Passagiers- en autotreinen in Zwitserland

Ondanks dat er in Zwitserland minder mensen wonen dan in Nederland, wordt er veel meer gebruik van de trein gemaakt. Dagelijks rijden er rond de 9.000 treinen en worden er 1,18 miljoen personen vervoerd. De SBB is Zwitserlands grootste treinmaatschappij en is te vergelijken met de Nederlandse NS. Naast passagierstreinen rijden er ook volop goederentreinen. Ook heeft Zwitserland speciale autotreinen.

Inhoud

• Treinen in Zwitserland
• Soorten treinen
• Verschillende spoorwijdtes
• Stoomtrein
• Furka Stoomtrein
• Treinmaatschappijen
• SBB grootste treinmaatschappij in Zwitserland
• Rhätische Bahn (RhB)
• Willem-Jan Holsboer
• Autotreinen
• Trajecten
• Maatschappij
• Traject Kandersteg - Goppenstein (v.v.)
• Traject Kandersteg - Iselle (v.v.)
• Traject Brig - Iselle (v.v)
• Gotthard-basistunnel

Treinen in Zwitserland

Er rijden verschillende soorten treinen in Zwitserland. Dit kunnen passagiers- maar ook goederentreinen zijn. Er zijn zelfs speciale autotreinen. Voor de toeristen zijn er prachtige treintrajecten in het leven geroepen. Op deze trajecten rijden speciale panoramatreinen, waarbij je een schitterend uitzicht hebt. Op sommige trajecten rijden zelfs stoomtreinen. Daarnaast is het mogelijk om vanuit Nederland met de trein naar Zwitserland te reizen.

Soorten treinen

Mocht je met de trein in Zwitserland willen reizen, dan kan het handig zijn om te weten wat voor soort treinen er rijden. De volgende treinen komen voor:

• S-Bahn; dat is een lokale trein die uitsluitend in de grote steden rijdt.
• RegioExpress; dat is een trein die regionaal tussen grotere steden en plaatsen rijdt.
• Regio; dit is een stoptrein die tussen kleinere dorpen en steden rijdt.
• InterCity; dat is een sneltrein die rijdt tussen de grotere steden (bijvoorbeeld Genève en Basel).

• InterCity Neigezug (ICN); dit is een hogesnelheidslijn die een maximumsnelheid van 200 km/u kan halen. Deze trein heeft een kantelbaktechniek, waardoor hij in de bochten naar binnen kan hellen en daardoor sneller door de bochten kan rijden. Deze trein rijdt tussen de grotere steden.
• InterRegio: deze trein is te vergelijken met de InterCity, maar stopt vaker. Hij heeft een verbinding vanuit Genève en Zürich met steden in heel Zwitserland.

Verschillende spoorwijdtes

Er wordt in Zwitserland gebruik gemaakt van verschillende spoorwijdtes. Zo zijn er treinen die over normaalspoor rijden, maar ook treinen die over smalspoor rijden. Daarnaast zijn er zelfs treinen die door middel van een tandrad (in het smalspoor) naar boven worden "getrokken". Het verschil in het soort spoor heeft dus te maken met de spoorwijdte. De spoorwijdte wordt gemeten aan de binnenkant van de koppen van de spoorstaaf. Dus van de ene kant naar de andere kant.

• De spoorwijdte van normaalspoor is 1435 millimeter. Dit is wereldwijd het meest voorkomende soort spoor.
• De spoorwijdte van smalspoor is kleiner dan 1435 millimeter. Het voordeel van smalspoor is dat de treinen gemakkelijker bochten kunnen nemen en zo sneller hoogte kunnen winnen.

Stoomtrein

Heel vroeger was het heel normaal dat er stroomtreinen reden. Deze zijn allemaal vervangen door de treinen die er vandaag de dag rijden. Maar de stroomtrein is niet helemaal verdwenen. Speciaal voor toeristen rijden er op verschillende trajecten weer stoomtreinen. Deze treinen worden net zoals vroeger met echte kolen en op water gestookt.

Furka Stoomtrein

Het treinspoor dat over de Furkapas gaat, werd al sinds 1982 niet meer gebruikt. De reden hiervan was de aanleg van de Furka-basistunnel. Heel veel vrijwilligers hebben ervoor gezorgd dat het treintraject weer toegankelijk werd voor de nostalgische stoomtrein. De stoomlocomotieven waren na het "opdoeken" van het oude treintraject aan Vietnam verkocht, maar zijn weer teruggehaald naar Zwitserland. Deze trein rijdt sinds 2010 - van juni tot september - dan ook weer over de Furkapas. Het traject is een zogeheten tandradbaan. De stoomtrein rijdt van Oberwald via Gletsch (Rhônegletsjer) naar Realp in het kanton Uri. Onderweg kom je over diverse viaducten en door keertunnels.

