CBR, het Centraal Bureau Rijvaardigheidseisen

In de Nederlandse samenleving krijgt bijna iedere Nederlander vroeg of laat te maken met het CBR om een examen te doen voor een rijbewijs. Het CBR heeft een sleutelrol in alle rijbewijzen binnen Nederland. Behalve de examens voor de verschillende rijbewijzen, is er ook een afdeling, welke zich richt op het beroepsvervoer. Met de motorisatie van het verkeer drong zich de noodzaak op om te komen tot goede wet- en regelgeving. In 1905 werd dan ook de motor- en rijwielwet van kracht. In deze wet was opgenomen dat de bestuurder van een motorvoertuig moet beschikken over een rijbewijs. Destijds werden geen examens afgenomen, maar moest het rijbewijs simpelweg aangevraagd worden. Op 1 september 1927 richten ANWB, KNAC, KNMV en BBN een organisatie op om de rijbewijzen af te geven: Centraal Bureau voor de afgifte van Bewijsstukken van Rijvaardigheid (CBBR).

De organisatie

De minister van Infrastructuur en Milieu heeft het CBR met de volgende taken belast: het beoordelen van de rijvaardigheid en medische geschiktheid van bestuurders en de vakbekwaamheid van professionals in transport en logistiek. De minister van Infrastructuur en Milieu heeft de eindverantwoording voor het CBR en houdt dan ook toezicht. Hij/zij wordt door de directie en raad van toezicht geïnformeerd. Daarnaast benoemt zij de leden van Raad van Toezicht en bepaalt de hoogte van tarieven.

Bij het maken van het CBR beleid streeft zij er naar om haar diensten te verlenen tegen een maatschappelijk aanvaardbare prijs. Het CBR is in de loop der tijd voortdurend vernieuwd en dit is een continue proces, waarbij voortdurend nieuwe specialismen worden toegevoegd zodat het CBR, het exameninstituut op mobiliteitsgebied is en blijft. Het CBR wil dat het beleid van de organisatie staat in het teken van betaalbaarheid, transparantie en vernieuwing

Het CBR wordt bestuurd vanuit het hoofdkantoor in Rijswijk. De organisatie is onder verdeeld in vier divisies: Theorie, Rijvaardigheid, Rijgeschiktheid en CCV (vakbekwaamheid).

Theorie

De divisie Theorie is verantwoordelijk voor het afnemen van de theorie-examens. Veelal is deze afdeling het eerste contact van kandidaten met het CBR. Daarom wordt er bij deze divisie veel aandacht geschonken aan klantgerichtheid, zowel in het directe contact, als het indirecte contact via internet.

Het CBR streeft bij het afnemen van de theorie-examens naar het terugdringen van fraude. Dit doet zij door het aantal examenvragen uit te breiden, alsmede het aantal series vragen. Daarnaast worden de systemen om theorie-examens af te nemen gemoderniseerd om het aan de eisen van de tijd te laten voldoen. Sinds 2010 is het slagingspercentage teruggelopen, wat mogelijk verband houdt met het terugdringen van fraude.

Rijvaardigheid

Bij het CBR is de divisie Rijvaardigheid verantwoordelijk voor het beproeven van de rijvaardigheid van de kandidaten. Examinatoren beoordelen hierbij de kandidaten in praktijksituaties. Deze examens worden ook continue verbeterd. In het verleden was er niet of nauwelijks technische kennis nodig, tegenwoordig wordt van een kandidaat verwacht toch enige basiskennis te hebben van de technologie in de auto. Ook het gebruik van navigatiesystemen is nu een onderdeel in het examen.

Faalangst

Naast het 'gewone' examen, kent de divisie nog een speciaal examen voor kandidaten met faalangst. De examinatoren zijn hiervoor speciaal opgeleid om mensen met faalangst meer ontspannen hun examen te laten doen. Dit type examen bestaat sinds 2009.

Nader Onderzoek Rijvaardigheid

Het nader onderzoek rijvaardigheid is voor kandidaten, die binnen vijf jaar, vier keer gezakt zijn. Sinds 2009 neemt het aantal onderzoeken rijvaardigheid af, doordat veel kandidaten met faalangst, het speciale examen nemen.

Rijgeschiktheid

Naast het beproeven van de rijvaardigheid, is het van belang dat de verkeersdeelnemers ook blijven voldoen aan de eisen voor lichamelijke en geestelijke gezondheid. De afdeling Rijgeschiktheid is het uitvoerend orgaan voor de controle op gezondheidseisen. Voor ieder examen moeten deelnemers een eigen verklaring afgeven. In deze verklaring staan vragen over de gezondheid en indien één of meerdere vragen met "ja" beantwoord worden, dan is een nader onderzoek door een arts verplicht. De medisch adviseur van het CBR zal vervolgens de eigen verklaring en het rapport van de arts beoordelen.

Ook in het geval het rijbewijs al afgegeven is, kan een beoordeling nodig zijn door de medisch adviseur. Dit gebeurt indien er sprake is van één van de volgende punten:

• de bestuurder is de leeftijd van 75 jaar gepasseerd
• er is een verandering in de gezondheid
• houder van rijbewijs C (vrachtwagen) of D (bus) bij iedere verlenging van rijbewijs
• de bestuurder zelf twijfelt aan zijn gezondheid.

CCV

de afdeling CCV binnen het CBR verzorgt de examens voor het beroepsvervoer, in de breedste zin van het woord. De vakgebieden waren examens worden afgenomen, betreffen binnenvaart, luchtvaart, vrachtvervoer over de weg. Ook het T-rijbewijs voor tractoren en andere langzame voertuigen zal onder CCV vallen. Dit laatste rijbewijs wordt in 2015 ingevoerd.
Naast de opleidingen voor de uitvoerenden zijn er ook opleidingen voor kader- en stafpersoneel in de vervoerswereld.

Vorderingen

Naar aanleiding van meldingen van politie doet het CBR onderzoek naar de rijvaardigheid en rijgeschiktheid van bestuurders. Aanleiding voor dergelijke onderzoeken zijn alcoholmisbruik, verwardheid van bestuurders, agressie, drugsbezit en rijden onder invloed van drogerende stoffen. Het CBR heeft vervolgens de mogelijkheid om educatieve maatregelen (alcohol of gedrag) te nemen of een alcoholslot toe te laten passen. Een alcoholslot is een startonderbreker, waarbij de bestuurder eerst moet blazen voordat de auto gestart kan worden. De kosten voor een alcoholslot zijn voor rekening van de bestuurder.