Kilometertellerfraude: hoe word je geen slachtoffer?

Bij een tweedehands auto is de kilometerstand behoorlijk belangrijk. De stand geeft immers een duidelijke indicatie van het gebruik en het te verwachten onderhoud. Met andere woorden: hoe lager de kilometerstand, hoe hoger de prijs van de auto zal zijn. Om de prijs van tweedehands auto’s wat op te krikken, wordt veelvuldig gesjoemeld met de kilometerstand. Hoe kan je voorkomen dat je slachtoffer wordt van deze praktijken? En wat doet de overheid hier eigenlijk aan? Inhoudsopgave

• Wat is kilometertellerfraude?
• Wat zegt de wet?
• Nationale Auto Pas (NAP)
• Hoe kan ik een kilometerstand checken?
• Tellerrapport van de verkoper
• Wees alert bij geïmporteerde auto’s
• Wat zijn je rechten bij kilometertellerfraude?
• Voorkomen beter dan genezen

Wat is kilometertellerfraude?

Volgens de Stichting Aanpak Voertuigcriminaliteit (AVC) is de definitie van kilometertellerfraude: “Het opzettelijk aanpassen van de kilometerstand met als doel de waarde van het voertuig te beïnvloeden”. Uit deze definitie blijkt dat het niet altijd gaat om het opzettelijk verlagen van de kilometerstand om de waarde te verhogen. Het kan ook gaan om het stiekem verhogen van de kilometerstand met als doel de waarde te verlagen. Dat gebeurt bijvoorbeeld bij auto’s die geïmporteerd worden. Door de kilometerstand (tijdelijk) fors te verhogen, wordt de waarde van de auto negatief beïnvloed. Als gevolg hiervan hoeft er minder belasting (BPM) over de auto betaald te worden. Zodra de auto in het gewenste land is aangekomen, wordt de kilometerstand weer teruggezet.

Wat zegt de wet?

Het veranderen van kilometerstanden is lange tijd niet strafbaar geweest. Als men een auto verkocht met een teruggedraaide kilometerteller dan was er sprake van zogenaamde dwaling of bedrog. Op basis hiervan kon de koper proberen om de koop weer ongedaan te maken. Het terugdraaien van de kilometerteller zelf was echter geen strafbaar feit. Uiteindelijk heeft men ingezien dat dit geen wenselijke situatie was. Uiteindelijk is in januari 2014 het manipuleren van kilometertellers van motorrijtuigen strafbaar geworden. Dit is geregeld in Artikel 70m Wegenverkeerswet. De wet is van toepassing op personenauto’s en lichte bedrijfsvoertuigen tot en met 3.500 kilo.

Nationale Auto Pas (NAP)

In 1991 is de Nationale Auto Pas (NAP) begonnen met het verzamelen van tellerstanden van auto’s. Vanaf 2014 is deze taak overgedragen aan de Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW). Inmiddels heeft men een indrukkende database met kilometerstanden opgebouwd waardoor de kans op fraude telkens kleiner wordt. Aangesloten bedrijven zijn verplicht om tussentijds kilometerstanden door te geven aan de RDW. Vervolgens kan de RDW in de gaten houden of er niet gesjoemeld wordt met de kilometertellers. Indien de RDW constateert dat een opgegeven kilometerstand lager is dan de stand die eerder bij hen bekend was, sturen ze een brief naar de eigenaar van de auto. In de brief wordt de eigenaar in kennis gesteld van de 'onlogische kilometerstand'. Het garagebedrijf die de onjuiste kilometerstand aan het RDW heeft doorgegeven moet dit vervolgens bij de RDW laten corrigeren.

Hoe kan ik een kilometerstand checken?

Als je een auto wil kopen, kan je zelf alvast wat onderzoek doen naar de kilometerstand.
Dit kan op de volgende manieren:

Voertuiggegevens raadplegen via de RDW (gratis)

Via de website van de RDW kan je snel en gratis een oordeel krijgen over de kilometerstand van een auto. Dit kan via de keuze: Voertuiggegevens raadplegen. Je hoeft alleen het kenteken in te toetsen en vervolgens te kijken onder het tabblad 'Tellerstanden'. Vervolgens krijg je het oordeel van de RDW te zien over de kilometerstand.

Er zijn drie mogelijke oordelen:

• Logisch: De reeks tellerstanden is oplopend.
• Onlogisch: De reeks tellerstanden is niet oplopend.
• Geen oordeel: Er is te weinig informatie bekend voor een betrouwbaar oordeel.