Treinmaatschappijen

Er zijn verschillende treinmaatschappijen die hun treinen inzetten op het Zwitserse spoorwegennet. Sommige maatschappijen hebben trouwens geen eigen spoorwegennet, maar zetten hun treinen in op het netwerk van andere maatschappijen. Bepaalde maatschappijen zijn door fusies onder een andere naam verdergegaan. Hieronder volgt een kleine greep uit de treinmaatschappijen:

• BLS; BLS AG (traject) Bern-Lötschberg-Simplon
• SBB; Schweizerische Bundesbahnen
• RhB; Rhätische Bah
• BOB; Berner Oberland Bahn
• DFB; Dampfbahn Furka-Bergstrecke.
• MGB; Matterhorn Gotthard Bahn (is door een fusie tussen Furka-Oberalp-Bahn (FO) en Brig-Visp-Zermatt-Bahn (BVZ) ontstaan)
• JB; Jungfraubahn

SBB grootste treinmaatschappij in Zwitserland

De grootste treinmaatschappij is de SBB. Dit is de nationale spoorwegmaatschappij van Zwitserland en is vergelijkbaar met de Nederlandse NS. De SBB heeft 3069 kilometer aan normaalspoor. Het is in 1902 ontstaan door het fuseren en nationaliseren van diverse spoorwegmaatschappijen. De letters SBB staan voor Schweizerische Bundesbahnen. Wie wel eens een trein van de SBB heeft zien rijden, heeft ook gezien dat er op de treinen het volgende staat: SBB CFF FFS. De betekenis van deze afkortingen is:

• SBB = Schweizerische Bundesbahnen (in het Duits)
• CFF = Chemins de fer fédéraux suisses (in het Frans)
• FFS = Ferrovie federali svizzere (in het Italiaans)

In Zwitserland wordt er naast het Duits ook Frans, Italiaans en Reto-Romaans gesproken. In het Reto-Romaans (Romaanse taal gesproken in kanton Graubünden) gelden de letters VFS. Dat staat voor Viafiers federalas svizras.

Rhätische Bahn (RhB)

De Rhätische Bahn is een private spoorwegmaatschappij met regionale spoorweglijnen. Twee hiervan zijn de Albula Bahn en de Bernina Bahn. In de volksmond beter bekend als de Bernina Express. In totaal heeft de Rhätische Bahn 384 kilometer aan spoorlijnen in Zwitserland. De Glacier Express valt ook voor een deel onder de Rhätische Bahn. De Rhätische Bahn is in 1888 door de Nederlander Willem-Jan Holsboer opgericht. De afkorting van de Rhätische Bahn is RhB. In het Italiaans wordt er van Ferrovia Retica en in het Reto-Romaans van Viafier Retica gesproken. Deze benamingen staan dan ook op de treinen van de Rhätische Bahn. De treinen van de RhB rijden alleen over smalspoor. Hierdoor kunnen de treinen gemakkelijker bochten nemen en sneller aan hoogte winnen.

Willem-Jan Holsboer

Hij was een Nederlands-Zwitserse ondernemer. Hij werd op 23 augustus 1834 in Zutphen geboren en overleed op 8 juni 1898 in het Zwitserse Davos, in de kanton Graubünden. Nu vraagt men zich misschien af waarom hij een Nederlands-Zwitserse ondernemer was. Dit had te maken met de oprichting van het sanatorium voor astma-patiënten en de bouw van een aantal hotels in Davos. Daarnaast werd hij de grondlegger van de Rhätische Bahn (RhB). Hij zorgde er in 1888 namelijk voor dat door middel van een treintraject de kuuroorden en hotels in Davos beter te bereiken waren. In eerste instantie was de benaming voor dit treintraject: Schmalspurbahn Landquart – Davos AG. Pas in 1895 werd de naam veranderd in de Rhätische Bahn (RhB).

Het oprichten van het sanatorium deed hij niet alleen, maar samen met de arts Alexander Spengler. Holsboer was met een Engelse getrouwd en zij had ernstige longproblemen. Op advies van haar arts werd zij naar Davos gestuurd. Holsboer ging met haar mee en ontdekte toen dat Davos - en heel kanton Graubünden - geïsoleerd lag en daardoor slecht te bereiken was. Dat was voor hem de reden om een treintraject naar Davos aan te leggen.

Autotreinen

Naast de "gewone" treinen heeft Zwitserland ook nog diverse autotreinen. Deze treinen rijden op verschillende trajecten. Naast de SBB is de BLS (Bern-Lötschberg-Simplon) ook een spoorwegmaatschappij die autotreinen exploiteert. Een zogeheten autotrein bestaat uit diverse treinstelsels waarop auto's gereden kunnen worden. Het voordeel van een autotrein is dat de reizigers - waaronder vakantiegangers - sneller op de plaats van bestemming zijn. Dit is handig als de wegen door files vol staan, of indien men kilometers om moet rijden. Op sommige stukken is zelfs nog geen weg aangelegd en biedt de autotrein uitkomst.

