Rijangst: onderzoek, tips en feiten van Psychologie Magazine

Rijangst. Het kan een logische en tijdelijke fase zijn als je bijvoorbeeld net een ongeluk hebt zien gebeuren, of bijna een inschattingsfout hebt gemaakt. Maar het kan ook een eigen leven gaan leiden. Dan is de vraag: hoe kom je aan rijangst en hoe kom je eraf? Zo zijn er meer vragen rondom rijangst. Waar zijn we eigenlijk bang voor? Is er verschil tussen mannen en vrouwen? En hoe terecht zijn onze angsten eigenlijk, bekeken vanuit een psychologisch en wetenschappelijk standpunt? Mede dankzij onderzoek van Psychologie Magazine, volgt hier het antwoord op al deze vragen. Rijangst, ofwel angst om achter het stuur te gaan zitten of te blijven zitten. Met het zweet in je handen wegrijden, of zelfs de vluchtstrook op moeten om even bij te komen. Het gebeurt, en veel. Het blijkt dat heel veel mensen last hebben van angst achter het stuur. Volgens onderzoek van Psychologie Magazine is net niet de helft van alle mensen die het felbegeerde 'roze papiertje' hebben, weleens zenuwachtig of ronduit bang achter het stuur. Er is wel een verschil: er is het angstig zijn vanwege een goede reden, bijvoorbeeld omdat je op een weg rijdt waar veel agressief gereden wordt, en je niet lang geleden een ongeluk hebt zien gebeuren. Daarnaast is er echter ook het angstig zijn vanuit de eigen psyche, dus zonder dat er een aanleiding is. Deze diepgaande rijangst kan ertoe leiden dat mensen het autorijden gaan vermijden. Geen levensgroot praktisch probleem als het openbaar vervoer je gemakkelijk naar werk of feestje kan brengen, maar wel een ondermijning van het zelfvertrouwen.

Vooral vrouwen hebben rijangst

O, ironie. Een op de zes vrouwen lijdt in enige mate aan rijangst, ofwel 16% van de vrouwen uit het onderzoek van Psychologie Magazine. Maar slechts 3% van de mannen uit het onderzoek had last van rijangst. Dit, terwijl vrouwen volgens de statistieken waar ook verzekeraars graag naar kijken, veel minder vaak ernstige brokken maken dan mannen. Het zou dus niet onaardig zijn als een beetje van de moed die de dames in de schoenen blijkt te zakken, 'geleend' zou kunnen worden van de vaak wat overmoedig rijdende man....

De rijmijder en de 'grote gele taxi'

Rijangst is één ding. Maar er zo aan (moeten) toegeven dat je regelmatig niet meer in de auto stapt, weer een ander. Het bleek dat het dan gaat om een minderheid, maar een vrij forse. 25% ofwel een kwart van de ondervraagde vrouwen bestaat uit zogenaamde ‘rijmijders’: zij kiezen liever voor de 'grote gele taxi', de trein dus, of een andere vorm van openbaar vervoer. Zelfs, als ze daardoor een heel wat langere tijd onderweg zijn naar hun bestemming! Dan is er ook nog eenderde van de vrouwen die weleens een excuus bedenkt om niet te hoeven rijden. Denk aan: ‘Ik ben te moe’. Die grote gele taxi en aanverwant openbaar vervoer is een heel stuk minder populair bij de ondervraagde heren. Slechts één op de twintig van hen, dat is 5%, gaf aan ook liever het openbaar vervoer te nemen, zelfs als de reistijd veel langer zou zijn.

Terecht of onterecht?

De bovenstaande hekkensluiter is geen al te logische angst, relatief gezien: vrouwen veroorzaken immers, zoals zojuist opgemerkt, minder ongelukken. Dat neemt niet weg dat de angst voor inparkeren wel vrij gerechtvaardigd lijkt. Vrouwen hebben globaal bekeken wat minder ruimtelijk inzicht, en sociaal bezien hebben vrouwen vaak minder zelfvertrouwen meegekregen. Jawel, nog steeds. Dit verschil in zelfverzekerdheid is ook terug te vinden in de onderzoeksresultaten. Bijna de helft van de ondervraagde mannen meent dat hij beter is in autorijden dan de gemiddelde mens. Onder de vrouwen is dit slechts een derde. Ook de eigen ervaringen, die de zelfverzekerdheid vormen, worden door vrouwen anders behandeld dan door mannen. Als een vrouw zich geconfronteerd ziet met een ongewenste situatie, is zij volgens onderzoek geneigd zichzelf de schuld te geven. Is het een man die de ongewenste situatie onder ogen ziet, dan is hij geneigd de oorzaken buiten zichzelf te zoeken. Autoschade is nooit leuk, maar je zit toch een stuk lekkerder in je gedeukte automobiel als het tenminste absoluut niet (?) jouw schuld is.

Vroem, vroem!

Het goede nieuws is, dat rijangst volgens psychologen vaak prima op te lossen valt. Volgens de psychologische inzichten, hoeven rijangstigen namelijk niet vaak te vrezen voor een of andere permanente stoornis. Een ruime meerderheid van rijangstige mensen zit waarschijnlijk gewoon met een gebrek aan routine. Dan raak je al snel in een cirkel: rijangst zorgt voor minder rijden, en minder rijden voor meer rijangst. Maar, het goede nieuws: waarschijnlijk is er niets wat een serie rijlessen niet kan oplossen. Liefst met een empathische, vriendelijke instructeur uiteraard, want die kan het eventueel wat 'gedeukte' zelfvertrouwen in één moeite helpen opvijzelen. Vroem, vroem!