Navigatie, op koers in de auto

"Er klopt niks van die kaart, ga maar rechtsaf." "Moet ik nou ook nog kaartlezen? Ik moet al op het verkeer letten." "Oh nee, je had toch linksaf gemoeten." "Wat heb ik nou aan jou? Je weet niet eens wat links en rechts is." Komt dit bekend voor? De tijd dat we met een opengevouwen plattegrond wilde instructies gaven aan de chauffeur is voorbij. De populariteit van navigatiesystemen blijft groeien. Geen wonder, want GPS wijst je exacte positie aan en de stem leidt je naar je eindbestemming.

Hoe werkt een navigatiesysteem?

Navigatiesoftware is in diverse typen verkrijgbaar: voor laptops, pda’s, mobiele telefoons en als ‘stand-alone’ apparaat. Een navigatiesysteem bestaat uit enkele onderdelen: Een digitale plattegrond, een satellietantenne, een richtingmeter en een snelheidsmeter. Een computer combineert de informatie van de kaart en de sensoren en dat gaat als volgt: met behulp van GPS-satellieten wordt de positie van je auto bepaald. GPS staat voor Global Positioning System. Je toetst via een touchscreen in naar welke straat/plaats je wilt en via de digitale kaart en het softwareprogramma wordt de snelste of kortste route berekend. Vervolgens geeft het systeem via stembegeleiding een route aan, die je probleemloos naar de plaats van bestemming voert. De route is op het beeldscherm volledig te volgen. Vaak zijn ook de bezienswaardigheden (Places of Interest of POI) opgenomen in het navigatiesysteem. Denk aan musea en kerken, maar ook ziekenhuizen, vliegvelden, hotels, benzinestations, fastfoodrestaurants, toeristische attracties en winkels. Wordt er toch verkeerd gereden, dan zal het navigatiesysteem automatisch een nieuwe route berekenen.

Type navigatiesysteem

Kies het meest geschikte type navigatiesysteem. Te denken valt aan systemen die in de auto zijn ingebouwd, een PND (Personal Navigation Device), PDA, smartphone (GSM) of zelfs autoradio. Gebruik je het systeem in één auto of in meerdere voertuigen? Voor slechts één auto is een vast ingebouwde radio-cd speler met navigatie te overwegen. In-dash navigatiesystemen, zoals ze heten, beschikken over een groot, elektronisch opvouwbaar scherm wat geheel in het dashboard verdwijnt. Het systeem wordt netjes ingebouwd en gebruikt behalve satellieten ook het snelheidssignaal van de auto en een gyroscoop. Valt nu de satellietverbinding uit (in tunnels of tussen hoge gebouwen), dan is er nog beperkte navigatie mogelijk. Het risico op diefstal is tevens kleiner en je hebt geen losse kabels voor stroomvoorziening meer nodig. Ook heb je afstandsbediening aan het stuur. Hieronder de voorkomende typen navigatiesystemen.

PND

De personal navigation devices zijn de all-in-one systemen, in de volksmond vaak de TomTom genoemd, hoewel er veel meer merken op de markt zijn. PND's hebben een groot bedieningsgemak, een handzaam formaat en een aantrekkelijke prijs. Ook zijn ze gemakkelijk te installeren zonder veel poespas. Nadeel is dat ze erg diefstalgevoelig zijn. Alleen het apparaat uitnemen is onvoldoende, ook de houder met zuignap moet van de ruit worden verwijderd omdat anders het vermoeden bestaat dat het navigatiesysteem in de auto verborgen ligt. In de praktijk loop je dus steeds met je navigatieapparaat rond.

PDA

Tachtig procent van de handcomputers, de pda's (personal digital assistent) wordt voor navigatie gebruikt. Het apparaat moet natuurlijk wel een GPS-signaal kunnen ontvangen. Vereiste kaarten en software moet worden geïnstalleerd. Het voordeel van de PDA is dat je behalve een navigatiesysteem ook een handzame computer hebt waarmee je kunt internetten, e-mailen of een agenda kunt beheren. Nadeel is dat er met een externe antenne nogal wat losse kabels in de auto liggen en dat geeft meer kans op storingen. Nieuwere PDA's worden om die reden via een bluetooth verbonden met een GPS-ontvanger, zodat er een kabel minder is.

Smartphone

Waarom een navigatiesysteem aanschaffen als je al een telefoon bezit? Steeds meer smartphones zijn uitgerust met een GPS-antenne zodat enkel nog de benodigde software moet worden geïnstalleerd. Een nadeel is het kleine display en toetsenbord en de duidelijke behoefte een carkit aan te schaffen voor goed geluid, toch geloven experts dat smartphones uiteindelijk de markt van navigatiesystemen zal beheersen.

Autoradio navigatie

Wil je geen extra apparaat dan bestaat behalve de mogelijkheid van het in-dash systeem een gewoon autoradio-navigatiesysteem, helaas met een klein scherm. Dit type navigatiesystemen heeft standaard TMC zodat met de routes rekening wordt gehouden met files. Nadeel zijn de hoge kosten van dit type navigatie.

