Vaarwegen van de binnenvaart

Nederland heeft als handelsland zeer gunstige mogelijkheden voor vervoer over water. De haven van Rotterdam is wat dat betreft een mainport (knooppunt van goederenvervoer) van wereldformaat. Tevens beschikt Nederland over een uitgebreid en kwalitatief goed binnenvaartnetwerk waaraan veel bedrijven zich hebben gevestigd. Het goederenvervoer over water neemt daarom een zeer belangrijke rol in zowel bij het vervoer over korte als lange afstanden en met grote lading zowel als kleinere hoeveelheden.

Fijnmazig netwerk binnenvaart

Nederland telt ongeveer 4.800 kilometer vaarwegen die geschikt zijn voor goederenvervoer. De hoofdvaarwegen zijn ongeveer 1.400 kilometer lang en de aansluitende vaarwegen 3.400 kilometer. Door die vaarwegen wordt een zeer groot aantal bestemmingen met elkaar verbonden. De Waal, Rijn en Maas zijn hierbij de belangrijkste vervoersaders. Door de overige rivieren, kanalen en bevaarbare meren beschikt Nederland over een fijnmazig netwerk waardoor de binnenvaart een groot aantal industriële gebieden kan bereiken. Ondanks dat reeds grote hoeveelheden goederen over de binnenwateren wordt getransporteerd is er echter nog ruimte voor uitbreiding. In de binnenvaart is nog groei mogelijk zonder files.

Aansluiting binnenvaartnetwerk andere landen

Het Nederlandse vaarwegennet sluit aan op het Europese dat in totaal bijna 52.000 kilometer telt waarvan ruim 15.000 in België, Frankrijk, Duitsland, en Oostenrijk. Dit uitgebreid stelsel van vaarwegen maakt het mogelijk om bijvoorbeeld van Rotterdam naar Basel en zelfs naar de Zwarte Zee te varen. Zodoende zijn nagenoeg alle belangrijke grote industriegebieden in West-Europa met de binnenvaart te bereiken maar ook talrijke kleinere gebieden.

Zeer veel soorten goederen

Waterwegen worden al van oudsher voor vervoer van goederen gebruikt. Met name vanaf de tijd van Napoleon en koning Willem I toen de waterwegen werden verbeterd voor het vervoer en kanalen werden gegraven. Sinds die tijd is de binnenvaart al in ontwikkeling en heeft gezorgd voor een grote diversiteit waardoor zo goed als alle goederen vervoerd kunnen worden. De typen van schepen zijn daarbij niet alleen afgestemd op het soort vervoer maar zeker ook op de mogelijkheden van de wateren.

Klassenindeling vaarwegen

Om de afmetingen van de vaarwegen op elkaar af te stemmen bestaat een indeling in zogenaamde CEMT-klassen. Deze indeling in klassen is bepaald door de CEMT (Conférence Européenne des Ministres de Transport). De bedoeling van de klassenindeling is dat een schipper weet voor welke wateren zijn schip geschikt is omdat onder meer de maximale afmetingen van het schip per klasse zijn vastgelegd. In totaal zijn er zes klassen waarvan enkelen onderverdeeld in a,b of c. Het kleinst opgenomen schip in de laagste klasse, de zogenaamde Spits, heeft een lengte van 38,5 meter en een breedte van 5,05 meter met een diepgang van 2,20 meter en een laadvermogen van 350 ton. Het grootste schip, een zesbaksduwstel, meet maar liefst 193 meter en heeft een breedte van 34,20 meter met een diepgang van 4 meter en een laadvermogen van 16.500 ton.

Kunstwerken bepalen scheepsmaten

Waterwegen kennen veel zogenaamde kunstwerken. Met kunstwerken worden bruggen, scheepsliften, sluizen, stuwen en waterkeringen bedoeld. Deze kunstwerken hebben een grote invloed op het bepalen van de maximale afmetingen van een schip zoals de doorvaarhoogte van bruggen en ook de afmetingen van de schutkolk van sluizen. De CEMT heeft met al deze zaken rekening gehouden bij het bepalen van de klassen.

Intermodaal vervoer

De binnenvaart heeft tegenwoordig veelvuldig te maken met intermodaal vervoer waarbij verschillende transportmiddelen worden gebruikt. Bij intermodaal vervoer is er sprake van watervervoer, wegvervoer en spoorvervoer. Bij deze vervoersvorm is essentieel dat de goederen in dezelfde verpakking blijven wat vaak een container is maar het kan ook een wissellaadbak of oplegger zijn. Bij de verschillende vervoersvormen kunnen de voordelen van elke soort worden uitgebuit zoals de snelheid en flexibiliteit van het wegvervoer, de lange afstanden van het spoorvervoer en het grote volume van vervoer door de binnenvaart.