Het treinenkerkhof van Uyuni in Bolivia

Zo'n drie kilometer buiten het woestijnstadje Uyuni op de hoogvlakte in de Andes in Bolivia vinden we het grootste en merkwaardigste treinkerkhof ter wereld, de Cementerio de Trenes de Uyuni. Hier staan lange rijen stalen giganten die geteisterd worden door de zoute winden op de Salar de Uyuni, de droogste zoutvlakte ter wereld. Uyuni was ooit een belangrijk spoorwegknooppunt dat verschillende steden met elkaar verbond en aan het begin van de 19e eeuw werden er grootste plannen gesmeed voor een nog uitgebreider spoorwegnetwerk dat echter nooit tot stand kwam. Ondanks dat floreerden de spoorlijnen bij Uyuni dankzij de mijnbouw totdat de mijnen rond 1940 uitgeput raakten, de treinen werden simpelweg achtergelaten en zo ontstond het kerkhof.

Verpletterend fraai decor

In het verpletterend fraaie decor aan de rand van de onafzienbare en totaal verlaten zoutvlakte met een staalblauwe lucht erboven lijkt de tijd plotseling stil te blijven staan. Nog onwerkelijker wordt het wanneer u de zoutvlakte verder oploopt, hier verdwijnt elk perspectief en zelfs na uren lopen zijn de bergen in de verte niet dichterbij gekomen. Plotseling beseft u hoe nietig de mens is.


Wanneer u zich dan weer omdraait en de oude treinen in de verte nog maar kleine stipjes blijken te zijn in het weidse landschap kunt u zich in uw verbeelding de bedrijvigheid van vroeger voor de geest halen en de stoomfluiten horen schallen als de machtige machines sissend en stampend tot leven komen. De woestijn hier heeft naar men zegt immers een hallucinerend effect.

Britse spoorwegingenieurs

De spoorlijnen rond Uyuni werden aangelegd door Britse spoorwegingenieurs en werden voornamelijk gebruikt voor het transport van mineraalerts naar de havens aan de Stille Oceaan. De lijnen werden deels met Brits kapitaal gebouwd en stonden onder beheer van de Antofagasta and Bolivia Railway Companies die we nu kennen als de Ferrocarril de Antofagasta a Bolivia.


Het spoorwegnet kwam in 1892 gereed maar had veelvuldig te kampen met sabotage door de inheemse bevolking die de spoorlijn zag als een inbreuk op hun persoonlijke levenssfeer. De meeste locomotieven en ander materieel werden indertijd geïmporteerd vanuit Engeland, de bakermat van de spoorwegen. Zuid-Amerika kende nog nauwelijks een spoorwegindustrie.

Toeristische trekpleister

Vrijwel alle locomotieven en wagons in het treinkerkhof zijn dan ook van Britse makelij en stammen uit het begin van de twintigste eeuw. De klimatologische omstandigheden ter plaatse zorgen ervoor dat het metaal sneller corrodeert dan elders op de wereld zou gebeuren, de zoute winden zandstralen het materiaal bovendien voortdurend hetgeen zorgt voor het karakteristieke uiterlijk.


Aangezien er geen bewaking is en de locatie vrij toegankelijk is zijn veel belangrijke kleine onderdelen reeds lang geleden door souvenirjagers en oudijzerboertjes meegenomen, wat rest zijn de holle stalen karkassen en de loodzware gietijzeren wielen. Evengoed staat het treinkerkhof ter plaatse bekend als een toeristische trekpleister door de wezensvreemde sfeer die er hangt.

Bijna mystiek

Het is dan ook geen wonder dat vrijwel alle reisorganisaties het kerkhof in hun programma opnemen bij een bezoek aan de Uyuni Salt Flats en ook al zal niet iedere toerist de roestige treinen waarderen, de meesten zien toch wel de schoonheid in van deze voorhistorisch ogende monsters die een teken van vergankelijkheid vormen in de ongenaakbare eindeloze natuur.


Zeker als de schemering invalt krijgt deze plek iets spookachtigs en wordt het bizarre schouwspel bijna mystiek. Wanneer we de treinliefhebbers en fotografen aan het woord laten is het commentaar uitsluitend lovend, wie ook maar iets van treinen weet en ze een beetje begrijpt vindt hier een speeltuin waar men de fantasie de vrije loop kan laten en schitterende plaatjes kan schieten!