Walnoten, notenolie en de zaden van de Jatrophaplant

Een molenaar die in de olie is? Nee, een molenaar die in de olie doet. Nog beter gezegd: een molenaar die met de kollergang noten maalt en daar olie uit wint. Maar ook met een vijzel en veel geduld kan olie uit noten worden gewonnen. En benzinevervanger? Haal die beter niet uit noten maar uit de zaden van de Jatrophaplant. Boeing ziet toekomst in het winnen van olie uit de zaden van de Jatrophaplant als biobrandstof waar nagenoeg alle vliegtuigen geschikt voor kunnen worden gemaakt.

Walnoten voor geperst goud uit de kollergang

Walnoten slaan is voor een molenaar een simpel proces. De noten gaan met bast en al onder de kollergang om tot een papje gemalen te worden. Een kollergang is een maalwerktuig bestaande uit een horizontale plaat of bak waarover twee zware kantstenen rollen. Het malen is een langdurig proces omdat alles heel fijn gemalen moet worden.
Het halffabricaat dat daardoor ontstaat wordt verwarmd, zodat het beter vloeibaar wordt en daarna opgevangen in zakken. Die zakken worden samengeperst waardoor de heldere walnotenolie er uit druipt en opgevangen wordt in bakken.
In Nederland wordt heel weinig walnotenolie geslagen. Er moet ook een dag hard gewerkt worden om tien liter te slaan. De olie is daarom duur en wordt ook wel “ geperst goud” genoemd. Een walnoot bevat 60% olie. Uit vier kilo noten komt ongeveer één liter olie.

Notenolie zonder molenaar maar met de vijzel

Maar olie winnen is niet alleen voor molenaars weggelegd. Met een hulpmiddel als een vijzel en heel veel geduld lukt het zelf ook. De noten moeten dan eerst gepeld worden en de kernen moeten er uit. Noten kraken kan het best in de wintermaanden omdat ze dan voldoende zijn gedroogd. De eerste persing wordt opgevangen en zorgvuldig gezeefd door bij voorkeur een neteldoek. Het restant van de zeving gaat in een bakje om de olie boven te laten drijven. Daarna wordt die afgegoten en bij de eerste zeving gedaan. De drap die dan overblijft wordt in een doek gedaan om de laatste resten uit te persen. De drie persingen blijven een paar dagen staan om te laten bezinken en daarna zorgvuldig af te gieten.
De bewaartijd van deze notenolie is hooguit een jaar. Niets is lekkerder over de salade in een dressing dan notenolie. Maar gebruik dit soort olie vooral niet om er iets in te bakken.

Boeing test olie van de zaden van de Jatrophaplant

Lucratief is het winnen van olie uit de zaden van de Jatrophaplant of purgeernoot. De olie die uit die plant gewonnen wordt kan namelijk gebruikt worden als vervanger van benzine. De struik is gemiddeld vijf meter hoog en kan een maximale hoogte van acht meter bereiken.
In verschillende subtropische landen zijn programma's gestart om de teelt van die plant te bevorderen. Voorbeelden hiervan zijn India, de Filipijnen, Indonesië, Ethiopië en Tanzania. De purgeernoot levert na ongeveer negen maanden zijn eerste zaden. De struik groeit ook op arme en zeer droge grond. Olie van de Jatropha blijkt technisch zelfs beter dan kerosine en levert meer energie op en is beter bestand tegen vrieskou.
In de Verenigde Staten zijn al testvluchten gedaan met Boeings op olie van de purgeernoot. Die bleken een succes. Vliegtuigbouwer Boeing verwacht dat vliegtuigen over niet al te lange tijd op biobrandstof vliegen waarbij een veelbelovende grondstof de olie uit de zaden van de Jatrophaplant is. Boeing meent dat vrijwel alle vliegtuigen geschikt zijn te maken voor die biobrandstof.

Rally Le Dakar

Studenten van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen hebben plannen een auto te ontwerpen die geschikt is om deel te nemen aan de rally Le Dakar. De wagen moet op olie rijden die gewonnen wordt uit de zaden van de Jatrophaplant. Het is heel bijzonder als een auto op plantaardige brandstof aan de Dakarrally kan deelnemen. De uitstoot van CO2 moet vrijwel neutraal zijn. Met Jatrophaolie kan naar verwachting die doelstelling vrijwel worden gehaald.

Lees verder

• Kokosolie: uit kokosnotenvruchtvlees en het gebruik