Ouderen, mobiliteit en technologie

Mobiliteit betekent beweeglijkheid of verplaatsbaarheid en houdt in brede zin alle vormen van voortbewegen in. Voor ouderen betekent dat in veel gevallen lopen al dan niet met rollator of wandelstok maar voor een groot aantal ook nog autorijden. Tussenvormen zijn bijvoorbeeld gebruik maken van een rolstoel of scootmobiel en ook heel vaak van een elektrische fiets. Gelukkig voor de ouderen heeft de technologie veel vooruitgang geboekt en zijn er talrijke mogelijkheden.

Ouderen zijn gemiddeld actiever, vitaler en welvarender

Ouderen gebruiken de auto niet meer voor woon-werkverkeer. Daardoor nemen ze op onregelmatige tijden deel aan het verkeer en ontstaat er een gelijkmatigere spreiding van het autoverkeer. Daarbij speelt ook dat ouderen gemiddeld actiever, vitaler en welvarender zijn waardoor ze meer mogelijkheden hebben voor duurdere vormen van mobiliteit. Velen hebben een auto die ze liefst zo lang mogelijk willen gebruikten.

Verkeersslachtoffers per afgelegde kilometer

Door de toenemende vergrijzing zal dit verschijnsel zich steeds meer voordoen. De ouderen van nu verplaatsen zich namelijk meer dan die van vroeger maar bevinden zich in het algemeen buiten de piekuren op de weg. Hoewel ouderen zich uiteindelijk toch minder verplaatsen dan jongeren neemt het aantal verkeersslachtoffers onder ouderen wel toe. Per afgelegde kilometer zijn ouderen vaker slachtoffer van een verkeersongeval dan jongeren.

Mobiliteit en vermindering fysieke vaardigheden

Veel ouderen voelen zich fit en prima in staat om nog auto te rijden maar sommige verkeersdeskundigen vragen zich af of de ouderen zich voldoende bewust zijn van de vermindering van hun fysieke vaardigheden. Lukt het nog wel voldoende om over de schouder te kijken of verder weg het verkeer in de gaten te houden om te kunnen anticiperen?

Nieuwe technologie in auto

Twijfel hierover stimuleert ontwikkelaars van de autotechniek om de auto steeds meer aan te passen zodat de fysieke beperkingen gecompenseerd worden door nieuwe technieken. Overigens nemen bepaalde vaardigheden al vanaf het dertigste jaar af, hoewel dit van persoon tot persoon in andere mate voorkomt. Maar het zijn vooral ouderen die trager beslissen en handelen. Gevolgen van het trager beslissen in de handelingen, die op de weg moeten worden verricht, zijn vooral merkbaar op kruispunten en in voorrangssituaties zoals bijvoorbeeld invoegen. Ook het wisselen van rijstrook op de snelweg brengt voor ouderen risico’s met zich mee. Er gaan daarom stemmen op om senioren op een meerbaansweg alleen op de middelste en rechter rijstrook te laten rijden.

Op tijd reageren

Op de weg kijken levert uiteraard niet alleen een blik op het asfalt op maar ook merken onze ogen verkeersborden op en allerlei informatiesignalen boven en langs de weg. Al die zaken verwerken kost aan ouderen meer tijd dan aan jongeren. Daar komt meestal ook nog de gesproken informatie van een navigatiesysteem bij en afhankelijk van de bestuurder ook een blik op het apparaatje dat ergens tegen de voorruit is aangedrukt. Niet op tijd de juiste informatie opnemen kan tot te laat of verkeerd reageren leiden. De risicovolste situatie is de bocht naar links waar het meest wordt gevraagd van de cognitieve verwerkingscapaciteit. Inmiddels bestaan er al slimme systemen speciaal voor ouderen zoals:

• Senior­proof navigatiesystemen
• Anti­botssystemen
• Intelligente snelheidsaanpassing
• Lane Departure Warning Assistent

Balans tussen techniek en vaardigheid

Technologische vooruitgang zal niet al die problemen kunnen oplossen want er zal sprake moeten zijn van een balans tussen techniek en vaardigheid van de oudere in het drukker wordende verkeer. En ook technologische zaken zullen weer een beroep doen op het opneemvermogen van de ouderen waardoor het toch veiliger blijft om bijvoorbeeld niet in de spits en in de donkere uren te rijden.

Lees verder

• Ouderen achter het stuur tot hoge leeftijd
• Medische keuring verlenging rijbewijs