Noodlanding door vogelaanvaring

Je vliegtuig is net opgestegen, het ding rammelt aan alle kanten en een enorme brandlucht vult de cabine. Angstvallig kijk je naar buiten maar ziet niets. Dan volgt een stem vanuit de cockpit: "Er is een vogel in de motor gevlogen, we gaan terug naar Schiphol. Blijft u kalm." Met het zweet in je handen sta je een uur na vertrek weer op de grond. Om er nog uren te staan. Bird Strikes kosten meer dan een miljard euro per jaar en zijn een van de meestvoorkomende oorzaken van noodlandingen.

Wat is een noodlanding?

Een noodlanding is een landing die een vliegtuig (of helikopter) noodgedwongen moet maken op het moment dat er gevaar dreigt. Meestal gaat het om technische mankementen waardoor het onverantwoord is om verder te vliegen. Het dichtstbijzijnde vliegveld komt als eerste in aanmerking, maar als dit niet mogelijk is wordt uitgeweken naar een ander vliegveld, of desnoods een weiland of een weg.

Soorten noodlandingen

Voorzorgslanding

Een voorzorgslanding is een geplande landing die wordt uitgevoerd als er plotseling een technisch mankement of veranderd weertype is, of als er medische of politie-assistentie noodzakelijk is. De exacte landingslocatie maakt niet uit, maar de piloot zal zich zo snel mogelijk en zoveel mogelijk laten informeren over de landingslocatie

Geforceerde noodlanding

Zijn er ernstige technische problemen of zeer slechte weersomstandigheden waarbij het toestel technisch gezien nog wel kan vliegen, dan moet een geforceerde landing worden uitgevoerd. Dit gebeurt als een ongeluk onvermijdelijk is als er wordt doorgevlogen. De landing moet zo snel mogelijk gebeuren, en het maakt niet uit waar het toestel landt. De bedoeling is dat er op de grond zo snel mogelijk medische en/of politie- en brandweerassistentie komt.

Crash landing

Valt de motor, het landingsgestel of het hydraulische systeem van het vliegtuig uit, dan moet het toestel landen op een plaats waar geen landingsbaan is. Alles is erop gericht het risico op doden en gewonden zo laag mogelijk te houden. Bij een noodlanding op water is hetzelfde aan de hand, maar omdat een vliegtuig niet kan varen zal het binnen afzienbare tijd zinken.

Bird strikes

Aanvaringen met vogels heten ook wel 'bird strikes' en zijn vaak aanleiding waarom een vliegtuig direct na de start moet terugkeren naar de luchthaven. De 'take off' geeft het meeste risico, omdat de motoren op volle toeren draaien en het vliegtuig nog laag vliegt, op de hoogte waar vogels zich ophouden. Ook landingen vormen risico's. Vooral als er meerdere vogels in de motor zijn gevlogen, is doorvliegen niet langer veilig. In het ergste geval kan de motor compleet uitvallen. Uit cijfers van Schiphol blijkt dat vogels een steeds groter probleem voor de luchthaven vormen. Elk jaar zijn er honderden bird strikes, wat momenteel neerkomt op 7,2 per tienduizend vliegbewegingen, bijna een verdubbeling vergeleken met enkele jaren geleden. Het gaat om vele soorten vogels, waaronder ganzen, spreeuwen, kieviten, meerkoeten, kraaien, eksters, eenden, meeuwen, buizerds, reigers, kauwen, zwaluwen, torenvalken en duiven. Want vogels zien in de omgeving van de luchthaven die hoofdzakelijk is ingericht met landbouw, een gigantische voederplaats.

Vogelaanvaringen kunnen levensgevaarlijk zijn

Vogelwachten

"De vliegveiligheid op Schiphol is in gevaar door de sterke toename van het aantal vogels rondom de luchthaven", zo schrijft de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) op 29 november 2011 in het rapport ‘Noodlanding na vogelaanvaring’. Van de rijksoverheid wordt verwacht dat deze meer maatregelen neemt om het risico dat vogels in vliegtuigmotoren vliegen op korte termijn terug te dringen. Schiphol heeft zelf zestien vogelwachten in dienst (afdeling Bird Control) die 24 uur per dag de start- en landingsbanen bewaken. Dit doen ze onder meer door vogelnesten te verstoren en vogels via diverse methoden weg te jagen. Gebruikt zijn: lichtkogelpistolen, een gaskanon die 'angstkreten' voortbrengt, windmolens, vogelverschrikkers, een valkenier en border collies. Maar alles went...

Samenwerking

Schiphol werkt daarnaast samen met betrokken organisaties. Zo mochten er door Wildbeheer in 2008 binnen een straal van tien kilometer rond Schiphol ganzen worden afgeschoten en door Roofvogelbeheer roofvogels gevangen en elders worden uitgezet. Vanaf 2009 beschijnt een permanente laser een bundel groen laserlicht op de velden naast de banen, waardoor vogels wegvliegen. Ook wordt geprobeerd met alternatieve beplanting en hoger gras (waar vogels niet van houden) het nu nog steeds aantrekkelijke gebied voor vogels minder plezierig te maken. Daarnaast is er een proef met TNO betreffende een radardetectiesysteem voor vogels, zodat men van te voren weet of en waar er vogels naderen.

Vogels houden van Schiphol!

Maar natuur en luchthavens staan door botsende belangen op gespannen voet met elkaar. De schatting is dat de schade bij luchtvaartmaatschappijen jaarlijks wereldwijd minimaal één tot twee miljard dollar bedraagt. Iedereen heeft er dus baat bij dat het probleem zoveel mogelijk geminimaliseerd wordt. Ook al gaat het soms alleen om wat bloedspatten op de ruit, theoretisch kunnen bird strikes altijd leiden tot een fataal luchtvaartongeval. Komt het toestel in botsing met een zwerm vogels, en worden deze de vliegtuigmotor ingezogen, dan hapert de motor en vliegt het in brand. Het gevolg is een noodlanding of een landing uit voorzorg. Soms wordt gedacht dat uitbreiding van Schiphol de vogelpopulaties vanzelf wel laat verdwijnen, maar vogels zijn gek op de enorme landingsbanen omdat er geen mens rondloopt. Een ideale leefomgeving dus voor onze gevleugelde vriendjes. Hoe meer Schiphol, hoe meer vogels...


'There are only two emotions in a plane: boredom and terror.' ~ Orson Welles