Leesbaarheid scherm

Zeer belangrijk is de leesbaarheid en de grootte van het scherm. Vergelijk deze en bedenk dat je het navigatiesysteem ook nog mee moet nemen in jas of tas. Echter, met name bij mobiele apparaten mag je niet teveel verwachten van de kaartweergave op het kleine display. Tijdens een autorit is het moeilijk een overzicht te krijgen en juist bij verkeerd rijden kan de aanwijzing op het scherm tegenvallen. Schermen van navigatiesystemen worden overigens steeds groter. De eerste schermen hadden een diagonaal van 3,5 inch en een beeldverhouding 4:3, maar tegenwoordig kiest men liever een scherm van minimaal 4,3 inch en een beeldverhouding 16:9. Grotere beeldschermen kunnen meer informatie bieden, zo is er behalve de plattegrond ook nog de volgende afslag, de batterijstatus, aankomsttijd, resterende tijd en resterend aantal kilometers te zien. De resolutie van het beeldscherm is meestal 320x240 pixels. Hogere resoluties tonen meer details. Nadeel van sommige navigatiesystemen is dat bij zonlicht de beeldkwaliteit achteruit gaat, dit komt met name voor bij spiegelende beeldschermen.

Kaarten up-to-date

Er zijn voortdurend veranderingen in het wegennet. Let er dus op dat je navigatiesysteem volledig up-to-date is en kan blijven. Controleer ook of er wegenkaarten van andere landen apart kunnen worden bijgeleverd. Niet voor alle apparaten is kaartmateriaal voor alle landen beschikbaar. Goedkoper is om vooraf zorgvuldig te kiezen voor welke landen je kaarten wilt hebben (Benelux, West-Europa of heel Europa). Let daarbij ook op het niveau van details, d.w.z. toont het enkel de hoofdwegen of ook de kleine straatjes. Kijk indien je dat wenst, of het product behalve voor de auto ook geschikt is voor andere doeleinden, zoals motor, fiets of wandelen. Het uitwisselen van stratenkaarten van verschillende leveranciers is vaak niet mogelijk, dus houd daar eveneens rekening mee. En natuurlijk moet het installeren van nieuw kaartmateriaal eenvoudig zijn, omdat dit immers eens in de twee tot drie jaar nodig zal zijn. Wees voorts altijd voorzichtig met speciale aanbiedingen want dikwijls worden er dan modellen met verouderde software en gedateerd kaartmateriaal verkocht. Controleer in dat geval of er al een nieuwere versie leverbaar is.

Geheugen en processor

Bij het geheugen van het navigatiesysteem kun je op de volgende zaken letten. Allereerst de hoeveelheid werkgeheugen dat aangegeven is met RAM, de hoeveelheid opslaggeheugen, aangegeven met ROM en als laatste de uitbreidingsmogelijkheden, bijv. een geheugenslot voor SD-kaartjes. Het spreekt voor zich dat bij het installeren van veel kaartmateriaal een groot ROM-geheugen noodzakelijk is, bijv. met een memorycard met een capaciteit van 2 GB of meer. Op die manier hoef je niet eerst kaarten te verwijderen alvorens nieuwe kunnen worden toegevoegd. De snelheid van het navigatiesysteem is deels afhankelijk van de processor. Hoe hoger de frequentie hiervan, hoe sneller het systeem kan opstarten, berekenen en reageren. Behalve de processor zijn ook de hoeveelheid geheugen, het besturingssysteem en de gebruikte navigatiesoftware van invloed. Een 400 MHz-processor is altijd een goede keus.

Stem navigatiesysteem

Het best is een navigatiesysteem waarbij er een keus is uit verschillende stemmen zodat na verloop van tijd kan worden gewisseld. Dit om verveling en gewenning tegen te gaan en je alert te houden. Let er ook op of de stem wel Nederlands is en of je de klank/volume zelf kunt instellen. De stem kan overigens ook worden 'uitgezet', bijvoorbeeld in een omgeving die al bekend is. Er zijn ook stemmen te downloaden, vaak van BN'ers van wie de zwoele stem van Kim Holland het populairst is. Wil je geen vreemdelingen in je auto, dan is er zelfs de mogelijkheid je eigen stem te laten omzetten in een navigatiestem. Natuurlijk ben je dan gebonden aan bepaalde typen navigatiesystemen.

