.

Weesp

Op 13 september 1918 ging het fout aan de brug over het Amsterdam-Rijnkanaal (destijds Merwedekanaal) nabij Weesp. Door overvloedige regenval zakte de dijk in toen de trein over de brug reed. Locomotief en rijtuigen gleden van de brug af. 41 mensen overleefden het niet. Er waren ook 42 gewonden.

Harmelen

De dodelijkste treinramp ooit in Nederland vond plaats op 8 januari 1962. Toen botsten nabij Harmelen twee treinen op elkaar. Een onoplettende machinist zag in de dikke mist een rood sein niet. Gevolg: 93 doden en 52 gewonden. Beide machinisten kwamen om.

Schiedam

Nabij het station Schiedam Rotterdam-West botste op 4 mei 1976 een internationale trein van Hoek van Holland richting München omstreeks 7:54 ’s morgens tegen de stoptrein uit Rotterdam. Hierbij vielen 24 doden en minstens 11 gewonden.

In de loop der jaren waren er in Nederland nog een aantal ongevallen met dodelijke afloop:

DatumWaarOorzaakDoden
10 maart 1843WarmondLocomotief ontspoort tijdens proefrit1
10 augustus 1856SchiedamTrein botst achteraan op voorgaande trein3
15 november 1899CapelleTrein botst achterop andere trein in dichte mist8
26 januari 1931GroningenReizigerstrein botst op goederentrein13
27 november 1942SliedrechtDoor fout sein botst trein achteraan op voorligger18
19 juni 1953WeespTwee reizigerstreinen botsen2
31 augustus 1964WestervoortInternationale trein uit Hagen botst op lokale trein5
25 augustus 1967BeesdReizigerstrein botst frontaal op goederentrein na negeren rood sein in mist2
30 mei 1971DuivendrechtTrein rijdt achterin op internationale trein5
28 augustus 1979NijmegenFrontale botsing tussen twee treinen8
25 juli 1980WinsumTwee treinen botsen frontaal9
27 december 1982RotterdamInternationale trein botst tegen stoptrein3
1 juni 1988Rilland-BathIntercity negeert rood sein en rijdt achterop stilstaande grindtrein3
30 november 1992HoofddorpIntercity Amsterdam-Vlissingen ontspoort5

Nederland kende nog een paar kleinere treinrampen na 1992 waarbij telkens één dode en verschillende gewonden vielen. Zo ontspoorden reizigerstreinen op 29 maart 1993 bij Geffen en op 24 december 1993 bij Zaandam, telkens na aanrijding met een auto op een overweg.

Op 20 maart 2003 kreeg de machinist van een reizigerstrein bij Roermond een hartinfarct. Hij overleed in de stuurhut waarna de trein een rood sein voorbijreed en op een goederentrein botste. Als bij wonder vielen er geen doden en kwamen alle passagiers er met de schrik vanaf. Eén reiziger kwam ook om bij het incident op 21 april 2012 tussen Amsterdam-Centraal en Sloterdijk, waar twee treinen frontaal op elkaar botsten.

Zwaarste ongevallen met treinen in Europa

Oostenrijk, Kaprun (11 november 2000)

In Kaprun liep een kabeltrein van de vallei naar de Kitzsteinhorngletscher, een populaire skibestemming. Het traject was slechts 3900 meter lang en liep langs een steile helling waarvan 3300 meter door een tunnel. Nadat ’s ochtends honderdzestig passagiers waren ingestapt voor de rit naar boven ging het in de tunnel grondig fout.

Er brak door een constructiefout brand uit, waarop de trein stilviel. De hydraulische deuren van de trein werkten niet langer en er ontstond een volledige stroompanne.

In één wagon slaagden een twaalftal passagiers erin een raam te breken, uit de trein te klauteren en de tunnel neerwaarts af te dalen. De andere honderdvijfenvijftig passagiers stikten of verbrandden in de wagons, of konden ontsnappen maar maakten de kapitale fout om de tunnel naar boven in plaats van naar beneden in te lopen. Door het vuur werkte de tunnel als een enorme schoorsteen en stuwde giftige rook, hitte en vuur opwaarts. De slachtoffers stikten of verbrandden levend nog voor ze het uiteinde van de tunnel konden bereiken.

Duitsland, Enschede (3 juni 1998)

Een honderdtal mensen kwamen om bij het grootste Duitse treinongeluk ooit. Een ICE-hogesnelheidstrein ontspoorde door een defect wiel met een snelheid van 200 km/uur op het traject Hannover-Hamburg. De wagons werden in alle richtingen weggeslingerd. Alle rijtuigen waren zwaar beschadigd en van de driehonderd mensen aan boord kwam één derde om het leven.

Spanje, Santiago de Compostela (23 juli 2013)

Even voor 21 uur ’s avonds ontspoorde de Alvia, een hogesnelheidstrein van de Spaanse spoorwegen, nabij het station van Santiago de Compostela. In een bocht vloog de trein tegen hoge snelheid uit de rails en raakte een muur. De ravage was enorm: het ene rijtuig na het andere vloog uit de rails. Eén wagon brak zelfs doormidden. 77 van de 218 passagiers kwamen om. Na onderzoek bleek overdreven snelheid de oorzaak van het ongeval. De machinist nam de bocht met een snelheid van minstens honderd kilometer per uur hoger dan toegelaten.