Trajecten

Op de volgende trajecten rijden er autotreinen:

• Kandersteg - Goppenstein (Lötschberg-autotrein)
• Kandersteg - Iselle (Italië)
• Brig - Iselle (Italië); alternatief is over de Simplonpas
• Realp - Oberwald (Furka-autotrein; alternatief is met de auto over de Furkapas)
• Andermatt - Sedrun (Oberalp-autotrein; alternatief is met de auto over de Oberalppas)
• Selfranga (Klosters) - Sagliains (Vereina-autotrein; alternatief is met de auto over de Flüelapas)

Maatschappij

Er zijn verschillende maatschappijen verantwoordelijk voor het inzetten van de autotrein. De autotrein van Brig naar Iselle, de autotrein van Kandersteg naar het Italiaans Iselle en de autotrein van Kandersteg naar Goppenstein worden verzorgd door de BLS.
Verder worden de andere trajecten verzorgd door:

• de Vereina-autotrein wordt verzorgd door de Rhätische Bahn (RhB)
• de Furka-autotrein en de Oberalp-autotrein worden door door de Matterhorn-Gotthardbahn (MGB) verzorgd

Traject Kandersteg - Goppenstein (v.v.)

Door het nemen van deze autotrein gaat men van Berner Oberland naar kanton Wallis of andersom. Deze trein rijdt door de Lötschbergtunnel. De trein rijdt ieder half uur, maar bij drukte zal hij vaker vertrekken. Een rit duurt ongeveer 15 minuten. Gedurende die tijd moet je gewoon in je auto blijven zitten. Je moet minimaal 15 minuten voor vertrek aanwezig zijn. De eerste trein vertrekt vanuit Kandersteg om 05.24 uur en de laatste trein om 24.00 uur. Vanuit Goppenstein vertrekt de eerste trein om 05.16 uur en de laatste trein vertrekt om 23.24 uur (wijzigingen voorbehouden). Een ticket voor een enkele reis kost voor de auto (inclusief 9 inzittenden) CHF 27 (ma-do) of CHF 29,50 (vr-zo plus feestdagen). Een aanhanger (tot 0,75 ton) kost CHF 20 (prijzen op basis van 2020). Online tickets zijn iets goedkoper.

Traject Kandersteg - Iselle (v.v.)

Met de autotrein van dit traject rijd je in 60 minuten van het Zwitserse Kandersteg (Berner Oberland) naar het Italiaanse Iselle. Deze autotrein rijdt van 30 maart tot en met 12 oktober (2020) volgens een vastgestelde dienstregeling. Je kunt online een ticket reserveren. Een enkele reis ticket kost voor een auto (tot 3,5 ton inclusief 9 inzittenden) CHF 98. Reis je met een auto (tot 3,5 ton) met een aanhanger (tot 0,75 ton), dan betaal je CHF 130. Auto's met caravan/aanhanger tot 3,5 ton, betalen CHF 150 (prijzen op basis van 2020). Online tickets zijn iets goedkoper.

Traject Brig - Iselle (v.v)

Een treinreis met deze autotrein duurt slechts 20 minuten. De trein vertrekt om het anderhalf uur. Auto's die maximaal 2,50 meter breed zijn, kunnen op deze autotrein. Vrachtwagens en bussen die zwaarder zijn dan 3,5 ton, mogen niet met deze trein mee. Je betaalt zowel voor de auto (tot 9 inzittenden) als voor een eventuele aanhangwagen. In 2020 kost een auto CHF 26 en een aanhangwagen CHF 15 of CHF 26 (enkele reis). Dit hangt namelijk van de grootte van de aanhangwagen af (prijzen op basis van 2020). Online tickets zijn iets goedkoper.

Gotthard-basistunnel

De Gotthard-basistunnel is de langste spoorwegtunnel ter wereld. Hij is maar liefst 57 kilometer lang. Er is 17 jaar lang aan de tunnel gewerkt om hem uiteindelijk open te stellen voor het treinverkeer. Dat openstellen gebeurde op 1 juni 2016. De tunnel is erg belangrijk voor goederentransport en verbindt Genua met Rotterdam. De kosten van het realiseren van deze lange spoorwegtunnel bedroegen 11 miljard euro.

Lees verder

• Gotthard-basistunnel: 's werelds langste spoorwegtunnel
• Treinreis in Zwitserland met de Bernina Express
• Treinreis met de wereldberoemde Glacier Express