Oldtimer bromfiets: rolaandrijvers

Hulpmotoren met rolaandrijving waren rond 1950 mateloos populair in Nederland. Men was in die naoorlogse jaren toe aan goedkoop en sneller vervoer, waar de fabrikanten van die hulpmotoren goed op inspeelden. Deze hulpmotoren waren te monteren op iedere normale fiets en daardoor dus ook ideaal voor het grote publiek. Een aantal van de bekende en misschien minder bekende rolaandrijvers, stel ik graag aan u voor.

De hulpmotor

Veel fabrikanten van motoren ontwikkelden een rolaangedreven motor, die dikwijls met een hendel op de band kon worden gezet. Een aantal van die fabrikanten maakte een motor voor montage boven het voorwiel, maar er waren er ook die de ophangingbevestiging voor de motor midden onder het frame maakten. Dit laatste principe zorgde voor een lager zwaartepunt met als voordeel een betere wegligging en dus meer stabiliteit.

De Mosquito

De introductie van de motor was in 1949. De rol aangedreven Mosquito werd met 2 bouten, verend onder aan het frame gemonteerd. De motor woog maar 7 kg. en was zo smal, dat de trappers goed rond konden gaan, als er normaal op gefietst werd.

De bediening vond plaats door twee handles. Een voor het gas en een voor het kleplichten. Die laatste hendel zorgde voor minder compressie, waardoor de motor beter aan te trappen was. Het benzinetankje werd onder de bagagedrager gemonteerd.

Het verbruik was 1:100. De maximumsnelheid bedroeg 25 km/uur. Deze van oorsprong Italiaanse motor werd door N.V. Hostaco in Dordrecht verkocht.

De Lohmann

De Lohmann was een heel specifieke motor, die op petroleum reed. Een soort dieselversie die geen ontsteking of bougie had, maar die d.m.v. kabels aan het stuur de cylinderbus bewoog. Door de veranderende compressieverhouding ontstond zelfontbranding.

De motor werd onder het frame geplaatst met de rol op het achterwiel. Het gewicht van de motor bedroeg slechts 5 kg. Het verbruik was 1:130. De maximumsnelheid bedroeg 25 km/uur. Deze van oorsprong Duitse motor werd door N.V. Rijwiel en Motorrijwielfabriek Cyrus in Venlo verkocht.

De Berini M13

De introductie van de Berini M13 motor was in 1949. Dit betrof alleen het motortje, die overigens als bijnaam "het Eitje" kreeg vanwege het ei-vormig tankje, wat boven op het motortje zat. Dit motortje was bedoeld voor montage boven het voorwiel van de fiets. Al snel werd er een eigen frame voor de Berini ontwikkeld, waardoor er een stevige bromfiets ontstond. Het gewicht van de motor bedroeg 6,5 kg. en het verbruik 1:75. De maximumsnelheid bedroeg 30 km/uur. Deze van oorsprong Nederlandse motor werd door Berini in Dordrecht verkocht.

Pluvier motoren

Diverse fabrikanten maakten gebruik van de Pluvier rol aandrijfmotor. De modellen van de brommers leken erg op elkaar. Dit waren o.a. de Simplex, de Locomotief en de Berini(M23).

Sparta maakte er ook een met de Pluvier motor en dit type werd bekend onder de naam "verpleegster brommer". Een geheel met plaatwerk bedekte bromfiets, in de veel geziene grijze kleur. (Een foto van deze brommer vind je achter de Simplex bromfiets). Het verbruik was ongeveer1:40 en de maximumsnelheid bedroeg 35 a 40 km/uur. Deze van oorsprong Nederlandse motor werd gebouwd onder in Nederland gebouwde frames en bij diverse dealers verkocht.

De Solex

De al in 1948 geïntroduceerde Solex is nog steeds een bekende verschijning op de Nederlandse wegen. Een bromfiets die nog steeds nieuw te verkrijgen is, al is het model in de loop van de jaren wat hoekiger geworden. De aandrijving vindt op het voorwiel plaats en vanaf het type OTO voorzien van een automatische koppeling. Het verbruik is 1:70 en de maximumsnelheid bedraagt 30 km/uur.

De Velo Vap

Deze bromfiets komt uit de Vap-fabriek in Frankrijk en is sinds 1958 in productie. Het model lijkt een tweelingbroertje van de Solex en is voorzien van een vol- automatische koppeling. Tevens heeft de Velo Vap een automatische regulateur, die bij tegenwind of hellingen zorgt voor meer power. De aandrijving bevindt zich boven het voorwiel. Het verbruik is 1:70 en de maximumsnelheid bedraagt 33 km/uur.

Onbegonnen werk

Het is bijna onmogelijk om alle gefabriceerde modellen in beeld te brengen. Daar zijn hele boeken over te schrijven. Met het vermelden van de onderstaande modellen, die nog af en toe in Nederland te zien zijn bij een van de vele oldtimerritten, wil ik volstaan:

• Cymota, een Engelse hulpmotor met rolaandrijving boven het voorwiel.
• Wolf-kid, een Franse hulpmotor met rolaandrijving boven het voorwiel.
• Le Poulain, een Franse hulpmotor met rolaandrijving boven het voorwiel.
• Achilles Flink, motor met rolaandrijving boven het voorwiel.(herkomst niet bekend)
• Avaros ideaal, motor met rolaandrijving boven het voorwiel.(herkomst niet bekend)
• Boy, een Nederlandse motor met rolaandrijving midden onder het frame.
• Cyclestar, een Nederlandse hulpmotor met rolaandrijving midden onder het frame.
• Peugeot Bima, een Franse bromfiets met rolaandrijving midden onder het frame.
• Pirottino, een Italiaanse bromfiets met rolaandrijving midden onder het frame.
• Mobylette, een Franse bromfiets met rolaandrijving midden onder het frame.
• Bianchi, een Italiaanse bromfiets met rolaandrijving midden onder het frame.

Lees verder

• Oldtimer bromfiets: de Berini M23 de luxe
• Oldtimer bromfiets: de Solex
• Oldtimer bromfiets: de Mobylette EEG
• Oldtimer bromfiets: Zündapp 517
• Oldtimer bromfiets: de Puch MS-50, VS-50 en MV-50