Verbod op een mobiel apparaat voor fietsers

Gemiddeld maakt ongeveer de helft van alle Nederlanders gebruik van de mobiele telefoon terwijl ze fietsen. Naar het kleine scherm van de mobiel of smartwatch, wordt intensief en ingespannen gekeken in plaats van de aandacht aan het verkeer te geven en is zo een gevaar in het verkeer voor zichzelf en voor de medeweggebruikers. Vanaf 1 juli 2019 is het in Nederland niet meer toegestaan om op de fiets een mobiel elektronisch apparaat te gebruiken. Een mobiel elektronisch apparaat zoals een telefoon, camera, tablet, e-reader, smartwatch, laptop of muziekspeler.

• Afleiding in het verkeer
• Het wetsvoorstel van 25 september 2018
• Opkomst e-bikes en smartphone
• 01-07-2019: verbod om te appen op de fiets is een feit
• Mobiel elektronische apparaten

Afleiding in het verkeer

In een uitgave van de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) uit 2018, blijkt dat afleiding in het verkeer een groot risico op ongevallen geeft. Uit onderzoek wordt duidelijk dat afleiding o.a bestaat door het gebruik van een mobiele telefoon op de fiets. Afleiding door te sms’en, mobiel te bellen of te WhatsAppen. Door intensief bezig te zijn op de smartphone is er niet genoeg aandacht voor het verkeer en dit kan zorgen voor gevaarlijke situaties voor de fietser en voor de mede verkeersgebruikers. Gevaarlijke situaties omdat de ogen van een fietser niet gericht zijn op het verkeer maar met een gebogen hoofd, op het scherm van de mobiel gericht zijn. Een grote groep fietsers gebruikt de mobiele telefoon op de fiets waarvan 75% procent van de jongeren tussen de 18 en 24 jaar. Fietsers die handheld bellen (niet handsfree) blijken minder snel te reageren op een noodsituatie dan fietsers die handsfree bellen. De conclusie van het SWOV is dat wanneer je een telefoon in je hand hebt, je potentieel meer kans maakt om een ongeval te veroorzaken of betrokken te zijn.

Het wetsvoorstel van 25 september 2018

In september 2018 stuurden minister Van Nieuwenhuizen (minister van Infrastructuur en Waterstaat) en minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) daarom een wetsvoorstel naar de Tweede Kamer met een verbod op het gebruik van mobiele elektronische apparaten voor fietsers, bestuurders van trams en gehandicaptenvoertuigen die deelnemen in het verkeer. Dit nadat in 2014 wettelijk was besloten om mobiel gebruik op de fiets goed te keuren. Pas later bleek dat de omvang van het telefoongebruik na 2014 alleen maar is toegenomen. Dit door de sterke opkomst van social media en apps voor de smartphone. In 2018 bleek dat bij 20% van de ongevallen met fietsers tussen de 12 en 14 jaar de smartphone een rol speelde. Ook bleek er sprake te zijn van een enorme toename van de e-bikes en dat fietsers die al fietsend een mobiel apparaat gebruiken, cognitief en visueel zijn afgeleid van het verkeer.

Opkomst e-bikes en smartphone

Door het steeds meer groeiende gebruik van sociale media zoals o.a. WhatsApp, Facebook, YouTube en Linkedln, kijken fietsers vaker naar hun telefoon. Gemiddeld bezit een huishouden drie ‘gewone’ fietsen waarvan 16% een e-bike en 6% een high speed e-bike. De ‘gewone’ fiets is een fiets waar 100% eigen spierkracht gebruikt wordt om voorruit te komen. De e-bike en de pedelec maken gebruik van een elektromotor en kunnen snelheden halen tot 50 kilometer per uur. De gemiddelde snelheid bij de ‘gewone’ fiets is 12 tot 18 kilometer per uur. Als er dan iemand op de e-bike alleen maar aandacht heeft voor de smartphone en een aanrijding veroorzaakt, zijn de gevolgen vaak veel desastreuzer. En daarmee is de regel uit 2014 dat fietsers een lagere snelheid hebben achterhaald volgens minister Van Nieuwenhuizen en minister Grapperhaus.

01-07-2019: verbod om te appen op de fiets is een feit

Het wetsvoorstel is eind januari 2019 goedgekeurd door de Tweede Kamer en vanaf 1 juli 2019 wordt het gebruik van een mobiel apparaat uitgebreid naar fietsers, trambestuurders en bestuurders van gehandicaptenvoertuigen zonder motor, verboden. Mobiele apparaten als een smartphone, tablets, digitale foto- en videocamera’s, laptops, mobiele navigatieapparaten, mobiele televisies en mediaspelers zijn niet meer toegestaan voor fietsers, trambestuurders en een bestuurder van een gehandicaptenvoertuig. Voor auto’s, motoren, bromfietsen, snorfietsen en gehandicaptenvoertuigen met een motor geldt al sinds 2002 een verbod op het vasthouden en gebruiken van mobiele telefoons en smartphones tijdens het besturen. Minister Van Nieuwenhuizen trekt de regels uit 2002 in 2019 dus gelijk met fietsers, trambestuurders en bestuurders van gehandicaptenvoertuigen zonder motor. “Het wordt verboden om tijdens het besturen van alle voertuigen, een mobiel elektronisch apparaat vast te houden” aldus de minister. Waar de boete voor niet handsfree gebruik van een mobiel, smartphone, iPad, laptop of muziekspeler in de auto 230 euro is, is dit vanaf 1 juli 2019 voor fietsers, trambestuurders en bestuurders van een gehandicaptenvoertuig zonder motor, 95 euro. Het boetebedrag voor appende fietsers is afgestemd op andere boetes voor overtredingen op de fiets, zoals fietsend afslaan zonder richting aan te geven (35 euro in 2019), fietsend door rood rijden (95 euro) en geen voorrang verlenen bij een zebrapad (150 euro).

Mobiel elektronische apparaten

Het verbod gaat gelden voor alle mobiel elektronische apparaten. De term mobiel elektronisch apparaten is gekozen om nieuwe handheld apparaten in de toekomst te ondervangen in het verbod om draadloze apparaten te gebruiken op de fiets. Niet alleen voor de smartphone maar ook voor:

• tabletcomputers;
• digitale foto- en videocamera's;
• laptops;
• mobiele navigatieapparaten;
• mobiele televisies;
• mediaspelers.

Wetgeving over fietsende mobielgebruikers in Europa
In Europa varieert de wetgeving wat betreft het handheld gebruik van een mobiel op de fiets. In verschillende landen in Europa is mobiel gebruik op de fiets anno 2019 verboden.

• Duitsland. Het gebruik van de smartphone, mag alleen als deze niet in de hand gebruikt wordt. Wel toegestaan is dan het gebruik van een spraakbesturing of een voorleesfunctie. Het verbod in Duitsland geldt ook voor tablets, laptops, koptelefoon en ‘oortjes’;
• Denemarken. Het is fietsers verboden om tijdens het rijden een mobiele telefoon vast te houden. Handsfree bellen is wel toegestaan;
• Frankrijk. In Frankrijk is het verboden om een koptelefoon op te hebben, oortjes in te hebben en een mobiel in de hand te hebben;
• Spanje. Als fietser in Spanje mag je geen mobiele telefoon vasthouden of oortjes gebruiken, zelfs niet als je stilstaat;
• Italië. Het gebruik van een mobieltje op de fiets mag niet, handsfree bellen met bijvoorbeeld oortjes in mag wél;
• Kroatië. Een mobieltje vasthouden op de fiets mag niet, muziek luisteren door oortjes of met een headset mag wél.