De tien dodelijkste treinrampen ter wereld

Hoe erg de treinongelukken in België, Nederland en de rest van Europa ook waren, ze waren klein bier in vergelijking met een aantal incidenten waarbij honderden slachtoffers vielen. Veel van de dodelijkste rampen dateren echter al van voor de Tweede Wereldoorlog. Er komen nog steeds treinrampen voor maar de algemene tendens lijkt toch een lagere dodentol bij recentere treinrampen.

  • Egypte, Al Ayyat (20 februari 2002) Een exploderend gaspitje resulteert in een vuurzee. Er vallen maar liefst 383 slachtoffers.
  • Ethiopie, Awash, Afar (14 januari 1985) Een trein ontspoort en stort in een ravijn. De dodentol bedraagt 428 slachtoffers.
  • Spanje, Torre del Bierzo (3 januari 1944) In een tunnel botsen drie treinen op elkaar. Meer dan vijfhonderd slachtoffers verliezen het leven.
  • Italië, Balvano (2-3 maart 1944) Illegale passagiers stikken in een tunnel. 521 slachtoffers.
  • Rusland, Ufa (4 juni 1989) Door een gaslek ontploffen twee treinen met 575 slachtoffers tot gevolg.
  • Mexico, Guadalajara (22 januari 1915) Tijdens een afdaling ontspoort een volgepakte trein. Meer dan 600 mensen komen om.
  • India, Bihar (6 juni 1981) Ook hier ontspoort een trein. Hij stort in een rivier. 500 tot 800 mensen overleven het niet.
  • Roemenië, Ciurea (13 januari 1917) Tijdens een afdaling ontspoort een trein. 600 tot 1000 mensen komen om.
  • Frankrijk, Saint Michel de Maurienne (12 december 1917) Trein ontspoort. De ramingen van het aantal slachtoffers variëren van 800 tot 1000.
  • Sri Lanka, Peraliya (26 december 2004) Een tsunami overspoelt een forenzentrein. Het is de ergste treinramp in de geschiedenis van de mensheid met in één klap meer dan 1700 doden.

Een treinongeluk overleven: tips

Een treinramp overleven is vooral een kwestie van geluk of pech. Toch zijn er een aantal tips om je overlevingskansen te verhogen.

Vermijd rechtstaan

Zitten is altijd veiliger dan rechtstaan. Wanneer je moet rechtstaan is de kans dat je een botsing niet overleeft groter. Probeer dus steeds te gaan zitten van zodra er plaats vrijkomt.

Waar zitten?

Ook waar je zit is belangrijk. Aan het gangpad zijn je overlevingskansen hoger. Je kans om uit het raam te worden geslingerd is immers veel kleiner. Bovendien vermijd je om tegen het tafeltje te botsen, wat bij een grote klap fataal kan zijn.

De voorste wagon is het gevaarlijkst bij een frontale botsing. In het midden van de trein zitten zou daarom veiliger zijn, al deelt niet iedereen die mening. Bij ontsporingen gebeurt het wel eens dat de middelste wagons eerst ontsporen. Is de trein een dubbeldekker? Volgens experts heb je onderaan een betere kans op overleven..

Hoe zitten?

Tenslotte speelt ook hoe je zit een rol. Zit je in de rijrichting loop je kans om bij een frontale botsing naar voor te worden geslingerd. De meeste botsingen gebeuren echter zijwaarts wanneer een auto of vrachtwagen op een overweg in de flank van de trein rijdt. Dan maakt het niet uit op welke manier je in de trein zat.
© 2015 - 2024 Karldelauw, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Treinongevallen: ernstige treinongevallen in EuropaOp 16 februari 2010 werd België opgeschrikt door een treinramp toen twee passagierstreinen tegen elkaar botsten. Er viel…
Tornado's in NederlandTornado's in NederlandEen tornado of wervelwind ziet er heel anders uit dan het rustige beeld op het plaatje. Een tornado wordt naar grootte i…
Ongevallen thuis bij kinderen van 0-5 jaarOngevallen thuis bij kinderen van 0-5 jaarBij kinderen zit een ongeluk in een klein hoekje. De meeste ongevallen met kinderen gebeuren thuis, we noemen dit prive…
De ergste tsunami natuurrampen uit de geschiedenisDe ergste tsunami natuurrampen uit de geschiedenisEnorme natuurrampen kunnen ontstaan na een zware aardbeving in zee of na een vulkaanuitbarsting. Er kan een vloedgolf on…

Ergste treinramp in Nederland: Harmelen 8 januari 1962Ergste treinramp in Nederland: Harmelen 8 januari 1962Heel af en toe gebeuren er ook in Nederland ongelukken met één of meerdere treinen. Meestal hebben deze ongelukken weini…
De HSL en het Fyra-debacleDe HSL en het Fyra-debacleDe HSL is een hogesnelheidslijn in Nederland en heet officieel HSL-Zuid. De snelle treinverbinding verbindt de plaatsen…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Samil44, Pixabay
  • http://www.nieuwsdossier.nl/top-10-dodelijke-treinongelukken
  • http://www.top-10-lijstjes.nl/top-10-meest-dodelijke-treinrampen/
  • http://www.reizen-met-de-trein.nl/top-10-grote-treinrampen-in-de-afgelopen-20-jaar/
  • http://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20130725_00670219
  • http://www.demorgen.be/binnenland/zo-overleeft-u-een-treinramp-bbbd11d1/
  • https://nl.wikipedia.org/wiki/Spoorwegongeval
Karldelauw (153 artikelen)
Laatste update: 18-02-2017
Rubriek: Auto en Vervoer
Subrubriek: Transport
Bronnen en referenties: 7
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.