Autoruit en ontvangst

De autoruit heeft invloed op de ontvangst van een navigatiesysteem. Sommige warmte werende voorruiten werken met een metaalfolie die ontvangst onmogelijk maken. Soms is dan een externe antenne vereist (op het dak) of is er achter de achteruitkijkspiegel een uitsparing waar een ontvanger in kan worden geplaatst. Ook komt het voor dat er bepaalde typen navigatiesystemen worden aanbevolen voor een bepaald type auto, om er zeker van te zijn dat de ontvangst goed is. Zorg altijd voor goed zicht van de GPS-antenne en weet dat weersomstandigheden, bebouwing en bebossing de positiebepaling kan beïnvloeden. Ook kan het voorkomen dat na het aanzetten van het apparaat het navigatiesysteem de satelliet niet direct vindt. Dit duurt in dat geval dan een aantal minuten.

Accessoires navigatiesysteem

Navigatie-apparatuur is uit te breiden met allerlei multimedia zoals een MP3 speler, fotoviewer, boordcomputer, intercomtelefoon, tv-tuner, radio, video- en cd-speler en verkeersinformatie met onder andere flitsinformatie en weerberichten. Met name de eerstgenoemde functies lijken aardig maar worden in de praktijk nauwelijks gebruikt omdat daar al alternatieven voor zijn.

Om file-informatie en verkeersmeldingen te ontvangen moet het systeem over TMC (Traffic Message Channel) beschikken want alleen dan kan het systeem bij vertraging op de weg automatisch en gratis een alternatieve route aangeven. Het TMC-signaal geeft informatie over de actuele situatie van het wegennet, zoals files, vertragingen, gladheid, mist, en de locaties hiervan. Kijk bij de specificaties of het systeem over een TMC-antenne beschikt, want het woord TMC wil niet altijd zeggen dat de ontvanger ook meegeleverd wordt. Soms betekent het dat het syteem enkel TMC-ready is en moet je nog een aparte ontvanger aanschaffen.

Flitspalen

Voor veel navigatiesystemen is ook software leverbaar die waarschuwt voor opsporingssystemen zoals vaste snelheidscontroles en flitspalen. In Nederland is dit toegestaan maar in andere landen is niet alleen het gebruik, maar ook het bezit van deze apparatuur verboden. Rijd je over de grens, dan dien je deze software dus te verwijderen. Wil je nog veel meer functionaliteit, dan valt te denken aan een antidiefstalvoorziening dankzij een vingerdruksensor, een ingebouwde camera en toeristische informatie. FM-transmitters ten slotte sturen het stemgeluid naar de speakers van uw auto, zodat het geluid sterk verbetert.

Batterijduur

Een goede batterijduur is belangrijk als het navigatiesysteem ook vaak buiten de auto wordt gebruikt. Gangbaar is een duur van vijf uren, maar wil je er ook mee aan de wandel, dan is tien uur aan te bevelen. Batterijen zijn helaas niet altijd verwisselbaar en er zitten wat adders onder het gras: Bij een groot beeldscherm, een felle schermverlichting, een Bluetooth-verbinding of veel herberekeningen van de route(s) raakt de batterij eerder leeg.

Bluetooth

Circa de helft van de navigatiesystemen die op de markt zijn, bieden ondersteuning voor Bluetooth. Voordeel hiervan is dat het systeem ook is te gebruiken als handsfree carkit. Via het navigatiesysteem kan gebeld worden: Op het display zoek je een contactpersoon, ook kun je binnenkomende telefoontjes via het navigatiesysteem aannemen. Sommige systemen hebben een koppeling met de autoradio, waarbij de muziek automatisch zachter wordt zodra er een gesprek binnenkomt.

Apparaat uitproberen

Probeer de navigatie eerst uit voor je het koopt. Koop dus liever niet online, maar in een winkel waar je ongestoord het systeem kunt bekijken. Juist bij de bediening zijn er grote verschillen. Controleer of je het beeldscherm zelf kunt instellen. Bij diverse systemen kun je enkel een nieuw adres invoeren als je stil staat. Dit is veilig maar niet zo handig indien je met een passagier rijdt die het systeem (eveneens) kan bedienen. Bedenk bij het navigatiesysteem ook de inbouwplek in je auto en denk daarbij aan de stroom. Kan de laadkabel worden weggewerkt in het dashboard of blijven de kabels, bij aansluiting op de sigarettenaansteker, los in de auto hangen? Voor TMC komt er vaak nog een los snoer bij dat met zuignapjes op de voorruit moet worden geplakt.

Voordelen navigatiesysteem

In het kort kan worden gezegd dat een navigatiesysteem voldoende voordelen biedt om er een aan te schaffen. Verdwalen is onmogelijk geworden, zoeken onderweg is overbodig, je hebt altijd de kortste of snelste route ter beschikking en je bespaart kosten op tijd, kilometers en brandstof. Daarnaast kun je je volledig concentreren op het verkeer, kom je op tijd op je bestemming en rijd je meer ontspannen. De veiligheid is verhoogd omdat er geen stratenboekjes en wegenkaarten meer op je schoot liggen, en last but not least: Ruzies over de interpretatie van plattegronden behoren tot een grijs verleden.

"It's impossible to map out a route to your destination if you don't know where you're starting from." ~ Suze Orman