Tellerstandcontrole via de RDW (niet gratis)

Bij het eerder omschreven 'Voertuiggegevens raadplegen via de RDW' is er sprake van een momentopname. Je krijgt namelijk een oordeel op basis van de laatst opgegeven kilometerstand bij de RDW. Hierna kan er natuurlijk nog steeds met de kilometerstand geknoeid zijn, maar dat weet je niet. Om meer zekerheid te krijgen, kan je daarom beter gebruik maken van de optie 'Tellerstandcontrole via de RDW'. Bij deze optie moet je niet alleen het kenteken invoeren, maar ook de meest recente kilometerstand. Vervolgens controleert het systeem of deze kilometerstand logisch is of niet. Op basis van deze controle krijg je wederom het oordeel: logisch, onlogisch of geen oordeel. De kosten van deze service zijn € 1,00 per aanvraag (2017).

RDW Voertuigrapport opvragen via RDW (niet gratis)

Bij het eerder genoemde 'Voertuiggegevens raadplegen' en 'Tellerstandcontrole' krijg je alleen een beknopt oordeel over de kilometerstand. Als je echter een uitgebreid rapport van de auto wilt, dan is het handig om een RDW Voertuigrapport op te vragen. Dit rapport is echter alleen op te vragen door de eigenaar van de auto en kost € 2,00 (2017).

Het rapport bevat de volgende gegevens:

• Algemene voertuiginformatie zoals voertuigcategorie, merk, handelsbenaming, catalogusprijs, vervaldatum APK, datum aanvang laatste tenaamstelling, datum 1e afgifte Nederland, maximum te trekken massa en brandstofverbruik
• Tellerstandoordeel
• Tellerstandhistorie
• Mogelijke terugroepactie-indicator
• Milieugegevens zoals het zuinigheidslabel
• Geschiedenis voertuigstatussen (bijvoorbeeld sloop of export)
• APK geschiedenis inclusief reparatie- en adviespunten
• Geschiedenis aantal eigenaren (anoniem met tijdsperioden)

Tellerrapport van de verkoper

Vanaf 1 januari 2014 kan de autodealer bij aankoop van een auto een zogenaamd Tellerrapport afgeven. Dit rapport is gemaakt door de RDW en geeft inzicht in de betrouwbaarheid van de kilometerstand. Op zich is dit een goede ontwikkeling, maar ook met zo’n rapport kan weer geknoeid zijn. Om fraude met deze rapporten uit te sluiten, kan de consument het Tellerrapport (gratis) checken via de website van de RDW.

Wees alert bij geïmporteerde auto’s

Uiteraard is het raadzaam om gebruik te maken van de omschreven diensten van de RDW. Helaas heb je er weinig aan als gaat om een auto betreft die geïmporteerd is. Aangezien de RDW geen inzicht heeft in kilometerstanden in de periode dat een auto op buitenlands kenteken stond, kan de RDW geen oordeel geven over de betrouwbaarheid van de kilometerstand. Extra oplettendheid is dan op zijn plaats, omdat kilometertellerfraude het vaakst voorkomt bij geïmporteerde auto’s. Volgens deskundigen is er bij geïmporteerde auto’s in minstens 30% van de gevallen geknoeid met de kilometerteller, terwijl dit percentage bij niet-geïmporteerde auto’s 'slechts' 5% is.

Wat zijn je rechten bij kilometertellerfraude?

Als achteraf blijkt dat er geknoeid is met de kilometerstand van een gekochte auto kan je uiteraard de verkoper aanspreken. In de talloze rechtszaken die hierover gevoerd zijn, wordt meestal aangevoerd dat er sprake is geweest van bedrog (art. 3:44 BW) en/of dwaling (art. 6:228 BW) en/of non-conformiteit (art. 7:22 BW). Kort samengevat, is het standpunt van de koper meestal dat de gekochte auto 'niet beantwoord aan de overeenkomst'. Dit betekent dat er een voorstelling van zaken is gegeven die niet overeenkomt met de werkelijkheid. Indien de koper bekend was met de feiten (de juiste kilometerstand) dan had hij de auto niet (of tegen een lagere) prijs willen kopen. Op basis hiervan wordt over het algemeen geëist dat de verkoper de auto terugneemt en de aankoopsom terugbetaalt. Ook is het mogelijk dat de koper de auto wil houden en een schadevergoeding van de verkoper eist.

Voorkomen beter dan genezen

Hoewel de gedupeerde autokoper het vaak wint van de frauderende autoverkoper, zijn er geen garanties. Zo is het mogelijk dat de rechter de afwijking van de kilometerstand te gering vindt om de overeenkomst te ontbinden (voorbeeld: zaaknummer 85239 / HA ZA 03-412). Ook is het mogelijk dat de rechter vindt dat de koper van de feiten op de hoogte was of had moeten zijn (voorbeeld: zaaknummer 438634, 06-840). In alle gevallen is 'voorkomen beter dan genezen'. Het is beter om vooraf je huiswerk te doen en te voorkomen dat je een kat in de zak koopt.