Extreem Design, de magneetzweeftrein in Shanghai in China

De eerste commercieel geëxploiteerde magneetzweeftrein ter wereld, de MagLev-trein, rijdt in Shanghai in China. Deze nog altijd groeiende miljoenenstad aan de Oost Chinese Zee is een van de modernste steden ter wereld. The Shanghai Maglev Transportation Development Co. heeft samen met het Duitse Transrapid in 2002 het spoortraject voor de Maglev-trein geconstrueerd. De lijn is in 2003 geopend voor het publiek en het 30 kilometer lange traject vanaf de luchthaven Pudong naar het Longyang Road station wordt afgelegd in 7 minuten en 21 seconden waarbij een maximum snelheid wordt bereikt van 431 km/h. Zweeft u mee?

Wereldwijde primeur voor China

Shanghai had in 2003 een wereldwijde primeur, nergens anders rijdt een commercieel geëxploiteerde magneetzweeftrein die zo'n hoge snelheid behaalt. In Japan werd twee jaar daarna de Linimo-trein gebouwd voor de Expo 2005 in Aichi, deze trein heeft echter maar een topsnelheid van 100 km/uur. Japan en Duitsland zijn koplopers wat betreft de ontwikkeling van de Maglev-trein.


Het idee van de magneetzweeftrein is niet nieuw, al in 1935 kreeg de Duitse ingenieur Hermann Kemper een patent op zijn vinding. In de jaren zestig en zeventig werden zowel in Duitsland als in Japan verschillende types magneettreinen ontwikkeld. In het Duitse plaatsje Lathen, vlakbij Emmen, is een testbaan aangelegd voor de door de firma Thyssen ontwikkelde Transrapid.

Tragisch ongeluk op het testtraject in Duitsland

Jammer genoeg verongelukte daar op 22 september 2006 een trein tijdens een testrit, deze botste op een onderhoudsvoertuig dat nog op het traject aan het werk was. Het ongeluk kostte aan 23 mensen het leven en er waren een aantal ernstig gewonden.
Naderhand zijn er veel veiligheidsvoorzieningen aan gebracht om ongelukken te voorkomen. In wezen is een magneetzweeftrein veel veiliger dan een conventionele trein, door de constructie van de trein en het baanlichaam kan de trein niet ontsporen.


Er zijn in Duitsland plannen geweest voor de aanleg van een magneetzweefbaan tussen vliegveld München en het Centraal Station van München maar daar is van afgezien omdat de kosten van aanleg en exploitatie buitensporig hoog zouden worden.
Ook plannen voor een magneetzweefbaan tussen Berlijn en Hamburg zijn niet van de grond gekomen, dit was tegelijkertijd de doodsteek voor de Nederlandse plannen voor de Zuiderzeelijn, een zweeftrein verbinding tussen Amsterdam via de Flevopolder en de Noordoostpolder, Friesland en Groningen naar Hamburg, met aansluiting op de lijn naar Berlijn. In ons land werd al vanaf 1973 gepraat over een magneetzweeftrein tussen de grote steden, wie weet wat de (verre) toekomst nog gaat brengen.

Shanghai, een van de snelst groeiende steden ter wereld

Transrapid is er in Shanghai dus wel in geslaagd het project succesvol af te ronden, de treinen zijn daar ook altijd goed bezet.
Shanghai is met een inwonertal van ruim 23 miljoen en een oppervlakte van 6 340,5 km² de grootste stad ter wereld en kent een enorme bedrijvigheid. Oorspronkelijk was Shanghai een vissersdorpje maar door het Verdrag van Nanking dat in 1842 met het Engeland werd gesloten groeide Shanghai uit tot een internationale havenstad, de haven is al een tijdje de grootste ter wereld.


Shanghai is tegenwoordig het financiële centrum en het handelscentrum van China. Dit is niet zonder slag of stoot gegaan maar Shanghai heeft eigenlijk altijd al een voorsprong gehad dankzij de eerdere betrekkingen met Engeland. De magneetzweeftrein is eigenlijk aangelegd in het kader van een proefproject waarbij uiteindelijk een verbinding met Bejing tot stand moest worden gebracht. Deze 1300 kilometer lange lijn zou echter te duur worden, één kilometer magneetzweefbaan kost tussen de 25 en 30 miljoen euro en de Chinese regering heeft daarom besloten tot de aanleg van een conventioneel hogesnelheidstrein traject.

De techniek in het kort beschreven

De techniek van de MagLev-trein is ten opzichte van de eerste versies enorm verbeterd en het systeem is ook wat energiezuiniger geworden. Er zijn twee verschillende MagLev-systemen, elk met zijn eigen voor en nadelen: electromagnetic suspension (EMS) en electrodynamic suspension (EDS). Op het ogenblik lijkt de EMS technologie de meeste voordelen te bieden.


De "motor" van de MagLev-trein ligt in essentie in het spoor, het spoor creëert een razendsnel voorwaarts bewegend magnetisch veld onder de trein dat de trein optilt en deze vooruit trekt op een ongekend hoge snelheid. De "on-board systems" krijgen hun energie uit het spoor door middel van inductie, alleen het deel van het spoor waarop de trein zich bevind staat onder stroom.
De techniek biedt nog een belangrijk voordeel, Maglev-treinen kunnen vele malen sneller optrekken en afremmen dan gewone treinen, hetgeen ze dus ook geschikt maakt voor een traject waarop een aantal stops dicht bij elkaar gemaakt moeten worden.
U kunt ook deze afbeeldingen vergroten door er op te klikken, zo wordt het snelheids schema een stuk duidelijker leesbaar.

De wissels in de baan, gecompliceerde technische hoogstandjes

Een wissel in de magneetzweefbaan ziet er heel wat gecompliceerder uit dan een gewone spoorwegwissel. Neem alleen al de lengte, deze ligt tussen de 78 en 148 meter voor respectievelijk een lagesnelheidswissel dat met een snelheid onder de 100 km/uur genomen kan worden en een hogesnelheidswissel dat met een snelheid van maximaal 200 km/uur genomen kan worden, in rechte stand is er geen snelheidsbeperking. Ter vergelijking van de lengte, een voetbalveld is al 120 meter lang!


Het wissel is gemaakt van buigzaam staal en het langste wissel wordt gedragen door minstens zeven kolommen. Op elke kolom zorgt een sterke elektromotor voor het verschuiven van het wissel langs een geleiderail, eenmaal in positie wordt het wissel op slot gezet. Deze positionering gebeurt zeer nauwkeurig, een kwestie van millimeters, er is immers maar weinig speling mogelijk.

Ontwikkelingen in de toekomst

Ook al is het traject in Shanghai nog maar 30 kilometer lang en zijn de kosten voor uitbreiding nu nog erg hoog toch ligt het in de lijn der verwachting dat er in de toekomst verder gebouwd gaat worden aan deze nieuwe en moderne vorm van transport.
Het autoverkeer in Shanghai en andere grote wereldsteden zit nu al dagelijks muurvast, datzelfde geldt straks voor de ook al overvolle vliegvelden en dat in een tijd waarin snelle reistijden steeds belangrijker worden. Nieuwe grootmachten als China en India zullen in de verre toekomst toch gaan kiezen voor magneetzweeftreinen en ook in Amerika zijn er plannen in ontwikkeling.


Shanghai loopt in ieder geval voorop in de onstuitbare vaart der volkeren met dit fraaie prestigeproject. In de toekomst gaan de technische ontwikkelingen ons waarschijnlijk nog verder verbazen, het zou mogelijk moeten worden om in bovengrondse vacuüm getrokken tunnelbuizen, dus zonder luchtweerstand, snelheden van meer dan 8000 km/uur te bereiken met magneetzweeftreinen!

Het nieuwste type Maglev-trein gaat in 2027 rijden in Japan